مسعود اوحدي: برنامه هاي تلويزيون من را سرگرم نمي كند

مسعود اوحدي، كارشناس رسانه و استاد دانشگاه صدا و سيما در گفت و گو با خبرنگار تلويزيوني"مهر" درباره جايگاه كنوني آثار سرگرم كننده در رسانه ملي ضمن بيان اين مطلب گفت:  معمولا  افراد تلويزيون را براي آموزش به خانه نمي آورند. بلكه انگيزه از خريد يك دستگاه تلويزيون ايجاد سرگرمي است. اصولا يادگيري از برنامه هاي تلويزيوني به اندازه رفتن سركلاس يا سايرراه هاي آموزشي نيست. اما اين را نيز بايد يادآور شوم كه زير چتر بزرگ تلويزيون امكان ارايه آموزش و انتقال پيام هم وجود دارد و اين امكاني است كه مديران اين رسانه مي توانند از آن بهره ببرند.
وي در ادامه خاطر نشان كرد:  با توجه به اين توضيحات بايد مديران تلويزيون به مساله سرگرمي توجه داشته باشند و استفاده مناسب از اين عنصر جذاب اهميت دارد. اما برنامه هاي سرگرم كننده تلويويون من را سرگرم نمي كند. به عقيده من برنامه هاي سرگرم كننده را بايد بر اساس نياز مخاطب و با تهيه آمارهاي دقيق تدوين كرد. به گونه اي كه  چارچوب هاي اصلي آثار سرگرمي مشخص شود و انگيزه از ساخت آنها نيز تبيين گردند. اينكه گرفته شود عده اي به تماشاي برنامه هاي سرگرم كننده مي نشينند، هيچ معيار صحيح و قابل اعتنايي نيست. به خصوص اينكه آثاري از اين دست هيچ ويژگي ندارند. اين نوع مجموعه ها از يك سري شبه شخصيت تشكيل شده اند كه خود را به حماقت مي كشانند تا بينندگان را بخندانند. به نظرم ساخت اين نوع برنامه ها در اختيارافرادي قرار گرفته است كه شايستگي لازم براي توليد آن را ندارند.
اوحدي در پاسخ به اينكه عده اي بر اين اعتقادند كه برنامه هاي سرگرم كننده براي مخاطب عام ساخته مي شود؛ يعني يك سطح متوسط و انبوه ازمخاطب در نظر گرفته مي شود و برنامه هاي سرگرم كننده اين قشر را هدف قرار مي دهد، يادآور شد:  شناخت مخاطب عام به اين سادگي نيست. بايد در ابتدا تعريف صحيح و مناسبي از مخاطب عام در اختيار داشته باشيم. من اميدوارم وقتي به مخاطب عام اشاره مي شود، منظور افراد بي سواد نباشد. چون من گاهي فكر مي كنم شايد منظورهمين است. مهم تر اينكه در تلويزيون تمامي كشورهاي جهان براي همه اقليت ها از نظر قومي، تحصيلات، ديني و ... برنامه ساخته مي شود. بايد پرسيد تلويزيون ما براي گروه هاي فرهيخته و دانشگاه رفته جامعه چه نوع برنامه هايي را در نظر گرفته است. در حال حاضر شبكه چهار سيما به عنوان شبكه اي در نظر گرفته شده است كه براي قشر فرهيخته برنامه مي سازد. اما ساير شبكه هاي تلويزيوني هم بايد در انديشه برنامه سازي براي مخاطب خاص هم باشند.
اين كارشناس رسانه در اين خصوص كه ارايه اين نوع برنامه ها حاصل نگاه هنرمندان و دست اندركاران توليد است يا مديران تلويزيون، اظهار داشت:  البته من افرادي كه اين نوع برنامه ها را توليد مي كنند از نظر من هنرمند نيستند و من اهتراز مي كنم از اينكه به اين افراد عنوان هنرمند را اطلاق كنم. اما شرايط به وجود آمده در زمينه توليد برنامه هاي سرگرم كننده، هم به خاطر نوع نگاه مديران تلويزيون و هم به دليل رفتار و انديشه عوامل توليد اين نوع آثاراست. در حال حاضر سفارش دهندگان برنامه هاي سرگرم كننده سراغ افرادي مي روند كه در گذشته يك برنامه تماشاگر پسند ساخته اند و به تصور مديران اين گروه ها پيش از اين امتحان خود را پس داده اند. اما همين مساله باعث شده است كليشه سازي به وجود بيايد. چون اين گروه ها اگر هم هنري دارند آن را كنار مي گذارند و به دنبال الگوهاي از پيش آماده اي مي روند كه نتيجه هم داده است. به اين خاطر كه معلوم نيست كارهاي جديد چه نتيجه اي در بر داشته باشد و تا چه اندازه مورد اقبال عمومي بينندگان قرار بگيرد و درصورت عدم نتيجه گيري لازم، روي نظر مديران هم تاثير مي گذارد.
اوحدي در خصوص حجم برنامه هاي سرگرم كننده تلويزيوني اظهار نظر كرد:  به نظر من ميزان برنامه هاي سرگرم كننده تلويزيون بسيار كم است. براي نمونه موسيقي مي تواند يكي از انواع برنامه هاي سرگرم كننده تلويزيون باشد. اما متاسفانه به اين دليل كه موسيقي از هويت و جايگاه مشخصي در برنامه هاي تلويزيوني برخوردار نيست و گاهي به صورت مناسبتي پخش مي شود آن هم بدون اينكه كمترين دقت نظر در پخش آن وجود داشته باشد، به طور كلي تلويزيون از برنامه هاي سرگرم كننده موسيقي بي بهره مي ماند. ديگر اينكه مجموعه هاي تلويزيوني را گاه در قالب 20 يا 50 قسمت ارايه مي دهند و به اندازه اي اين نوع آثار به طول مي انجامد كه سازنده سريال هم نمي داند چه چيزي را مي خواهد بگويد. دراين نوع آثار معمولا" داستان  به سمت بگو مگوهاي تكراري و خسته كننده خانواده ها پيش مي رود. به عقيده من بهتر است تلويزيون به سمت توليد ميني سريال هاي تلويزيوني برود كه بين 4 تا 10 قسمت هستند و اين مساله رقابتي ميان برنامه سازان به وجود مي آورد كه هم در بيان مطالب و حرف هايشان موثر خواهد بود و هم ارتقاء كيفي آثار را به وجود مي آورد. در اين زمينه مي توان از استعدادها و دانشجويان جواني هم استفاده كرد كه منتظر فرصت براي بروز خلاقيت هايشان هستند.
وي در اين باره كه يك مجموعه سرگرم كننده مناسب از چه خصوصياتي بايد بهره ببرد، توضيح داد:  برنامه هاي سرگرم كننده تلويزيوني از ژانرهاي مختلفي برخوردارهستند كه هر كدام ازاين ژانرها مقتضيات و شرايط خود را دارد و بايد ويژگي هاي همان گونه خاص تصويري را بررسي كرد. گاه اين بهانه مطرح مي شود كه برنامه ها به نسبت شرايط پخش تعيين مي گردد، در حالي كه اگر دقت لازم در مورد گونه هاي مختلف برنامه هاي سرگرمي تلويزيوني در نظر گفته شود، مي توان به شرايط بهتري دست يافت. انگار مشكل برنامه ريزي در تلويزيون وجود دارد. اگر برنامه 5 ساله مناسبي براي ساخت اين نوع برنامه ها تدوين و براساس آن رفتار شود، مي توان به توليد آثار سرگرم كننده مناسب و قابل توجه هم اميدوار بود.