نظریات و ابتکارات اجتهادی امام(ره) در حوزه مظلوم است

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی قبل از ظهر پنج‌شنبه در همایش روش شناسی اجتهاد امام خمینی(ره) گفت: صحبت از امام خصوصا در بعد اجتهادی و فقاهتی امام بسیار مشکل است؛ امام در مسئله اجتهاد و فقاهت روش‌های متعددی دارند که باید بازشناسی شود و هم از ابتکارات فراوانی برخوردار هستند.

رئیس مرکز تخصصی فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: آنطور که باید و شاید به روش‌های اجتهادی بزرگان حتی صاحب جواهر پرداخته نشده است و عنوان فقه جواهری معنای مجملی در خود حوزه دارد چه برسد به بیرون از حوزه.

وی تأکید کرد: مرحوم والد ما به سید احمد می فرمودند امام در حوزه از نظر علمی مظلوم هستند و حیف است که ابتکارات و نظریات اجتهادی امام در حوزه آن طور که باید مورد توجه قرار نگیرد.  

عضو جامعه مدرسین ابراز داشت: یکی از ممیزات روش امام این است که در ورود و خروج در مسایل مقید به سبک دیگران نیستند؛ هم در مباحث فقهی و هم در اصولی از ابتدا تا آخر بحث را دیده و تمام کرده و ورود به مسایل جدید را آغاز می کنند.

فاضل لنکرانی اظهار داشت: در روش اجتهادی نوع بزرگان حوزه از نجف و قم بحث طوری آغاز می‌شود که در کلمات قبلی‌ها هم بوده و به محورهای اصلی توجه نمی‌شود مگر در اثناء و امام در فقه و اصول این توجه را داشته‌اند که نزاع را به صورت دقیق و عمیق ولو برخلاف قوم مطرح می کنند.

وی اضافه کرد: روش اجتهاد امام، اجتهاد نقدی محض نیست در حالی که بیشتر مجتهدان ما کلامشان نقدی محض است اما امام این طور نبودند که به دنبال نقد باشند بلکه به دنبال رسیدن به حق در مطلب و نتیجه واقع است و در اثنای آن خود به خود نظرات دیگران مورد نقد واقع می‌شود.

رئیس مرکز تخصصی فقهی ائمه اطهار(ع) اظهار داشت: در حوزه اگر واقعا به فضلا می‌خواهیم بگوئیم دنبال اجتهاد بروند باید بگوئیم تنها دنبال اجتهاد نقدی نروند.

وی عدم اکتفا بر مبانی اساتید را از دیگر ممیزات روش امام در اجتهاد برشمرد و تصریح داشت: امام هم در فقه و هم در اصول تمام کلمات مرحوم نائینی را دیده‌اند و کتاب البیع پر از متعرض شدن به نظرات دیگران است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: یکی از تأسف‌های امروز، تبلیغ سوئی است که نسبت به کلمات مرحوم اصفهانی در حوزه می‌شود در حالی که مرحوم محقق اصفهانی از کسانی است که دائما در مسایل فقهی و اصولی فکر می‌کرده است و امام بی‌جهت عمرشان را صرف کلمات مرحوم اصفهانی نمی‌کرده‌اند.

وی با بیان اینکه استفاده دقیق و صحیح از مبانی عقلی هم در اصول و هم در فقه از وجوه تمایز روش امام با دیگران است ادامه داد: امام با دقت و ظرافت از استدلالات عقلی بهره برده‌اند و در عین حال تعبد به نقل در روش ایشان ابرز از تمسک به عقل است.

فاضل لنکرانی اضافه کرد: امام برای صغیر و مجنون حکم تکلیفی را تصویر می‌کنند موضوعی که در فقه سابقه نداشته است.

وی ادامه داد: از دیگر وجوه اجتهادی امام راحل این است که شارع در چه محدوده‌ای می‌تواند تصرف داشته باشد؛ اجتهاد امام اجتهاد پاسخگو است و می‌توان مستحدثات و نیازهای زمان را پاسخ داد.

فاضل لنکرانی اظهار داشت: امام در دوره حاضر بیشترین ابتکارات را در فقه و اصول دارند و این مدرسه باید این موضوع را ثابت کند.

وی ادامه داد: خطابات القانونیه مهمترین ابتکار امام است؛ این نظریه از اول فقه تا آخر فقه و از اول اصول تا آخر اصول کاربرد دارد.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: امام در باب ملاکات تحول ایجاد کرده‌اند؛ ایشان می‌فرماید چون خطابات شارع کلی و قانونی است اشخاص مد نظر نیستند بلکه شارع قانون را جمع می‌کند و ملاک باید بر حسب نوع باشد.

وی افزود: به عمق مطالب امام توجه نشده است؛ مناسب است برای نظریه خطابات قانونیه کنگره‌هایی برپا و به بحث گذاشته شود و ارزش دارد گروه‌هایی بر روی آن کار کنند.