جریان افراطی نومحافظه کاران که پس از انتخابات سال 2000 در آمریکا به قدرت رسید با تعیین اهداف راهبردی این کشور در خاورمیانه ایجاد نظم هژمونیک و برتری جهانی آمریکا را از راه تشکیل طرح خاورمیانه بزرگ مورد توجه قرار داد. این طرح با هدف تامین منابع نفت مورد نیاز آمریکا در دهه های آینده و کنترل این شریان برای مهار اروپا و شرق آسیا، حفظ امنیت رژیم صهیونیستی و ترویج دموکراسی های تحت کنترل آمریکا، مهار اسلامگرایی و زمینه سازی برای برتری تمدن غرب و ساختن دولتهای مدنظر خود در منطقه شکل گرفت.
رژیم صهیونیستی نیز از لابلای این طرح اهداف و امنیت خود در منطقه را دنبال می کرد. جنگ عراق و افغانستان بهانه ای بود تا آمریکا مراحل اولیه به زعم خود طرح خاورمیانه بزرگ را عملی کند.
اما امروز با گذشت تقریبا یک دهه از زمانی که استارت طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا کلید خورده ایالا متحده متوجه شده است که دیکته کردن دموکراسی و فرهنگ غربی به کشورهای منطقه و عملی کردن رویاهای واهی و پیشبرد خواسته های سودجویانه کهغرب ذهن می پروراند با شکست مواجه شده است.
آمریکا همواره در دهه های گذشته تلاش می کرد تا برای بازسازی قدرت و نفوذش در منطقه با تکیه بر متحدان خود درجهان عرب به ویژه در مصر، اردن و عربستان از تشکیل خاورمیانه اسلامی که آن را مغایر با منافع منطقه ای خود ارزیابی می کرد مقابله کند و جبهه ضد صهیونیستی در منطقه را که از ایران، سوریه، لبنان و حماس تشکیل می شد را متلاشی کند.
با شروع انقلابهای عربی در تونس و پس از آن مصر و حذف مهره های آمریکایی و صهیونیستی یکی پس از دیگری از راس حکومتهای عربی در خاورمیانه شکست پروژه های صهیونیستی و آمریکایی بیش از پیش خود را به جهانیان و حتی خود آمریکا و اسرائیل نشان داد و ترس و نگرانی شدیدی را درآنها ایجاد کرد به گونه ای که از نظر بسیاری تحلیلگران آمریکا و اسرائیل بازندگان اصلی تحولات جهان عرب محسوب می شوند.
روزنامه عرب زبان تشرین نیز چندی پیش در تحلیلی نوشت: ملت مصر با بیداری سیاسی خود شکست سنگینی بر پیکره توطئه آمریکایی- اسرائیلی خاورمیانه جدید وارد کرد.
این روزنامه عربی همچنین خاطر نشان کرد: نکته بسیار جالب توجه این است که تحولات خاورمیانه و در راس آن انقلاب مردم مصر به این موضوع اشاره و تاکید دارد که دسیسه خاورمیانه جدید آمریکا با شکست سنگینی مواجه شده است و خاورمیانه جدید راه خود را پیدا کرده اما نه طبق طراحی های آمریکایی و اسرائیلی.
به گفته تحلیلگران، انقلابهای عربی و در راس آن انقلاب مصر معادلات آمریکا و رژیم صهیونیتی در منطقه را بر هم زده و برخلاف خواست آنها سبب افزایش نفوذ و قدرت جبهه ضد آمریکایی و ضهیونیستی در منطقه که در راس آن ایران قرار دارد شده است.
از طرفی چرخش سیاست خارجی مصر، این متحد دیرین آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه به سمت ایران و واسطه گری اخیر آن برای پر رنگ کردن نقش حماس در منطقه و آشتی بین گروههای فلسطینی خشم و نگرانی آمریکا و رژیم صهیونیستی را برانگیخته و شوک سختی به آنها وارد کرده است.
این در حالی است که تحلیلگران سرنگونی دیکتاتورها و دیگر متحدان عربی آمریکا در جهان عرب را در سایه گسترش و تداوم انقلابهای عربی از جمله در یمن، بحرین و اردن پیش بینی کرده و چالش های دشوارتری را پیش روی آمریکا و رژیم صهیونیستی می بینند.
روزنامه زوددویچه نیز چندی پیش در مقاله ای با اشاره به تحولات ضد غربی و ضد اسرائیلی رخ داده در خاورمیانه در سایه انقلابهای عربی نوشت: غرب دیگر نمی تواند علایق خود در منطقه را به راحتی صد سال گذشته دنبال کند.
این روزنامه آلمانی همچنین خاطر نشان کرد که بازیگران جدید در دیپلماسی عربی مردمی تر از گذشته وارد صحنه شده اند و خود را به عنوان یک حکومت انقلابی می بینند که ملت مشروعیت آنها را تعیین کرده و آشکارا در برابر غرب قرار گرفته اند و دیگر حافظ منافع آن نیستند.
روزنامه اتریشی استاندارد نیز در مقاله ای بهبود مناسبات تهران- قاهره را نگرانی مشترک آمریکا، اسرائیل و عربستان عنوان کرده و نوشت: در هر حال روابط اسرائیل با روی کار آمدن حکومت جدید مصر پیچیده تر می شود. در مبارزات انتخاباتی آتی مصر نگاه انتقادی و یاحتی دشمنی با رژیم صهیونیستی دیده خواهد شد.
التریکی یک فعال و مبارز تونسی نیز با اشاره به وجود علاقه مشترک میان مردم تونس و مصر برای داشتن روابط حسنه با ایران درباره تلاشهای رژیم صهیونیستی جهت ایجاد انحراف در جنشهای مردمی منطقه هشدار داد.
وی افزود: جنبش های مردمی در منطقه علاوه بر ساقط کردن دولتهای دست نشانده غرب، موجب تحول در مبارزه با رژیم صهیونیستی شد.
روزنامه زوددویچه سایتونگ نیز تحولات جهان عرب را چالشی سخت برای سیاست خارجی آمریکا عنوان کرده و با اشاره به گسترش اعتراضات مردمی در جهان عرب از نگرانی آمریکا درباره به خطر افتادن علایق استراتژیک خود در منطقه خبر داد.
پس در پایان می توان گفت خاورمیانه جدید در حال شکل گرفتن است اما نه آن خاورمیانه ای که آمریکا آرزویش را داشت و پیش بینی می کرد.
----------------------------
زکیه شریعتمدار تهرانی
نظر شما