هرمزگان رتبه سوم همسرآزاری/ زنان از حقوق خود ناآگاهند

به گزارش خبرنگار مهر، چشمان سیاه و بی قرار زن که اطرافش را می نگرد در بین ازدحام افرادی که در دادگاه خانوداه وجود دارند نظر مرا به خود جلب می کند. نگاه او طوری است که انگار بیگانه ای در پشت راهروههای تو در توی دادگستری در پی اوست، با دستان لرزان خود صورتش را با شال می پوشاند، جای کبودی حتی در صورت نیمه پنهانش هم پیداست.

در کنارش می نشینم خودش را جمع و جور می کند، هر تپش قلبش که تمام وجودش را به لرزه در می آورد را احساس می کنم  وقتی خودم را به عنوان خبرنگار معرفی می کنم، ابتدا از گفتگو امتناع می کند با جلب اعتمادش کم کم راضی به صحبت می شود، صدایش می لرزد بریده بریده حرف می زند سعی دارد تکراری ترین قصه ای را به یاد آورد که در آن درد و رنج دو همدم لحظه های تار زندگی او بودند.

آهی می کشد و می گوید: از کدام یکی بگویم از بی کسی ام، یا از بختک شوم زندگی ام شانه هایش طوری خمیده که انگار بار سنگینی را بر دوش دارد، همچنان که چشمهایش به سرامیک کف راهرو دادگستری خیره مانده، ادامه می دهد: وقتی پدرم مرد با ناخوشی مادرم خوشی از زندگیم بخت بربست، شدیم سربار زندگی خواهر و برادرم، بعد از اینکه دیپلم گرفتم از ترس حرف مردم با اولین خواستگارم ازدواج کردم.  

در حالیکه با چشمان بی فروغش نگاهم می کند می گوید: بعد چند ماه فهمیدم که معتاد است با هر بهانه ای کتکم می زد به همه بدبین بود، فکر می کردم با تولد بچه ام بهتر می شود اما با بیکاری او اخلاقش از روز اول هم بدتر شد، بالاخره وارد کار قاچاق مواد شد و از ترس کتکهای بی امانش جرات نداشتم چیزی بگویم.

ادامه می دهد: تصمیم گرفتم کار کنم، با پیگیری و کمک دامادم در شرکتی مشغول به کار شدم، اما با شروع کارم زندگیم تبدیل به کابوس شد کارش شده بود تعقیب من، سر ماه که می شد بیشتر حقوقم را می گرفت، زندگی را برایم سخت تر کرده بود دیگر طاقت دیدن اشک بچه هایم را نداشتم تا اینکه یک روز طاقت از کف دادم و دست بچه ها را گرفتم و از خانه فرار کردم، اما جایی را جز خانه خواهرم نداشتم، بعد چند روز شوهرم  پیدایمان کرد، با ابراز پشیمانی دامادم را متقاعد کرد که رفتارش بهتر شود من هم باور کردم.   

همچنان که اشکها در امتداد هم از کبودی و زخم های به جا مانده صورت او سراسیمه می دوند با کمی مکث می گوید: از آن به بعد ناسزاها و کتکهای او دیگر از خماری و بدبینی نبود آنقدر کینه ای شده بود که به بچه ها رحم نمی کرد. حالا که به جرم قاچاق زندانی است حداقل باید کاری کنم که بچه هایم دچار زندگی چون من نشوند. 

با اینکه ترس و نگرانی در چشمانش بیداد می کند اما با کاغذی که محکم در دستانش گرفته منتظر می ماند...  

در گزارش های مربوط به خشونت در خانواده معمولا زنان و کودکان به عنوان قربانیان اصلی، و مردان به عنوان افراد خاطی معرفی می شوند، بنابر آمار جهانی حدود 90 درصد از قربانیان خشونت خانگی زنان و حدود 10 درصد مردان هستند.

مرتضی فیضی معاون امور اجتماعی بهزیستی هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر بیان داشت: یکی از آسیبهای اجتماعی که جامعه با آن روبروست و منجر به بعضی جدایی هاست خشونت همسرآزاری است که اکثر قربانیان آن زنان هستند.

فیضی در ادامه عنوان کرد: این نوع خشونت از  آزارهای روانی همانند تحقیر، بهانه جویی و بیان احساس تنفر شروع شده و به شایع ترین شکل آزار جسمی منتهی می شود همچنین انواع دیگر آن خشونت اجتماعی منع از کار و تحصیل، گاهی خرجی ندادن به همسر و آزارهای جنسی است.

همسر آزاری حاصل مشکلات درون جامعه است

محبوبه مهرابی پژوهشگر علوم اجتماعی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: همسرآزاری حاصل مشکلات درون جامعه است، این واقعیت تلخ حاصل بی پناهی افراد آزاردیده، ترس و شرم اعضای خانواده در بیان آزار، کاستی های قانونی، بی توجهی نهادهای حمایتی است. 

به نظر این پژوهشگر یکی از مهمترین عواملی که موجب آزار همسران و به ویژه زنان در خانواده می شود حاصل دخالت خانواده ها در زندگی زناشویی است، همچنین محصول تفکر خرافی و به دلیل تابعیت زن از مرد است که ریشه تاریخی دارد.

مهرابی معتقد است که آمار و اطلاعات درستی در مورد همسرآزاری در دسترس نیست چراکه دست کم در کشور ما زنانی که مورد آزار و تهاجم قرار می گیرند، اغلب به خاطر حفظ آبرو و بنیان خانواده یا وساطت فامیل این مسئله را کتمان کرده و از مراجعه به دادگاه خانواده می پرهیزند، عده ای هم از ترس بیشتر شدن آزارها سکوت را به اعتراض ترجیح می دهند.

هرمزگان رتبه سوم همسرآزاری در کشور

وی افزود: همسرآزاری به جهت موارد فرهنگی، اجتماعی از استانی به استان دیگر متفاوت است اما در مورد استان هرمزگان به نظر می رسد این استان در بین استانهای کشور وضعیت مناسبی ندارد و متاسفانه براساس تحقیقات انجام شده، هرمزگان رتبه سوم کشور را دارد. 

معاون امور اجتماعی بهزیستی هرمزگان اظهارداشت: بر اساس گزارشات اورژانس اجتماعی 123و پذیرش بهزیستی چهار درصد از کل مراجعین بهزیستی تحت عنوان همسرآزاری خدمات دریافت می کنند که تاکنون 75درصد این افراد تغییر وضعیت داشته و 16.5درصد بهبود یافته اند.  

معاون امور اجتماعی بهزیستی هرمزگان با اشاره به اینکه تمام مراجعین تحت همسرآزاری از سوی زنان بوده در مورد سطح سواد آنها بیان کرد: 20 درصد زنان بی سواد، 16درصد در مقطع ابتدایی، 16درصد در مقطع راهنمایی، 16 درصد در مقطع متوسطه، دو درصد دیپلمه و سه درصد دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.

همچنین در مورد تاثیر سطح سواد در نوع خشونت پدیده همسر آزاری بسیاری از محققان بر این باورند که خشونت فیزیکی در طبقات پایین و کم سواد جامعه و آزارهای روانی در طبقات مرفه و با سواد جامعه شایع است. 

اصطلاح همسرآزاری در قانون مجازات وجود ندارد

الهام رجب لاریجانی استاد دانشگاه آزاد بندرعباس در گفتگو با خبرنگار مهر بیان داشت: براساس ماده یک قانون مجازات، همسرآزاری به عنوان جرم شناخته نشده همچنین اصطلاح همسرآزاری در قانون مجازات وجود ندارد و این به عنوان یک نقص قانونی تلقی می شود.

وی گفت: در صورت وقوع  توهین، افترا، ضرب و شتم در بین هر فردی، بدون در نظر گرفتن نسبت آنها به عنوان جرم محسوب می شود و برای آن  خسارت مادی و معنوی تعیین شده است.

این حقوقدان تاکید کرد: در قانون مسئولیت معنوی، خسارت معنوی قابل مطالبه است که دادگاهها این ماده را نادیده گرفته و در نتیجه خسارتی هم در نظر نمی گیرند. 

به گفته لاریجانی همسرآزاری جزو خشونت خانگی محسوب می شود، متاسفانه وقوع این چنین آزارهایی تنها با وجود شاهد قابل اثبات است و چه بسا در بیشتر مواقع وقوع چنین خشونتی در حریم خصوصی قابل اثبات نیستند و دیگر موانع حل این پدیده  تبعات سنگینی که پس از گزارش همسرآزاری متوجه زنان خواهد بود.

این حقوقدان بر این باور است که اگر زنان از حقوق خود آگاه تر شوند وقوع این نوع خشونتها هم در چهار چوب خانواده کمرنگ تر می شود، هر چند با اینکه قوانین مدنی بیشتر به نفع زنان تدوین شده اما فرهنگ و باورهای سنتی جامعه بر این قوانین قالب شده است.

به نظر وی مشاور حقوقی قبل از ازدواج یا در طول مقطع تحصیلی برای آگاهی زنان از حق و حقوقشان یکی از راههایی است که منجر به کمتر شدن این آزارها می شود.

این در حالیست که با برداشتها و نگرش خاصی که نسبت به نقش زن در یک خانواده ایرانی وجود دارد همسو شدن رسانه ها در جهت گسترش این نوع تفکر مانعی برای کمرنگ تر شدن این پدیده همسرآزاری است که متاسفانه کمتر مورد توجه قرار می گیرد.

..........................................

گزارش: آصفه رنجبری