گزارش کامل مهر از متن و حاشیه رونمایی کتاب «از طهران تا تهران»

در ابتدای این مراسم که البته سایه بی‌نظمی و ناهماهنگی بر آن سنگینی می‌کرد، «شهریار عدل» کارشناس میراث فرهنگی که قرار بود درباره فیلمی از تهران قدیم سخن بگوید، به دلیل آماده نبودن امکانات ابتدایی برای پخش این فیلم کوتاه، به ناچار در موضوعی دیگر (تاریخچه ورود دستگاه‌های فیلمبرداری به ایران) سخنرانی کرد.

 

وی گفت: اولین دستگاه‌های فیلمبرداری که سه دستگاه بود در تاریخ 11 اوت 1900 یعنی 112 سال قبل وارد ایران شد و اولین فیلمبرداری هم 27 مرداد همان سال انجام شود.

 

این کارشناس میراث فرهنگی وجود سندهای متعدد درباره فیلم‌های قدیمی را در قیاس با فیلم‌های جدید، عجیب توصیف کرد.

 

شهریار عدل در ادامه به تاریخچه اولین فیلم گرفته شده توسط یک ایرانی اشاره کرد و افزود: میرزا ابراهیم عکا‌س باشی اولین فیلمبردار ایرانی بود که از جشن گل در بلژیک فیلمبرداری کرد.

 

در ادامه این مراسم «عبدالله انوار» سخنانی درباره تهران قدیم ایراد کرد که به دلیل کیفیت بد صدا، امکان یادداشت‌برداری از سخنرانی او برای خبرنگاران میسر نشد.

 

مختاری: تهران با «از طهران تا تهران» صاحب سند شده است

 

در مراسم رونمایی کتاب «از طهران تا تهران» همچنین «اسکندر مختاری» فعال میراث فرهنگی در سخنانی با ارزشمند توصیف کردن این اثر، آن را مقدمه تدوین سندی درباره تهران دانست و گفت: گواه من بر این مدعا، تصاویری است بکر و نادر از مکان‌هایی از تهران از جمله سفارتخانه‌ها است که عموماً ورود به آنها و مهم‌تر از آن عکسبرداری از زوایای مختلف این مکان‌ها، کاری بس دشوار است.

 

وی افزود: کتاب «از طهران تا تهران» دوره‌‌هایی از معماری این شهر را به ما معرفی می‌کند؛ از مکتب اصفهان گرفته تا دوره تجدد. در این کتاب ما شاهد قرائت جدیدی از معماری هستیم؛ هرچند تاکید آن بیشتر بر تجدد و نوگرایی در معماری است.

مختاری اضافه کرد: این کتاب سند جدیدی است برای پژوهشگرانی که می‌خواهند درباره تاریخ و معماری تحقیق کنند؛ هرچند همانطور که گفتم جنبه صنعتی این کتاب از دیگر جنبه‌هایش قویتر به نظر می‌رسد.

 

رجبی: پفک نمکی در فروش، گوی سبقت را از کتاب ربوده است!

 

در این مراسم همچنین «پرویز رجبی» ایرانشناس با تقدیر از مسئولان انتشارات یساولی که به گفته او «در شرایطی که پفک نمکی گوی سبقت را در فروش از کتاب ربوده است» اقدام به انتشار چنین کتاب نفیسی با هزینه‌های بالا کرده‌اند، پیشنهاد کرد: حالا که بازار کادو گرم است، بهتر است در هدیه‌هایمان به همدیگر کتاب «از طهران تا تهران» را هم جای دهیم تا کمکی هم به ناشر و مولف آن کرده باشیم.

 

وی همچنین با اشاره به جای خالی پژوهش درباره پنجره‌ها و سردرهای تهران اشاره کرد و افزود: تهران قدیم با معماری خاصش پنجره‌ای به روی معماری ایران گشوده و لازم است درباره سردرهای تهران هم کتاب‌های در حد «از طهران تا تهران» منتشر شود.

 

رجبی در عین حال از آشفتگی موجود در معماری جدید تهران انتقاد کرد و گفت: در هیچ جا معماری را تا این حد رو به نزول ندیده‌ام و غمم افزوده می‌شود؛ وقتی می‌بینم بعضی‌ها این نوع معماری آشفته را ستایش می‌کنند.

 

یساولی: تهران مکان‌های ناشناخته زیادی دارد

 

همچنین «رضا یساولی» از مسئولان انتشارات «یساولی» در سخنانی از آنچه کم‌توجهی و جفا به تهران نامید، انتقاد کرد و گفت: متاسفانه تهران در قیاس با شهرهایی مانند شیراز و اصفهان مورد ظلم و بی‌توجهی واقع شده و شاید این امر به دلیل مرکز سیاسی بودن این شهر باشد.

 

وی افزود: بسیاری از مکان‌های تاریخی در تهران هستند که ورود به آنها به دلایل امنیتی و سیاسی دشوار است؛ با این حال آقای روزی طلب (مولف «از طهران تا تهران») تلاش خود را برای عکسبرداری از این مکان‌ها و معرفی آنها به جامعه انجام داده و ما هم در حد وُسع مالی خود و در شرایط دشوار نشر، اقدام به چاپ این کتاب کردیم.

 

نوروزی‌طلب: ناشر اولین مجلد «از طهران تا تهران» نام دخترش را روی کتاب گذاشت!

 

در مراسم رونمایی از این کتاب - که جلد سوم از مجموعه‌ای 18 جلدی درباره تهران است - حمیدرضا نوروزی‌طلب، مولف آن با اشاره به سرگذشت جلد نخست این کتاب گفت: متاسفانه اولین جلد این مجموعه سرنوشت غم‌انگیزی داشت؛ ناشر آن کتاب در اقدامی غیراخلاقی که در هیچ جای دنیا نظیر ندارد، نام دختر جوان خود را روی کتاب من گذاشت و به این ترتیب کتاب را به فنا داد!

 

وی افزود: من بعد از 12 سال پیگیری هنوز نتوانسته‌ام کاری در این باره صورت دهم و به رغم ورود بعضی از مسئولان کشوری، این مسئله همچنان در گیر و دار اداری است.

 

نوروزی‌طلب با تقدیر از مسئولان انتشارات «یساولی» به جهت بُردباری در چاپ این کتاب اضافه کرد: پروژه من که تا به حال سه جلدش چاپ شده، در مجموع 18 جلد خواهد بود که قرار است تا 10 سال دیگر هعه این مجلدات به چاپ برسد. ولی با توجه به اینکه در حدود 20 سال سه جلد این کتاب منتشر شده، فکر نمی‌کنم عمر من به چاپ مجلدهای بعدی کفاف بدهد!

 

این پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی همچنین تهران را شهری غنی توصیف کرد که نیاز به پژوهش‌هایی اینچنینی دارد.
 
حاشیه‌های رونمایی کتاب «از طهران تا تهران»

 

کتاب «از طهران تا تهران» که پژوهش 10 ساله حمیدرضا نوروزی‌طلب است، اخیراً به صورت مصور، رنگی با جلد گالینگور و به شکلی نفیس و به صورت دوزبانه (فارسی - انگلیسی) از سوی انتشارات «یساولی» منتشر و روانه بازار شده است.

 

این کتاب به جنبه‌های متفاوت زندگی، هنر و معماری پایتخت ایران شامل آداب و رسوم، مراسم مذهبی، بازار‌ها، خانه‌ها، معابد و کاخ‌های این شهر را معرفی می‌کند.

 

اما مراسم رونمایی از کتاب «از طهران تا تهران» در حالی با حضور برخی از ایرانشناسان و فعالان میراث فرهنگی از جمله حمیدرضا نوروزی‌طلب، پرویز رجبی، صادق سادات اشکوری، اسکندر مختاری، عبدالله انوار، شهریار عدل و رضا یساولی (ناشر کتاب) در نگارخانه دانشگاه تهران برگزار شد که با حاشیه‌هایی نیز همراه بود که بخش‌هایی از آن را در زیر می‌خوانید:

 

این برنامه با 30 دقیقه تاخیر آغاز شد و این در حالی بود که سخنرانان و مدعوین مراسم از دقایقی پیش از شروع مراسم در نگارخانه حضور داشتند.

 

نخستین سخنران این مراسم «شهریار عدل» کارشناس میراث فرهنگی بود. او قرار بود همزمان با پخش فیلمی قدیمی که مظفرالدین شاه در آن حضور داشت، درباره تهران قدیم سخنرانی کند، اما ابتدایی‌ترین امکانات برای پخش این فیلم در نگارخانه دانشگاه تهران وجود نداشت و به ناچار این کارشناس میراث فرهنگی خارج از موضوع و درباره «تاریخچه ورود فیلم به ایران» سخن گفت.

 

همزمان با سخنرانی «عدل» مسئولان برگزاری مراسم به مدت بیش از 45 دقیقه روی سن مشغول حل مشکل فنی به وجود آمده و اتصال سیم‌ها به یکدیگر بودند و در نهایت هم موفق به این کار نشدند! (این فیلم در بخش دیگری از مراسم و البته با کیفیت نامطلوب صدا به نمایش درآمد).

 

حاشیه دیگر این مراسم به کیفیت نامطلوب صدا در سالن مربوط می‌شد؛ به دلیل فاصله زیاد میکروفون با سخنرانان و بی‌توجهی مجری به این مسئله، سخنرانی‌ها تنها برای کسانی که در ردیف جلو نشسته بودند، قابل استفاده بود. البته باید بی‌توجهی برخی سخنرانان را هم به زمان تعیین شده برایشان - که کسالت حاضران را در پی داشت - به این مسئله اضافه کرد.

 

خبرنگاران حاضر در مراسم رونمایی کتاب «از طهران تا تهران» که نسبت به این شیوه رونمایی از یک کتاب اعتراض داشتند، در میانه برنامه تصمیم گرفتند مسئله را به مسئولان مربوطه منتقل کنند، اما هیچ یک از دست‌اندرکاران برنامه حاضر نبودند مسئولیت آن را بر عهده بگیرند و تنها یکی از آنها به ذکر این جمله اکتفا کرد که: «تا آخر برنامه بمانید شاید مفید بود!».

 

خبرنگار مهر دلیل این ناهماهنگی را از «حمیدرضا نوروزی‌طلب» مولف کتاب مذکور که به گفته خودش بیش از 10 سال از عمرش را برای تدوین آن صرف کرده بود، جویا شد که او هم با ابراز تاسف از این اتفاقات گفت: «مسئولیت این برنامه با نگارخانه دانشگاه تهران بوده و خیلی عجیب است که این مرکز، سیستمی برای پخش یک فیلم 10 دقیقه‌ای ندارد!»

 

وی افزود: «تا جایی که من می‌دانم انتشارات یساولی قصد برگزاری مراسم رونمایی از این کتاب را نداشت و این تصمیم خود دانشگاه تهران بوده و دیدیم که چگونه آن را برگزار کردند!»

 

در یک کلام، مسائلی از قبیل بی‌نظمی، تاخیر در شروع برنامه و طولانی شدن بی‌دلیل آن به مدت بیش از سه ساعت، نبود امکانات ابتدایی برای نمایش یک فیلم 10 دقیقه‌ای، بی‌توجهی مجری به زمان‌بندی برنامه و از همه مهم‌تر پاسخگو نبودن هیچ یک از مسئولان نگارخانه دانشگاه تهران به خبرنگاران، رونمایی از کتاب نفیس «از طهران تا تهران» را به کام مولف و ناشر آن تلخ کرد.

 

مراسم رونمایی کتاب «از طهران تا تهران» که ساعت 17:30 عصر روز یکشنبه آغاز شد، ساعت 20:30 خاتمه یافت و حاضران با خستگی نگارخانه دانشگاه تهران را ترک کردند.