روابط ناهموار واشنگتن - اسلام آباد؛ بر مدار نیازهای چند وجهی

البته در این میان سفر "جان کری" سناتور کهنه کار دموکرات به اسلام آباد و دیدار وی با مقامات پاکستان نیز دلیلی است تا نسبت به ادامه روابط واشنگتن-اسلام آباد مطمئن شویم. 

 

دلیل پاکستان برای اعتراض به آمریکا

 

انجام عملیات های پی در پی جنگنده های بدون سرنشین آمریکا در مناطق قبیله نشین پاکستان، جنایت های نظامیان آمریکایی در کشورهای مسلمان بویژه افغانستان، دامن زدن مقامات آمریکایی به افزایش روحیات ضد اسلامی در غرب همچون جریان قرآن سوزی همه باعث شده تا مردم پاکستان دل خوشی از آمریکا نداشته باشند و از همین رو است که به طور متناوب شاهد انجام تظاهرات ضد آمریکایی در شهرهای مختلف پاکستان هستیم.

 

کشته شدن بن لادن با توجه به حضور فعال القاعده و طالبان در پاکستان می توانست تبعات بسیار منفی را برای دولت پاکستان و منافع واشنگتن در این کشور به دنبال داشته باشد که البته هشدارهای القاعده و طالبان و حملات انتحاری اخیر که با نام "خونخواهی بن لادن" معروف شد نمونه های از این دست هستند . به همین دلیل می توان گفت که مقامات پاکستان برای فرونشاندن خشم مردم کشور خود از اقدامات آمریکا و همسو نشان دادن خود با جریان موجود در کشورشان محبور به انتقاد از اقدامات واشنگتن بودند.

 

دلیل ظاهری بودن این انتقادها نیاز پاکستان به آمریکاست البته واشنگتن نیز به اسلام آباد نیاز دارد و از همین رو انتقادات دو کشور بیشتر جنبه "سیا بازی" دارد تا حقیقت.

 

نیازهای پاکستان به آمریکا

 

نیازهای پاکستان به امریکا محدودی به یکی دو مورد نمی شود بلکه عوامل متعددی همچون حفظ برتری در برابر افغانستان، باقی ماندن در کورس رقابت با هند، کسب کمک های مالی گسترده از واشنگتن و کمک گرفتن از جایگاه آمریکا در موضوعات بین المللی از جمله دلایلی هستند که پاکستان برای حفظ آنها حاضر به قطع روابط با آمریکا نخواهد شد.

برای مثال دولت بوش سالانه 10 میلیارد لار به پاکستان کمک ارائه می کرد و شایعاتی درباره افزایش این رقم در دولت اوباما به گوش می رسد که توجه به وضعیت اقتصادی پاکستان نشان می دهد که چشم پوشی از این رقم برای اسلام آباد آسان نخواهد بود.  

 

نیازهای آمریکا به پاکستان

 

اما نیازهای آمریکا به پاکستان کیفی تر از نیازهای اسلام آباد است. نزدیک بودن به قدرتهای نوظهوری چون چین و هند، نزدیک بودن به مرزهای ایران، استفاده از پاکستان به عنوان پایگاهی مهم برای پشتیبانی از جنگ افغانستان نیز مواردی هستند که نشان می دهد واشنگتن نیازهای فراونی به اسلام آباد دارد.

 

در این میان به نظر می رسد نزدیکی به چین و هند یکی از مهمترین دلایلی است که آمریکا به هیچ وجه راضی به گسستن روابط خود با پاکستان نخواهد شد.

 

آمریکا هم اکنون رقابت تنگاتنگی با چین در زمینه های اقتصادی و نظامی دارد و کارشناسان امور اقتصادی پیش بینی کرده اند که اقتصاد چین در سال 2016 از اقتصاد آمریکا پیشی می گیرد ؛ از همین رو از دید واشنگتن منطق حکم می کند که ایالات متحده به دوستی خود با پاکستان ادامه دهد و البته در این راه انتقادات اسلام آباد و تظاهرات های ضد امریکایی مردم پاکستان را نیز به جان بخرد.

 

بر همین اساس دلایل بالا نشان می دهد که نه کشته شدن مردم بیگناه پاکستان در حملات هوایی آمریکا و نه رابطه پنهانی پاکستان با بن لادن و طالبان هیچ یک موجب قطع روابط اسلام اباد و واشنگتن نخواهد شد.
-------------------
عبدالحمید بیاتی