به گزارش خبرنگار مهر، با وجود اینکه چاپ و نصب اعلامیه ترحیم در برخی فرهنگ ها از اجزای لاینفک پس از مرگ به حساب می آید اما تبعات این اقدام به صورت های مختلف خود را نشان می دهد که لطمه دیدن چشم انداز عمومی شهر و نیز پایین آمدن کیفیت زندگی از مهم ترین این تبعات است.
کارشناسان علوم ارتباطات معتقدند در کلانشهرهایی مانند تبریز که گسترش امکانات ارتباطی قابل توجه بوده، ارتباطات سنتی جایگاه سابق خود را از دست داده و لذا می توان برای اطلاع رسانی درباره مرگ فردی و یا زمان و مکان اجرای مراسم ترحیم از ظرفیت مطبوعات محلی بهره مند شد.
صاحبنظران می گویند استفاده از مطبوعات محلی برای انعکاس خبر مرگ، علاوه بر بهبود فضای عمومی شهر و بازگشت نشاط و سرزندگی به جامعه، بنیه اقتصادی این مطبوعات را به عنوان یکی از ارکان توسعه یافتگی تقویت خواهد کرد.
برجسته شدن عنصر مرگ در فضای شهری؛ عامل اخلال در فضای عمومی جامعه
یک مدرس علوم ارتباطات با تبیین ابعاد مختلف موضوع تبلیغ، فضای شهری را محلی مناسب برای نصب اعلامیه های ترحیم ندانست و در این زمینه گفت: در هیچ یکی از کشورهای پیشرفته دنیا انواع تبلیغات از طریق بیلبوردها و تابلوهای شهری صورت نمی گیرد، زیرا این نوع تبلیغ منجر به اخلال در فضای عمومی جامعه می شود.
دکترعلیرضا عبدالله در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: با برجسته شدن عنصر مرگ در پی نصب بی ضابطه اعلامیه های ترحیم در سطح شهرها علاوه بر ایجاد اختلال در فضای عمومی شهر، امنیت روانی شهروندان نیز تحت الشعاع قرار می گیرد.
وی اظهار داشت: پرشدن درودیوار شهرها و مناظر و معابر عمومی از پلاکارد و آگهی های ترحیم، فضای غمبار و یاس آوری در برابر دیدگان شهروندان می گشاید که باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد.
این مدرس علوم ارتباطات اظهار داشت: تبلیغ در دو بعد تجاری و سیاسی یکی از مهم ترین کارکردهای رسانه های جمعی به شمار می آید و لذا از این منظر باید خاطرنشان کرد که رسانه ها نقشی محوری در تبلیغ بر عهده دارند.
وی افزود: پرداختن به تبلیغات در مسیری غیراز رسانه، به ویژه اگر تبلیغات در حوزه عمومی و در عرصه های شهری باشد به نوعی می تواند عامل اثرگذار بر فضای روانی شهروندان به حساب آید.
دکترعبدالله تاکید کرد: بهترین زمینه و عرصه برای انجام تبلیغ جهت آگهی های ترحیم در صفحات مخصوص روزنامه ها و نشریات محلی و حتی فضای مجازی و رسانه های الکترونیک است.
وی افزود: در این صورت اعلامیه ترحیم یک تبلیغ اجباری که باید حتماً در معرض دید عموم شهروندان قرار گیرد نخواهد بود بلکه فرد، متناسب با نیازش به رسانه های ارتباط جمعی مراجعه و اطلاعات لازم را اخذ خواهد کرد.
دکتر عبدالله گفت: در چنین شرایطی دنبال کردن اخبار مربوط به مرگ از یک حالت دستوری و اجباری به حالتی انگیزشی تبدیل خواهد شد.
به گفته این مدرس ارتباطات، تحقق ایده سوق یافتن درج اعلامیه های ترحیم در نشریات محلی می تواند به مثابه درآمدزایی برای مطبوعات و تقویت بنیه مالی رسانه های مکتوب قلمداد شود.
مطبوعات؛ سازوکار تمدن جدید برای کاهش تبعات اعلامیه های ترحیم
یک متخصص دیگر علوم ارتباطات با بیان اینکه ضابطه مند شدن نصب اعلانات در فضای شهرها ضرورت دارد، تاکید کرد: استفاده از ظرفیت مطبوعات، سازوکار تمدن جدید برای کاهش تبعات و لطمات نصب اعلامیه های ترحیم در شهرهاست.
دکتر محمد مهدی فرقانی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ارتباط نصب اعلانات با مبلمان و چشم انداز عمومی شهر، فضای عمومی شهر را متعلق به تمام شهروندان دانست و افزود: همه آحاد مردم حق برخورداری از یک فضای آرام و بی تنش شهری را دارند و از اینرو باید این فضا بدون هیچ مانعی در اختیار همگان قرار داشته باشد.
وی توجه به روحیه و عواطف مردم و نیز ضرورت شاد بودن و سرزندگی آحاد مختلف مردم در شرایط فعلی را مورد تاکید قرار داد و افزود: تداعی شدن مستمر مفهوم مرگ با مشاهده اعلامیه های ترحیم، نوعی لطمه زدن به کیفیت زندگی است و از اینرو باید نصب اعلانات در فضای عمومی شهر ضابطه مند شود.
این استاد علوم ارتباطات با تشریح دیگر ابعاد منفی نصب بی ضابطه اعلانات در فضای عمومی شهرها، احساس نگرانی مسئولان شهری و تعیین ضوابط مشخص در این خصوص را ضروری خواند و افزود: با همه این اوصاف تمدن جدید سازوکارهایی برای کاهش لطمات این پدیده پیش بینی کرده است که استفاده از ظرفیت مطبوعات یکی از این سازوکارهاست.
دکتر فرقانی افزود: استفاده از مطبوعات برای اطلاع رسانی مرگ، علاوه بر کمک به تقویت بنیه اقتصادی مطبوعات، چشم انداز عمومی شهر را نیز از وضعیت هرج و مرج فعلی نجات خواهد داد.
این متخصص ارتباطات سنتی، با اشاره به تجربه موفقیت آمیز تهران در سوق دادن مردم به درج اعلانات به ویژه اعلامیه های ترحیم در مطبوعات، اضافه کرد: در شهری مانند تبریز که جزو کلانشهرها محسوب می شود کارکرد ارتباطات سنتی کمرنگ شده و لذا ضرورت دارد از ظرفیت مطبوعات محلی در این زمینه به خوبی استفاده شود.
وی با ابراز تاسف از اقبال روزافزون شهروندان تبریزی در استفاده از اعلامیه های ترحیم با ابعاد بزرگ و یا چاپ و نصب بنر، تصریح کرد: سوق یافتن اطلاع رسانی مرگ به مطبوعات محلی، ضمن کیفی سازی کارکرد این مطبوعات به افزایش تیراژ آنها نیز کمک خواهد کرد و در نتیجه مطبوعات محلی با برنامه ریزی منسجم قادر خواهند بود به رسالت اصلی خود در پوشش اخبار محلی عمل کرده و در نتیجه خودبخود روند توسعه یافتگی در این کلانشهر تقویت خواهد شد.
اقتصاد؛ مهمترین دغدغه گردانندگان مطبوعات محلی
در همین حال، یک روزنامه نگار فعال در مطبوعات آذربایجان شرقی از "اقتصاد" به عنوان مهم ترین دغدغه گردانندگان مطبوعات محلی یاد کرد و افزود:ضعف اقتصادی، عاملی است که اغلب کاستی های مطبوعات محلی، مستقیم و یا غیرمستقیم به آن پیوند می خورد و مانع بسیاری از تحولات کیفی در این نشریات به شمار می رود.
روح الله رشیدی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: مدیران مطبوعات محلی نیز با علم به این مساله معمولاً بدنبال راه هایی هستند تا اقتصاد نشریه را رونق بخشیده و قوام کارشان را موجب شوند اما توفیقشان اندک بوده است؛ ضمن اینکه متوسل شدن به برخی ابزار و اسباب هم قهراً به عدول از رسالت اصیل رسانه منجر می شود.
وی با بیان اینکه شاید بتوان با رجوع به ماهیت مطبوعات محلی و توجه به کارکرد اصلی آنان، محمل هایی را یافت که بواسطه آنها هم پای مخاطب را به نشریات محلی باز کرد و هم اقتصاد رسانه ها را سامان بخشید، اظهار داشت:مخاطب، نشریه محلی را برای مزیت محلی بودنش انتخاب می کند و اگر این مزیت نباشد، از چشم می افتد، مزیت محلی بودن هم طبیعتاً با رویداد محلی پیوند دارد؛ لذا هرچه دستمایه های این چنینی در نشریات محلی بیشتر باشد، اقبال مخاطب را به دنبال دارد.
سردبیر هفته نامه محلی میثاق، استفاده از ضمیمه های "محله ای" و یا اختصاص صفحات ویژه برای محلات مختلف یک شهر را یکی از این دستمایه ها عنوان کرد که امروزه مورد توجه گردانندگان مطبوعات محلی هستند و در عین حال افزود: در همین مسیر، ابتکارات دیگری نیز می توان انجام داد که اتفاقاً متناسب با کارکرد اصلی نشریات محلی تعریف می شوند که انتشار اطلاعیه های مربوط به مجالس ترحیم مثالی از این ابتکارات است.
رشیدی، اضافه کرد: برای چاپ و نصب اعلامیه های ترحیم در فضای شهرها علاوه بر اینکه انرژی و زمان زیادی صرف می شود، جلوه های نامناسب و آزاردهنده اجتماعی نیز پدید می آید که این دلایل می تواند بهانه های مناسبی برای بهره گیری از ظرفیت نشریات محلی برای اطلاع رسانی مرگ به جای انتشار و نصب اعلامیه های ترحیم باشد.
این فعال رسانه ای افزود: اگر از منظر رویداد هم به این موضوع توجه شود، تایید خواهیم کرد که بهترین مکان برای انتشار اطلاعیه های مجالس ترحیم، نشریات محلی هستند.
وی فقدان پیش زمینه های لازم برای تحقق این ایده را یادآور شد و با تاکید بر اینکه دست زدن به ابتکاراتی نظیر درج اعلامیه های ترحیم در مطبوعات محلی می تواند موجب شکل گیری این پیش زمینه ها شود، اظهار داشت: ضرورت شناخت نشریات محلی و قایل شدن مرجعیت خبری برای این رسانه ها از سوی شهروندان، قرار گرفتن روزنامه خوانی در ردیف دلمشغولی های مردم، فاصله گرفتن شهروندان از بکارگیری روش های سنتی برای اعلام مجالس ترحیم و تقویت نظام توزیع نشریات محلی برای پوشش وسیع در کمترین زمان ممکن مهمترین این پیش زمینه هاست.
***
اصلی ترین کاربرد اعلامیه های ترحیم، اطلاع رسانی از مرگ و نیز زمان و مکان اجرای مراسم برای آشنایان، دوستان، همسایگان و ... است؛ در چنین شرایطی مسئولان به راحتی می توانند سنت چاپ و نصب اعلامیه را به عنوان یکی از نخستین اقدامات پس از مرگ به تدریج تغییر داده و از مطبوعات محلی برای این مهم استفاده کنند.
با وجود اینکه به اذعان کارشناسان، یکی از راهکارها برای آشتی دادن مردم با مطبوعات محلی و تقویت بنیه اقتصادی آنها، اطلاع رسانی مرگ از طریق مطبوعات محلی است اما در شهری مانند تبریز، با ساختارهای فرهنگی به شدت سنتی که کماکان نیز دوام دارد، سخن گفتن از اینگونه اقدامات، مستلزم صبر و تدبیر بیشتری است و برخی نهادهای شهری و خدماتی مانند شهرداری می توانند مقدمات عملی شدن این موضوع را فراهم سازد.
..................................
گزارش: حامد عاطفی فر
نظر شما