"پلان" ورزش مورد علاقه عشایر ایلام/ ورزشهای بومی زنده هستند

به گزارش خبرنگار مهر در ایلام، مردم ایلام به فراخور نوع زندگی ومعشیت از گذشته های دور تاکنون از انواع شیوه های سرگرمی و بازیهای مختلف در مواقع فراغت و مراسمات شاد استفاده کرده اند.

امروزه به علت مشکلات فراوان زندگی از یک سو و رایج شدن سرگرمیهای متنوع دیگر این نوع بازیها کمتر اجرا می شوند.

معمولا مردان و زنانی که سنی از آنها گذشته و قدرت جسمی کمتری دارند در مواقع فراغت تنها به شرح خاطرات گذشته و برخی شوخیها با همدیگر می پردازند ولی دیگران به انجام برخی سرگرمیها و بازیها مبادرت می ورزند.

زنان که تنها شبها مقداری فرصت دارند گاهی به انجام بازی (گل و پوچ) و برخی سرگرمیهای کلامی دیگری می پردازند ولی دختران و به خصوص نوجوانان به بازیها و سرگرمیهای بیشتری می پردازند که عمده آنها را از طریق مدارس یاد گرفته اند.

استان ایلام با داشتن بیش از 11 هزار خانواده عشایر یکی از استانهایی است که از دیرباز تاکنون جایگاه عشایر بسیار زیادی بوده است اما زندگی این جامعه پرتلاش به عنوان جاذبه گردشگری استان مورد کم توجهی قرار گرفته است.

تماشای شیوه زندگی عشایر کوچ نشین همواره یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری اجتماعی استان ایلام به شمار می رود زیرا عشایر این استان دارای مسکن خاص، لباس خاص، آداب و رسوم خاص هستند اما شاید بسیاری از مسافران فراموش کنند که این نوع زندگی هم جاذبه های فراوانی برای دیدن دارد.

یکی از مهمترین آداب و رسوم عشایر استان ایلام ورزشهای بومی و محلی هستند.

عمده ترین بازیهای بومی و محلی رایج در بین عشایر استان ایلام "کِلاورِوان" و "پلان" است.

کِلاورِوان از جمله بازیهای عشایر استان ایلام است که در این بازی بازیکنان به دو دسته مساوی تقسیم شده وسپس روی زمین، دایره ای به شعاع مناسب مشخص می کنند.

یک گروه به قید قرعه در درون دایره به حالت چهار دست و پا قرار می گیرند و هر کدام کلاهی به سردارند و دسته دوم باید بدون آنکه ضربه پای تیم مقابل خورده باشند یکی از کلاهها را برداشته و به سرعت به نقطه ای که در فاصله دورتر از قبل مشخص شده برساند و در حین فرار صاحبان کُلا (تیم درون دایره) باید سعی کنند او را بگیرند و همبازیهای وی به او کمک کرده و ممکن است کلاه دست به دست شود تا به مقصد برسد و اگر رسید یک امتیاز و اگر کلاه را پیش از رسیدن به محل بازی گرفتند تیم مقابل باید در درون دایره قرار گیرد و بازی از نو شروع می شود.

ممکن است از قبل سقف امتیازی مشخص شده باشد و هر تیمی زود به آن سقف امتیاز رسید برنده نهایی است. این بازی مختص مردان است.

بازی دیگر مورد علاقه عشایر ایلام پَلان است.

در این بازی افراد به دو گروه تقسیم و هر گروه سه قطعه سنگ باریک و بلند (حدود 40 سانتیمتری ) را در یک ردیف و به فاصله یک تا 1.5 متری از همدیگر قرار داده وباید فاصله هر دو گروه مناسب پرتاب سنگ اعضا باشد.

سپس به قید قرعه یکی از گروهها شروع کرده وهر فرد یک سنگ به طرف سنگهای تیم مقابل پرتاب می کند و اگر یکی از آنها را انداخت سنگ دیگری پرتاب می کند و همینطور تا آخر.

اگر نزد نفر بعدی تا همه تیم سنگهای خود را به هدف پرتاب کردند و پس از آن تیم مقابل به همین روال شروع می کنند هر تیمی که زودتر از دیگری هر سه عدد سنگ کاشته شده را هدف قرار دارد ، یک امتیاز می گیرد و سپس جای تیمها عوض و بازی از نو آغاز می شود.

اگر سنگهای یک گروه سالم مانده وهیچکدام زده نشدند و گروه دیگر هر سه سنگ (نشانه اش ) افتادند دو امتیاز محسوب و زمین هم جابجا نمی شود.

سقف امتیاز از قبل مشخص و هر گروهی زودتر به آن سقف برسد، برنده است.این بازی بیشتر توسط مردان اجرا می شود. ولی گاهی زنان نیز مشارکت دارند. زوران یا زورآزمایی از دیگر بازیهای مورد علاقه مردم عشایر ایلام است.

این بازی نیز معمولاً در بین چند نفر از اهالی آبادی به دو شکل انجام می گیرد.

شکل اول مانند کشتی فرنگی است و به صورت کشتی پهلوانی انجام می‌گیرد و هر کس از افراد دیگری شکست خورد از میدان خارج می‌شود و فرد برنده جایزه می‌گیرد و بعنوان پهلوان در بین همسالان یک گردن بالاتر می شود.

شکل دوم بنام زورآزمایی است و برای اجرای آن سنگ بزرگی را انتخاب نموده هر کدام از بازیکنان با یک دستی و یا دو دستی آن را بالای سر می‌برند هر کس از بازیکنان که قدرت بدنی خوبی داشته باشد در این بازی برنده خواهد شد.

معمولاً بعضی از وزنه‌ها را با بستن طناب یا ریسمان به آن به وسیله‌ دندان بلند می‌کنند در پایان بازی به افراد قوی‌تر جایزه یا سور می‌دهند.

300 هزار ایلامی در رشته های ورزشی فعالند

300 هزار نفر در رشته های مختلف ورزشی فدراسیون ورزشهای روستایی و عشایر کشور فعالیت دارند. این رشته ها شامل فوتبال، والیبال، کشتی، دو و میدانی، ورزشهای رزمی و بازیهای بومی و محلی است.

مدیرکل تربیت بدنی استان ایلام در این ارتباط به خبرنگار مهر گفت: یکی از مهمترین اولویتهای تربیت بدنی این استان توسعه ورزش در مناطق روستایی و عشایری است.

فرزاد فتاحی افزود: متاسفانه در گذشته به علاقه‌مندان به ورزش در این مناطق و توسعه فضاهای ورزشی توجه جدی نشده است.

وی ادامه داد: توسعه ورزش در مناطق محروم در دستور کار سازمان تربیت بدنی و به تبع آن این دستگاه اجرایی در استان قرار گرفته است.

این مسئول اظهار داشت : بر این اساس یک هیئت ورزشی ویژه مناطق عشایری و روستایی در ایلام ایجاد شده و پیگیر دستورالعملهای این دستگاه اجرایی در خصوص ورزش روستاییان است.

وی گفت: یکی از مهمترین برنامه‌های این دستگاه اجرایی، احداث ‪ ۱۰‬ پروژه ورزشی در 10 ‬منطقه عشایری و روستایی این استان است که اکنون در حال انجام است.

فتاحی گفت: در حال حاضر سه هزار و رزشکار سازمان یافته در مناطق روستایی و عشایری جذب این هیئت ورزشی شده که تا پایان سال جاری به تعداد ورزشکاران این هیئت افزوده می‌شود.

اعتلای ورزش روستایی و عشایری نشاط و شادابی را در بین جوانان به ارمغان می‌آورد و ورزشهای بومی و محلی باید در جامعه احیا شود.

ترویج فرهنگ ورزش‌های بومی و محلی باید با فراهم کردن امکانات و تجهیزات مورد نیاز در بین قشرهای مختلف جامعه از جمله مناطق روستایی و عشایری رونق یابد.

استان ایلام دارای فرهنگ غنی بومی بوده که اجرای برنامه‌های ورزشی خاص این فرهنگ به جوانان نوجوانان نشاط می‌دهد و برای تحقق این مهم نیاز به ایجاد زیرساختهای ورزشی در اقصی نقاط استان ایلام است.