محمد تقی مبشری در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: آفت سن معمولی گندم ، مهمترین آفت غلات در کشور و جهان تلقی می شود.
وی افزود : نام علمی این حشره Eurygaster integriceps از خانواده Scutelleridne است و در ایران دو گونه سن معمولی و مغربی گندم فعالیت دارد که هردو گونه دارای یک نسل در سال و زیست شناسی نسبتاً مشابهی است.
وی در ادامه گفت : در استان گلستان گونه سن مغربی گندم ، گونه غالب است که در مقایسه با سن معمولی گندم کم اهمیت تراست و فقط در برخی از سالها که زمستان معتدل تری داشته باشیم، تراکم جمعیت آن (همانند امسال) محسوس تر می شود.
مبشری افزود : خسارت سن معمولی گندم در کشور به دو صورت کمی و کیفی است و در خسارت کمی ، تعداد بوته در واحد سطح نقصان یافته اما در خسارت کیفی ، آرد حاصله از گندم های سن زده به علت تخریب گلوتن(پروتئین گندم) فاقد خواص نانوایی می شود.
کارشناس ارشد حشره شناسی استان یادآور شد : آفت یاد شده سالانه مشکلات عدیده ای را برای کشاورزان و دست اندرکاران امر ایجاد می کند و در حال حاضر آفت شایع در مزارع گندم استان از نوع سن مغربی گندم تحت نام علمی Eurygaster mauraاست که تا چند سال اخیر تحت کنترل حشرات مفید قرار داشته و هیچگاه در قامت یک آفت خطرناک ظاهر نشده است.
وی گفت : در سه یا چهار سال اخیر به علت آزاد شدن سموم و سمپاشی های بی رویه ، سطح جمعیت حشرات مفید (دشمنان طبیعی آفت) در مزارع ، تنزل یافته و بیم آن می رود که با تداوم این امر ، روزی فرا رسد که سم مغربی گندم ، همانند بسیاری از کشورهای اروپایی مشکل عمده مزارع غلات استان شود.
مبشری افزود : بیش از دو دهه است که محدوده اراضی حوزه فعالیت سن معمولی گندم در منتهی الیه شرق استان ، تحت نظارت و ردیابی کارشناسان امر(تحقیقات و اجرا) قرار دارد تا از گسترش و احتمال تسری آن به اراضی نواحی غرب استان جلوگیری شود.
به گفته مبشری ، سالانه غالب بر یک میلیون و 200 هزار هکتار از اراضی غلات کشور ، تحت مبارزه شیمیایی با آفت سن معمولی گندم قرار می گیرد اما تاکنون در استان زمینه ای جهت مبارزه شیمیایی با گونه سن مغربی گندم فراهم نشده است.
مبشری افزود : درخسارت کمی ناشی از فعالیت سن معمولی گندم در دیگر نقاط کشور؛ برگ ، جوانه مرکزی و سنبله ها یا خوشه های گندم ، مورد خسارت و هجمه آفات قرار گرفته و نقصان و کاهش شدیدی در صورت بالابودن سطح جمعیت و عدم کنترل به لحاظ عملکرد ایجاد می شود.
وی گفت : خسارات کیفی حشره توسط پوره های آفت (مراحل نابالغ آفت) و سن بالغ نسل جدید بر روی پروتئین گندم (گلوتن) بوجود می آید که در اثر تغذیه آفت و تزریق آنزیم هایی به درون بافت گیاهی (جهت تسهیل در هضم غذای حشره) ایجاد می شود که این شکل خسارت موجب از دست دادن خواص و کیفیت آرد در نانوایی می شود.
وی متذکر شد : در حال حاضر بذور سن زده (بذوری که آرد آنها فاقد خواص نان هستند) که ناشی از فعالیت سن معمولی و یا سن مغربی دراستان باشد ، وجود ندارد و یا بسیار ناچیز و قابل اغماض است.
مبشری ادامه داد : آفت سن مغربی در اغلب مزارع گندم استان فعالیت دارد که در مقایسه با سن معمولی گندم از درجه اهمیت بسیار پایین تری برخوردار است و در شرایط کنونی در جایگاه یک آفت بالفعل تلقی نمی شود.
مبشری گفت : هر چه مناطق و نواحی ، رطوبت خود را از دست دهند ، جهت حضور سن مغربی گندم ، شرایط مناسب تری ایجاد می شود.
کارشناس ارشد حشره شناسی کشاورزی استان اظهارداشت : آنچه در یک تا دو دهه اخیر باعث افزایش جمعیت مقطعی و گسترش حوزه فعالیت سن گندم در کشورشده ، توسعه کشت گندم در اراضی کم بازده و نیز مراتع کشور و تخریب این اماکن طبیعی که مامن مناسبی برای این حشرات محسوب می شدند ، است.
مبشری درباره اقدامات انجام شده برای کنترل شیوع این آفت اظهارداشت : آموزش و ترویج علوم مربوطه به کشاورزان ، منع سمپاشی بی رویه در اراضی که خسارت آفت در آنها محتمل نیست ، توصیه کشت زودهنگام و برداشت به موقع و در نهایت کنترل آفت با یکی از سموم موثره و سالم (فقط با توصیه کارشناسان امر)از جمله این اقدامات است.
این پژوهشگر با بیان اینکه شناخت حشرات مفید که علیه این آفت کارآیی بالایی دارند از دیگر اقدامات انجام شده است، از مسئولان و کشاورزان درخواست کرد که از هر گونه سمپاشی بی رویه و غیر کارشناسی در مزارع گندم و جو اجتناب کنند تا زمینه تبدیل این آفت بالقوه به یک آفت بالفعل مهیا نشود.
مبشری در پایان متذکر شد : محققین مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان و نیز کارشناسان مجرب بخش اجرا ، در هر زمینه ای در این خصوص آماده همکاری با کشاورزان است.
حدود 398 هزار هکتار از مزارع گلستان تحت کشت گندم است.
نظر شما