شاهنامه فردوسی شناسنامه فرهنگی ایرانیان است

به گزارش خبرنگار مهر در بیرجند، فردوسی یکی از ستارگان درخشان آسمان ادب فارسی و از مفاخر نام آور ملت ایران و به سبب همین عظمت مقام و مرتبت، زندگی او مانند سایر بزرگان درجه اول ایرانی با افسانه ها و روایات مختلف آمیخته شده که ۲۵اردیبهشت ماه روز بزرگداشت این شاعر پرآوازه و از افتخارات ایران زمین است.

فردوسی در سال ۳۲۹هجری برابر با ۹۴۰میلادی در روستای باژ از توابع توس در خانواده ای از طبقه دهقانان دیده به جهان گشود و در جوانی شروع به نظم برخی از داستان های قهرمانی کرد در سال ۳۷۰هجری برابر با ۹۸۰میلادی زیر دید تیز و مستقیم جاسوس های بغداد و غزنین، تنظیم شاهنامه را آغاز می کند و به تجزیه و تحلیل نیروهای سیاسی بغداد و عناصر ترک داخلی آنها می پردازد.

چهارعنصر اساسی برای فردوسی ارزش های بنیادی و اصلی به شمار می آید و او شاهنامه خود را در مربعی قرار داده که هر ضلع آن بیانگر یکی از این چهار عنصر ملیت ایرانی، خردمندی، عدالت و دین ورزی است.

فردوسی 35 سال برای سرودن شاهنامه رنج می برد و تمام دارایی خود را از دست داده و در پایان عمر تهیدست می شود چرا که عشق به ایران و ایرانی تا آنجا در وجودش رسوخ کرده بود که بر آن شد تاریخ میهن خود و افتخارات گذشته آن را که در خطر نیستی و فراموشی می دید احیا کند و بتواند از بلاغت و فصاحت معجزه آسا و شیوایی سخن خود بهره مند شده و آن را از زوال و فراموشی برهاند.

او ایرانی را معادل آزاده می داند و از ایرانیان با تعبیر آزادگان یاد می کند، فردوسی استاد بی همتای شعر و خرد پارسی و بزرگترین حماسه سرای جهان است.

اهمیت فردوسی در آن است که با آفریدن اثر همیشه جاوید خود نه تنها زبان، بلکه کل فرهنگ و تاریخ و در یک سخن همه اسناد اصالت اقوام ایرانی را جاودانگی بخشید و خود نیز برآنچه که می کرد و برعظمت آن آگاه بود و می دانست که با زنده نگه داشتن زبان ویژه یک ملت در واقع آن ملت را زندگی و جاودانگی بخشیده است.

شاهنامه بیش از آن که بیان اندیشه ها و نیات یک فرد باشد، ارتقای نگرشی ملی و انسانی و یا تعالی بخشیدن نوعی جهان بینی است.

استاد بزرگ شعر فارسی در سال ۴۱۱هجری برابر با ۱۰۲۰میلادی در زادگاه خود بدرود حیات گفت ولی یاد و خاطره اش برای همه دوران در قلب ایرانیان جاودان مانده است.

نگاهی به پنج گنج نظامی در مقایسه با شاهنامه، این حقیقت را بر ما نمایان تر می کند در پنج گنج، شاعر عارف که ذهنیتی تغزلی و زبانی نرم و خیال انگیز دارد، در وادی حماسه چنان غریق تصویرسازی و توصیفات تغزلی شده که جای و مقام زبان حماسه را فراموش کرده است حال آنکه که فردوسی حتی در توصیفات تغزلی در شأن زبان حماسه، از تخیل و تصاویر بهره می گیرد و از ازدحام بیهوده تصاویر در زبان حماسی اش پرهیز می کند.

یکی از فرهنگ دوستان بیرجندی در پاسداشت مقام فردوسی به خبرنگار مهر گفت: زبان، شرح حال انسان ها است و اگر زبان را برداریم تقریبا چیزی از شخصیت، عقاید، خاطرات و افکار نظام یافته ما باقی نمی ماند.

محسن صدیق نژاد با بیان اینکه بدون زبان، موجودیت انسان هم به پایان می رسد، بیان داشت: زبان، ذخیره نمادین اندیشه ها، عواطف، بحران ها، مخالفت ها، نفرت ها، توافق ها، وفاداری ها، افکار قالبی و انگیزه هایی است که در سوق دادن و تجلی هویت فرهنگی انسان ها نقش اساسی دارد.

وی تصریح کرد: شاهنامه منظومه مفصلی است که در برخورد با قصه های شاهنامه و دیگر داستان های اساطیری فقط به ظاهر داستان ها نمی توان بسنده کرد.

یکی از دانشجویان رشته ادبیات در بیرجند نیز اظهار داشت: واژه ها در کارگاه اندیشه و جهان بینی اندیشمندان و روشنفکران هر دوره در هم می آمیزند تا زایش مفاهیم عمیق انسانی تا ابد تداوم یابد.

سمیه غلامی با بیان اینکه فردوسی از پرآوازه ترین شاعران ایرانی است، گفت: در یک داوری دقیق، تمایزات غیرقابل کتمان و قوت کلام سخنسرای نام آور ایرانی ابوالقاسم فردوسی با همتایان همعصر خود آشکارا به چشم می خورد.

به گفته وی زبان و کلمات برآمده از ذهن فرانگر و تیزبین او در محدودیت قالب های شعری، تن به اسارت نمی سپارد و ناگزیر به گونه شگفت آوری زنده، ملموس و دور پرواز است.

یکی دیگر از فرهنگ دوستان بیرجندی نیز بیان داشت: فردوسی به علت ضرورت زمانی و جو اختناق حاکم در زمان خود، بالاجبار برای بیان مسائل روز زبانی کنایه و اسطوره ای را انتخاب کرده است.

مریم شاهسون شاهنامه را حافظ راستین سنت های ملی و شناسنامه قوم ایرانی دانست و گفت: شاید بی وجود این اثر بزرگ، بسیاری از عناصر مثبت فرهنگ آبا و اجدادی ما در طوفان حوادث تاریخی نابود می شد و اثری از آنها به جای نمی ماند.