رسول جعفریان در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره وضعیت کتابخوانی در جامعه ایرانی، ابتدا به پارامترهای تاثیرگذار در رشد هر تمدنی اشاره کرد و گفت: معتقدم بحث مطالعه و کتابخوانی در ایران مانند بسیاری دیگر از مسائل به صورت غیرمعمول و بی‌ربط مطرح می‌شود؛ یعنی بدون آنکه بسترهای مطالعه در نظر گرفته شود، صرفاً به ارائه آماری از میزان مطالعه مثلاً 10 یا 20 دقیقه در روز پرداخته می‌شود.
این محقق تاریخ اسلام افزود: بحث مطالعه اصلاً به این آمارها ربطی ندارد و برعکس به سطح مدنیت و تمدن آن جامعه مربوط می‌شود و به همین نسبت میزان مطالعه در هر جامعهای به اندازه پیشرفت یا پسرفت آن جامعه وابسته است. هر نمره‌ای را به تمدن ما بدهید، همان می‌شود نمره سطح مطالعه در جامعه ما.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران و برنده جایزه فارابی در ادامه درباره تاثیر فصل تابستان در تغییر سطح کتابخوانی مردم تاکید کرد: کتابخوانی تابعی است از نیازهای ما و به نظرم اگر هم مطالعه‌ای داشته باشیم، 90 درصد آن به نیازهای علمی و یا حتی روحی ما در زمینه کتاب برمی‌گردد و 10 درصدش به نیاز تفریح و سرگرمی مربوط می‌شود.
جعفریان ادامه داد: در واقع ما با مطالعه به دنبال برآورده کردن نیازهای اصلی‌مان و یافتن پاسخ‌هایی برای پرسش‌هایی هستیم که درون ذهنمان لانه کرده‌اند. بنابراین عوامل مختلفی در سوق دادن یا سوق ندادن ما به مطالعه تاثیر گذارند؛ حتی اخبار و حوادث و جو سیاسی یک جامعه می‌تواند در این روند تاثیرگذار باشد.
نویسنده کتاب «ذهنیت غربی در تاریخ معاصر ما» در عین حال گفت: البته امروزه تنها راه دریافت اطلاعات، مطالعه کتاب نیست و حتی کاری مانند گوش دادن به رادیو می‌تواند مطالعه محسوب شود و باید در آمارهای مسئولان هم بیاید.
رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی با اشاره به غلبه فرهنگ شفاهی در جامعه ایرانی افزود: بسیاری از افراد با گوشش دادن به سخنرانی‌ها و تماشای تلویزیون مطالعه می‌کنند و از این دسته راه‌های دریافت اطلاعات در جهان امروزی فراوان داریم.
جعفریان در ادامه درباره تاثیر فصل تابستان در تغییر نمودار سطح کتابخوانی مردم ابتدا به مزاح گفت: تابستان فصل گرمی است و طبیعی است اگر کتابی هم دستمان بگیریم، ترجیح می‌دهیم از آن به عنوان بادبزن استفاده کنیم!
وی ادامه داد: مشکل کار اینجاست که کشور ما توسعه یافته نیست؛ در یک جامعه توسعه یافته افراد متخصص باید در شغل مربوط به تخصص خود فعالیت کنند؛ در حالی که شما نمی‌توانید هیچ اداره‌ای را پیدا کنید که صد در صد نیروهایش، شغلشان متناسب با آموزششان باشد. واقعاً ما چند کتابدار تحصیلکرده در کتابخانه‌هایمان داریم؟
این پژوهشگر حوزه تاریخ و نسخ خطی افزود: تمدن ما نیم بند و ضعیف است؛ کتابخوانی‌مان هم متناسب با دیگر بخش‌ها و رشدش بسیار ضعیف است.
رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی در ادامه ضمن تاکید بر کارکرد برنامه‌ریزی درسی برای افزایش سطح مطالعه در میان دانش‌آموزان و دانشجویان در عین حال گفت: متاسفانه بسیاری از استادان دانشگاه‌های ما از آثار تازه حوزه‌های تخصصی خود اطلاع ندارند، بسیاری از دانشجویان دکتری ما از معروف‌ترین کتاب‌های حوزه خودشان خبر ندارند. البته قبول هم دارم که زمینه‌ای هم برای استفاده از این کتاب‌های تازه در جامعه وجود ندارد.
جعفریان سپس به نقش رسانه‌ها در تقویت کتابخوانی پرداخت و گفت: متاسفانه سیاست‌زدگی برای ما آفتی شده است؛ 99 درصد مردم بیشتر به خبرهای سیاسی توجه دارند تا اخبار فرهنگ و مثلاً خبرهای مربوط به یک کتاب. تعداد سایت‌هایی هم که به صورت تخصصی به کتاب بپردازند، کم است. با این وجود معتقدم علیرغم چنین شرایطی اگر رسانه‌ها توجه بیشتری به مقوله کتاب داشته باشند و تازه‌های این حوزه را معرفی کنند، می‌توانند در عطف توجه مردم به کتاب تاثیرگذار باشند.
نظر شما