به گزارش خبرنگار مهر، نشست "مقتل نویسی برای کودکان و نوجوانان" عصر روز پنجشنبه 22 اردیبهشت با حضور حمید گروگان و سیدعلی کاشفی خوانساری در سرای اهل قلم کودک و نوجوان بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
گروگان در این نشست گفت: واقعه عاشورا و در مرکزش امام حسین (ع) مانند یک نورافکن در طول تاریخ است که هیچ حادثه تاریخی به اندازه آن فروغ ندارد. شهادت امام حسین (ع) باعث می‌شود که از بسیاری از مسائل مهم و برجسته‌ای که از صبح تا عصر عاشورا رخ داده غفلت کنیم. هرکدام از شهدای کربلا بسیار جای کار دارند. مقتل برخلاف برخی تصورات که فقط روز عاشورا و ماجرای شهادت امام حسین (ع) را شامل می‌شود، از قبل از شهادت حضرت مسلم (ع) شروع شده و تا بازگشت اسرا به مدینه ادامه دارد.
وی افزود: فکر مقتلی به نام "تشنه لبان" برای کودکان و نوجوانان از 12 سال پیش با گلایه‌های رهبر انقلاب از محدودیت منابع منابر و مداحی‌ها به ذهنم خطور کرد. در نوشتن این کتاب سعی کردم اول متن مستند باشد. دوم قسمت‌هایی را مطرح کند که پرکاربرد باشند و سوم اینکه از مطالب روشن و جذاب با زبانی مفهوم استفاده شود. بعد از مدتی با جمعی از صاحب‌نظران این عرصه به صحبت نشستم و به جمع‌آوری مقاتل معتبر پرداختم و از 25 مقتل مطالب مشترک و غیرمشترک را بیرون آورده و تفکیک کردم.
این نویسنده ادامه داد: نوشتن این مقتل 5 تا 6 سال به طول انجامید که البته به صورت متداوم نبود. معمولا مطالب مقاتل با زبان ماضی نقل می‌شوند، اما من در کتاب "تشنه لبان" زبان را به صورت مضارع کردم. گویی یک خبرنگار به‌صورت زنده صبح عاشورا تا شام غریبان را برای مخاطب نقل می‌کند. بسیاری از فرازهای کتاب را هم با نثر مسجع نوشتم تا به زیبایی کلام افزوده شود. اشعار حافظ، رنگ قرمز و کاغذ کاهی هم از عواملی بودند که برای هرچه بیشتر نزدیک شدن به حال و هوای حادثه کربلا از آن‌ها کمک گرفتم.
در ادامه کاشفی خوانساری گفت: مقاتل عمدتا 3 منبع اصلی دارند. اصلی ترین منبع قول‌ها، سخنان افراد سپاه دشمن است و زمانی ثبت شده است که این افراد توسط مختار دستگیر شدند و این مطالب را بیان کرده‌اند. منبع دوم سخنان اهل بیت و اسرا است که بسیار حجم کمی دارد. منبع منحصر به فرد دیگری وجود دارد که اطلاعات خاصی دارد و زیارت ناحیه مقدسه منصوب به امام زمان (عج) است. یکی دیگر از منابع مقتل شیخ جعفر شوشتری است که به نقل از یکی از جنیان حاضر در کربلا نقل شده است.
این نویسنده افزود: در بازنویسی مقتل نفس‌المهموم، گروه سنی جوانان را در نظر داشتم و از دو ترجمه شعرانی و کمره‌ای استفاده کردم. سعی کردم سبک نگارش منبع اصلی را در ترجمه هم حفظ کنم. مقتل باید تا می‌تواند، متعهد به تاریخ و واقعیات باشد. خوب است که در ابتدای کتاب، قراردادها و ویژگی‌های ژانر را با کودکان و نوجوانان در میان بگذاریم. چون کودک هرچقدر هم کوچک باشد، قرارداد و قواعد را متوجه می‌شود.
وی ادامه داد: در قرارداد ابتدای کتاب می‌توان گفت مطالب تاریخی هستند یا داستانی. به این ترتیب کودک و نوجوان توقع مطلب تاریخی و مستند یا داستانی را خواهد داشت. مقتل‌نویس باید با بی‌رحمی یک تاریخ‌نگار بی‌طرف مطالب را در کتاب بیاورد. این حرکت موجب تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب می‌شود. متاسفانه چه بزرگسال چه کودک، مخاطبان ما آن‌قدر بمباران تبلیغات دینی شدهاند و همه‌جا از امام‌حسین (ع) شنیده‌اند که بر این باور غلط هستند که همه چیز را می‌دانند و یک سپر بسته برای یادگیری دارند.
کاشفی خوانساری گفت: در شرایط فعلی، قالب دایرة‌المعارف‌نویسی به‌صورت سوم شخص بدون هیچ صفت و بی‌طرفانه را توصیه می‌کنم. طرح مساله‌های جدید که مثلا در آن زمان چه حکومتی در اروپا و چین بر سر کار بوده است، یا سکه‌های متداول آن زمان یا لباس‌های آن زمان از نمونه مطالبی هستند که می‌تواند این احساس را در کودک و نوجوان به وجود بیاورد که دارد از موضوع جدیدی درباره عصر امام حسین (ع) صحبت می‌شود. از آن‌جا که کودکان و نوجوانان ما دارای این احساس کاذب هستند که همه چیز درباره امام حسین را می‌دانند، باید با رویکرد آشنایی‌زدایی جلو برویم تا مخاطبمان با اطلاعات تازه‌ای روبرو شود.
این نویسنده گفت: به عنوان مثال عدد عاملی است که بچه‌ها به خوبی در ذهن حفظ می‌کنند و به رخ همدیگر می‌کشند. این که سپاه امام حسین (ع) چند اسب داشت و سپاه دشمن چند اسب، مثالی است که می‌تواند متن مقتل را برای کودکان جذاب‌تر کند.
نظر شما