ایلام؛ ذخیرگاه گیاهان دارویی غرب کشور/ راه اندازی مزرعه گیاهان دارویی

به گزارش خبرنگار مهر، ثروتهای خدادادی ایلام از درختان بلوط گرفته تا جاذبه های بکر طبیعی، از گیاهان مختلف و رنگارنگ و زیبا گرفته تا گیاهانی که خواص دارویی و درمانی دارند.

امروزه اهمیت گیاهان دارویی در سطح جهان بر کسی پوشیده نیست و میلیونها نفر از مردم جهان در زمینه کشت، برداشت، فرآوری و سایر جنبه های گیاهان دارویی فعالیت دارند  بطوریکه فقط در کشور چین 100 میلیون نفر به کار گیاهان دارویی اشتغال دارند.

75 تا 300 هزار گونه گیاهی در زمین یافت می شود و این در حالی است که کمتر از یک درصد این گونه ها شناسایی و ثبت شده است.

در کشور ما علاوه بر سابقه طولانی و ریشه تاریخی و فرهنگی مصرف گیاهان دارویی، تنوع اقلیمی موجود نیز جایگاه گیاهان دارویی را در کشور ممتاز کرده است.

تعداد گونه های گیاهی شناخته شده در ایران بین 8 تا 10 هزار گونه برآورد می شود که از این تعداد، گونه های گیاهان دارویی تا 2300 گونه برآورد می شود که رقم بسیار بالا و در خور توجهی است.

براساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 80 درصد از مردم جهان برای درمان انواع بیماریها از 200 گونه گیاه دارویی متداول در جهان مصرف می‌کنند.

ایلام با گستره 20 هزار کیلومتر مربع مساحت دارای یک میلیون و 700 هزار هکتار جنگل و مرتع است.

‪ ۸۷ درصد مساحت استان را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهد که این عرصه ها به دلیل قرار گرفتن در دامنه رشته کوه‌های زاگرس و شرایط آب و هوایی مناسب، از جنگل، مرتع و پوشش گیاهی قابل توجهی برخوردارند به همین دلیل ایلام یکی‌از مهمترین رویشگاه‌های انواع مختلف گیاهان وحشی در کشور به شمار می‌رود.

برخورداری از این ویژگی ممتاز است که ایلام را تبدیل به عروس زاگرس کرده است.

در فصل بهار برداشت این گونه های گیاهی خوراکی منبع اشتغال بسیاری از مردم است.

این افراد با جمع‌آوری و برداشت گیاهان خوراکی از جمله کنگر، قارچ، تره کوهی، پنیرک، پاغازه، پیچگ و تولیه اقدام به فروش این گیاهان در شهرهای استان از جمله ایلام می‌کنند.

انواع گیاهان دارویی

برخی از گیاهان دارویی کوههای ایلام مانند آویشن، هفت تخمه، په گل، گل گاوزبان، تشنه داری، خارشتر، شیرین بیان و ... هستند.

هر کدام از این گیاهان در درمان دردی موثرند. کوههای استان ایلام در مناطق گرمسیری و سردسیری مکان مناسبی برای رویش بسیاری از گیاهان دارویی هستند.

بر اساس بررسیهای انجام شده محققان، گیاهان دارویی برای تسکین و درمان بسیاری از بیماریها نظیر دل درد، سنگ کلیه، ورم معده، بیماریهای عروقی، اعصاب و روان، عفونت داخلی و...مورد استفاده قرار می‌گیرند در عین حال استفاده مفرط و نادرست از این گیاهان را زمینه ساز مشکلات بهداشتی می دانند.

از دیگر گیاهان دارویی و نعمات طبیعی کوههای ایلام می توان به بوط، برزا، پسته وحشی، پونه- سقز (آدامس کردی)، مینا (امروزه نادر است ولی در گذشته وجود داشته)، پیازوکه (تره پیاز)، کنار، تایو، کله شنگ، گیلاخه (به زبان محلی) - بادام کوهی - زالزالک و.. اشاره کرد.

البته نباید فراموش کرد که متاسفانه برخی این قبیل گیاهان به دلیل برداشت بی رویه اگر تاکنون منقرض نشده باشند در حال انقراضند.

گیاهان دارویی فراوانند اما فقط برخی از این گیاهان دارویی در استان شناسایی شده‌اند و با توجه به پوشش غنی گیاهی در ایلام هنوز بخش زیادی از آنها شناسایی نشده‌اند.

منابع غنی گیاهی در استان ایلام وجود دارد که با صرف هزینه و بررسی کارشناسانه می‌توان از آنها بهره‌برداری کرد.

ایلام، ذخیرگاه گیاهان دارویی

مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام در این باره گفت: استان ایلام ذخیرگاه گیاهان دارویی در غرب کشور محسوب می شود.

عبدارضا بازدار گفت: بیش از هزار گونه گیاهی در استان ایلام شناسایی شده که بیش از 300 گونه از این تعداد خواص درمانی و دارویی دارند.

وی افزود: استان ایلام از نظر گیاهان دارویی در کشور و غرب کشور یک ذخیره گاه مهم بشمار می رود.

این مسئول استفاده منطقی و بهینه از گیاهان استان را از نظر اقتصادی و برای تامین بخش از نیازهای درمانی جامعه کم هزینه و بهینه ذکر کرد.

بازدار اضافه کرد: اهداف کلان منابع طبیعی استان، توسعه و احیای گیاهان ایلام به خصوصی گیاهان دارویی است.

وی اظهار داشت: یکی از گیاهانی که در استان از خواص دارویی برخوردار است، گیاه "پر ساوش" است که برای درمان پوست بسیار مفید است.

بازدار به گیاه "بنه" نیز اشاره کرد و گفت: این گیاه در اشتها خیلی موثر است.

وی یادآور شد: از دیگر گیاهان داوریی استان ایلام می توان به کاسنی، والک، مرزه، بلوط، زوفایی، مورد و ... اشاره کرد.

توسعه گیاهان دارویی، توسعه اشتغال

یک پژوهشگر گیاهان دارویی افزود: باید برنامه جامع برای کاربردی کردن گیاهان دارویی ایلام تهیه می شود.

علی قاسمی افزود: برای توسعه و استفاده عموم مردم از گیاهان دارویی در اولین گام برای کار عملی در این بخش شناسایی گیاهان و منطقه ضروری است که این امر باید بر روی نمونه هایی که با اطلاعات دقیق کشاورزی همراه است انجام شود.

این کارشناس با اشاره به بحث اشتغال در گیاهان دارویی در ایلام گفت: امروزه هر تن گیاه دارویی برای 78 نفر اشتغال مستقیم ایجاد می کند و همین مسئله مسئولان استان را برای سرمایه گذاری در این بخش با توجه به توانمندیهای استان علاقه مند کرده است.

وی تاکید کرد: رسیدن به برنامه جامع راهبردی تولید و فرآوری گیاهان دارویی در استان نیازمند کار چند وجهی در بخش های توسعه زیرساخت ها، تحقیقی و پژوهش، تولید، بازرگانی و توریسم است.

ایجاد مزرعه گیاهان دارویی در ایلام

دبیر ستاد راهبردی گیاهان دارویی و طبی در استان ایلام خبر داد: با اختصاص سه هزار متر مربع زمین در ایلام بزودی نخستین مزرعه گیاهان دارویی استان ایلام در این شهر کشت می شود.

ذبیح الله مهری پور گفت: با کشت این مزرعه امکان پرورش و تکثیر گیاهان دارویی و طبی که در مناطق کوهستانی و برخی دشت های استان ایلام به صورت طبیعی می رویند فراهم می شود.

مهری پور اظهار داشت: مزرعه گیاهان دارویی شهر ایلام افزون بر پرورش و تکثیر نباتات نادر، برای انجام تحقیقات علمی روی گیاهان مختلف جهت استفاده محققان و دانشجویان دانشگاه های استان بکار گرفته خواهد شد.

وی به تعدد گونه های گیاه دارویی در مناطق استان اشاره کرد و گفت: کشت مزرعه گیاهان دارویی در حقیقت فرصتی علمی با هدف سرمایه گذاری بیشتر در زمینه پیشرفت این نوع نباتات و استفاده از آن در صنایع تبدیلی بویژه در بخش دارویی است.

دبیر ستاد راهبردی گیاهان دارویی و طبی ایلام عنوان کرد: در شرایط فعلی 310 گونه نبات با خواص دارویی تعریف شده شناخته شده اند که مزرعه گیاهان دارویی خواهد توانست فرصت سرمایه گذاری بیشتر در نیل به تمام گیاهان دارویی سطح پراکندگی طبیعت استان ایلام را پیش روی محققان قرار خواهد داد.

وی در ادامه افزود: مزرعه گیاهان دارویی ایلام پس از تکمیل بصورت کلکسیونی از نباتات وحشی و غیروحشی با هدف آشناسازی مردم و دوستداران گل و گیاه و رونق فرهنگ گیاه شناسی در این استان در مقبال دید عموم باز خواهد شد.

مهری پور همچنین درباره امکان بهره برداری اقتصادی بویژه در زمینه اقتصاد کشاورزی از این سامانه علمی گیاهی نیز می افزاید: این مزرعه در صورت ایجاد هدفمند و برنامه ریزی روی آن در کوتاه مدت می تواند اهرمی برای صادر کردن تولیدات آن از جمله به کشور عراق و سوریه باشد.