رضا رینه‌ای هنرمند خوشنویس درباره رواج کتابت قرآن به خط نستعلیق به خبرنگار مهر گفت: خط نستعلیق و شکسته نستعلیق دو خط ایرانی و متعلق به سرزمین ما هستند. در عین حال این دو خط دارای زیبایی خاصی هستند که محصول زیبایی‌پسندی ایرانیان است. اما در ارتباط با نگارش قرآن به خط نستعلیق باید بگویم که در این کار مشکل اعراب‌گذاری به وجود می‌آید.
وی در ادامه گفت: قرآن کریم همواره و اصولا با خط نسخ نوشته می‌شود و به واسطه خوانایی و سهولت در اعراب‌گذاری مورد توجه واقع شده است. به طوری که عثمان طه هفتاد بار قرآن کریم را به خط نسخ نوشته است؛ گر چه خط او همه ملاک‌های زیبایی را در خود ندارد.
رینه‌ای افزود: در خط نستعلیق به واسطه چیدمان حروف، اعراب‌گذاری مشکل می‌شود و اگر این کار صورت گیرد زیبایی خط از بین می‌رود. به عنوان مثال در کلمه "انفسکم" اگر قرار باشد اعراب‌گذاری شود اعراب‌گذاری‌ها زیبایی کلمه را تحت پوشش قرار می‌دهند و زیبایی کلمه به حاشیه رانده می‌شود. برخی از اساتید خوشنویسی معتقدند که خط نستعلیق لازم است که فاقد مسائلی همچون اعراب‌گذاری باشد. حتی گاهی ما خوشنویس‌ها به سختی برای برخی از حروف نقطه می‌گذاریم چون ممکن است زیبایی آن کلمه یا جمله از بین برود.
این استاد خوشنویسی کتابت قرآن به خط نستعلیق را به لحاظ معنایی و معنوی قابل توجیه دانست و گفت: وقتی یک خط زیبا و تکامل‌یافته ایرانی با یک کلام معنوی و متعالی همچون قرآن درآمیزد نتیجه کار بسیار دلنشین خواهد بود. اما این کار به صورت محدود و کوتاه نتیجه خوبی می‌دهد و همان‌طور که اشاره شد اعراب‌گذاری‌هایی که لازمه کلام قرآن است، این زیبایی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
وی مناسبت‌ترین خط برای کتابت قرآن را خط "نسخ" عنوان کرد و افزود: خط نسخ دارای قابلیت‌های کاربردی است و مخاطب به‌راحتی می‌تواند کلمات را در متن ادامه دهد. حتی خط ثلث که خط زیبایی است برای کتابت قرآن مناسب نیست و تنها برای کتابت برخی آیات و به ندرت استفاده می‌شود. به عنوان مثال خط روزنامه‌ای که برگرفته از خط نسخ است خواننده را پیش از آنکه درگیر هنر کند، تحت تاثیر متن قرار می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت که سهولت خواندن اشرف و مقدم است بر زیبایی آن.
رینه‌ای به نخستین کتابت قرآن به خط نستعلیق اشاره کرد و گفت: استاد سیدحسین میرخانی برای نخستین بار قرآن را به خط نستعلیق نوشته است اما ما می بینیم که اعراب‌گذاری در این کتاب، از زیبایی اثر کاسته است. باید توجه داشت که در خط نستعلیق دو عنصر خلوت و جلوت دارای اهمیت است. وقتی اعراب گذاری صورت می‌گیرد آن خلوت از بین می‌رود.
این هنرمند در ادامه بیان کرد: مساله‌ای که این روزها در رابطه با قرآن و خط نستعلیق وجود دارد این است که ما گاهی اوقات در مناسبت‌ها می‌خواهیم هنر ایرانی عرض اندام کند بنابراین به صورت نمادین کارهایی انجام می‌شود. به عنوان مثال برنامه‌هایی با عنوان نگارش قرآن در یک روز و توسط سیصد نفر برگزار می‌شود. گر چه این برنامه‌های بسیار خوب است، اما کاری دارای ارزش و قابل توجه خواهد بود که ادامه‌دار و در راستای خواست عام باشد. کتابت قرآن به خط نستعلیق در راستای خواست عام نیست. ما هیچ‌گاه ندیده‌ایم که شعر حافظ به خط ثلث یا نسخ مورد توجه مردم قرار گیرد. این موضوع را باید در نظر داشته باشیم که ذات خط با ریشه‌های معنوی متن در ارتباط مستقیم است.
نظر شما