مسخره کردن دیگران و ترویج فرهنگ لودگی/ وقتی سلیقه مخاطب سقوط می‌کند

به گزارش خبرنگار مهر، مجموعه "خنده بازار" به کارگردانی شهاب عباسی این روزها یکی از پربیننده‌ترین مجموعه‌های تلویزیون است، در سال‌های اخیر در حوزه تلویزیون و سینما پرتماشاگر بودن مانند پتکی بوده تا بر سر مخالفان آثاری کوبیده شود که توانسته‌اند در سینماها به ارقام میلیاردی دست یابند و در تلویزیون میلیون‌ها ایرانی را پای برنامه‌شان بنشانند.

"خنده بازار" این ویژگی را دارد اما آنهایی که جریان طنز در تلویزیون را دنبال می‌کنند خوب می‌دانند که "جمعه بازار" مبدع جریان خاص و تازه‌ای در این حوزه نیست، در آغاز دهه 70 شمسی مجموعه‌های طنز که مبتنی به آیتم بودند متولد شدند و مورد توجه مخاطبان قرار گرفتند. مهران مدیری ستاره این مجموعه‌ها بود که دو دهه دوام آورد و بدون رقیب جایگاه خود را حفظ کرد.

مدیری و پس از او رضا عطاران و حتی مهران غفوریان پس از مدتی دریافتند که دوره تصویری کردن لطیفه‌ها و ایجاد موقعیت طنز به شکل آیتم تمام شده و به سمت مجموعه‌های داستانی رفتند، مجموعه‌های اپیزودیک این فرصت را به نویسنده و کارگردان می‌داد که هم به اثرش تنوع بدهد، هم بتواند ایده‌ها و طرح‌های مختلفی را به کار بگیرد.

اما "خنده بازار" جذابیتش را مدیون چیست؟ مدیون تقلید از شخصیت‌های شناخته شده و برنامه‌های محبوب. کاری که ایرانی‌های فرهنگ دوست و هنرپرور معمولا در محافل خانوادگی به شدت به آن تمایل نشان می‌دهند، طنازان و هنرمندان خانواده تقلید از خاله، عمو، دایی و... را شروع می‌کنند و بعد به ستاره‌های سینما و ورزشکاران و سیاستمداران می‌رسند. مهمترین برگ برنده "خنده بازار" همین است.

شوخی‌های ساده و پیش پاافتاده با عادل فردوسی‌پور و برنامه "نود"، ارائه کاریکاتوری از فریدون جیرانی، احمد نجفی، رضا صادقی، علی دایی، حبیب کاشانی، مسعود فراستی، مرتضی شایسته و.... در "ساعت خوش" هم مهران مدیری با مرحوم منوچهر نوذری و مسابقه‌اش شوخی می‌کرد، اما جنس شوخی او با آنچه در "خنده بازار" اتفاق می‌افتد متفاوت بود.

شوخی‌ها در "خنده بازار" دم دستی و سطحی است، جا به جا کردن واژه‌ها و بازی با نام شخصیت‌ها قرار است بامزه باشد، تکرار شوخی با برنامه‌ها و شخصیت‌ها جذابیتی که ممکن است یک بار برای بیننده داشته باشد به باد می‌دهد و مخاطب را دلزده می‌کند. میزان خلاقیت نویسنده این آیتم‌ها در خلق شوخی و موقعیت کمیک هم آشکار و واضح است!

برگ برنده سازندگان این مجموعه تکیه کردن به یک عادت ناپسند ایرانی و آن هم مسخره کردن دیگران است! تا این خلق و خو در جامعه ایرانی وجود دارد بازار مجموعه‌هایی از این دست و تله‌فیلم‌هایی که شبکه نمایش خانگی را اشباع کرده داغ است، اما طبیعی است نمی‌توان از مدیران تلویزیون برای تولید چنین مجموعه‌هایی انتقاد نکرد، مجموعه‌هایی که فرهنگ لودگی و مسخره کردن را ترویج می‌دهند و نام طنز را در حد ادا درآوردن پایین می‌آورند.