مصطفی زمانی؛ از یوزارسیف تا جوان عاصی

طبیعی بود که زمانی در تلویزیون محدود نشود و وارد سینما شود، اولین فیلم او "بدرود بغداد" تجربه‌ای متفاوت از سینمای مستقل ایران بود که با گروهی از جوان‌های بااستعداد سینما ساخته شد، زمانی در این فیلم نقش یک عراقی تحصیل کرده را بازی می‌کرد که جنگ و حضور نیروهایی آمریکایی زندگی‌اش را تغییر داده، او دیالوگ‌هایش را به عربی و انگلیسی می‌گفت و تصویری از جوانی عاصی و زخم‌خورده نشانمان می‌داد.

 

تصویری که با آنچه در "حضرت یوسف" از او دیده بودیم تفاوت داشت، بازی درونی‌اش در "یوسف پیامبر" جایش را به یک بازی درونی داده بود، زمانی با وجود ضعف‌هایی که داشت و می‌توان آن را به پای کم تجربگی‌اش نوشت در "بدرود بغداد" نمره قبولی می‌گرفت.

 

سال 88 سال پرکاری این بازیگر جوان بود که خیلی‌ها گمان می‌کردند می‌تواند جای خالی ستاره‌ای با چهره‌ای تلخ را پر کند، در روزگاری که محمدرضا فروتن پا به میانسالی می‌گذاشت و بازیگری جوان برای نقش‌های عاصی و تلخ در سینمای ایران نداشتیم، اغلب نقش‌هایی با این ویژگی به مصطفی زمانی پیشنهاد می‌شد.

 

انتخاب‌های او نشان مید‌اد که می‌خواهد در سینمایی متفاوت کار کند و قرار نیست دلبسته پیشنهادهای میلیونی شود که از او سیمای جوانی عاشق پیشه در فیلم‌های جوان پسند می‌سازند، مجموعه نقش‌آفرینی‌های زمانی تاکنون قابل قبول است، ممکن است در بعضی فیلم‌‌ها مثل "آل" به کارگردانی بهرام بهرامیان کمتر موفق باشد و در "کیفر" ساخته حسن فتحی بیشتر.

 

او با کارگردان‌های خوبی همکاری کرده اما نقاط ضعف بازی‌اش همچنان در صحنه‌هایی است که باید فریاد بزند و رفتارهای بیرونی، تند و عصبی داشته باشد، صدا، لحن و بازی زمانی در این صحنه‌ها افت می‌کند. او صدای خوب و فیزیک مناسب دارد و می‌تواند سیمای نسلی باشد که این روزگار پر تب و تاب را می‌گذراند.

 

در "کیفر" و "آل" این گونه است، به دلیل همین ویژگی‌های ظاهری او همیشه نقش جوانی معصوم را بازی کرده که به دلیل فضای ملتهب اطرافش در شرایطی سخت قرار می‌گیرد و گاه قربانی می‌شود. چهره او شکنندگی، مظلومیت و تلخی را توامان دارد و این کمک می‌کند در نقش‌هایی بازی کند که برای بازیگر دیگری در سینمای ایران مناسب نیست، در "قصه پریا" به کارگردانی فریدون جیرانی که این روزها روی پرده است زمانی چنین نقشی را بازی می‌کند.

 

سیاوش جوانی است با عقاید و اصول که دلبسته دختری معتاد می‌شود، تلاش او برای نجات دختر به اعتیاد و قربانی شدن او می‌انجامد، قصه و موقعیت جذاب و در سینمای پس از انقلاب تازه است، فارغ از کیفیت فیلم تلاش مصطفی زمانی برای خوب بازی کردن این نقش ستودنی است هر چند که بازی‌اش یکسان نیست، صحنه‌های بیماری و اعتیاد خوب از کار درنیامده و این‌ها به فیلم لطمه زده است.

 

سال 89 هم سالی پرکار برای این بازیگر جوان بود، هر چند فیلمهایش در گیشه آن طور که باید نفروختند و مشخص شد مردم همچنان ترجیح می‌دهند او ستاره تلویزیون باشد تا پرده نقره‌ای سینما! با این حال تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها به او اعتماد داشتند، مصطفی زمانی سال 89 در فیلم‌ "چرخ و فلک" با بهرام بهرامیان همکاری کرد، این طور که شنیده می‌شود در این همکاری مجدد او نقشی دشوار و خاص را بازی کرده است.

 

در فیلم سینمایی "ملکه" به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر که درامی درباره جنگ است، زمانی در نقشی کوتاه بازی کرده و ویترین تجربه‌هایش نقشی تازه را اضافه کرده است، پارسال زمانی در کنار همکاری با جیرانی در "قصه پریا" که فیلمی خانوادگی و اجتماعی است و او در کنار باران کوثری و مهناز افشار دو بازیگر جوان سینما نقش‌آفرینی کرده در فیلم سینمایی "اینجا تاریک نیست" هم بازی کرد، فیلمی که به نظر می‌رسد متعلق به جریان سینمای بدنه است.

 

مصطفی زمانی بازیگری است که مثل بسیاری از ستاره‌های سینمای ایران از تلویزیون آمده و طعم شهرت را در جعبه جادو چشیده اما خوشبختانه به این قانع نیست که ستاره تلویزیون بماند، چهره، صدا و فیزیکش تداعی کننده ستاره دیگری نیست و هویت دارد، تلاشش برای همکاری در پروژه‌های دشوار و خاص سینمای ایران و پل زدن میان فروش و وجه هنری سینما هم مهم و قابل احترام است.

 

اما او در هیچ‌کدام از نقش‌هایش یک ستاره تمام عیار نبوده و هیچ‌کدام از بازی‌هایش بی‌نقص و ایراد نبوده است، برای این ستاره جوان که در آغاز راه است، دهه 90 می‌تواند دورانی پربار باشد، اگر در کنار انتخاب‌های هوشمندانه به ارتقای دانش بازیگری و توانش بیشتر توجه کند، مصطفی زمانی می‌تواند ستاره سینمای ایران در دهه 90 باشد.

 

* * *

فیلم سینمایی "قصه پریا" به کارگردانی فریدون جیرانی با بازی مصطفی زمانی، مهناز افشار، بیژن امکانیان، باران کوثری، ستاره اسکندری و... داستان آشنایی جوانی با دختری معتاد و ازدواج آنها است.