امیرحسین یزدان‌بد، داستان‌نویس و منتقد ادبی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه نقد اساسا در جامعه‌ای شکل می‌گیرد که بستر گفتگو در آن وجود داشته باشد، اظهار داشت: نقد در جامعه‌ای رشد می‌کند که در آن ارتباطات انسانی معنا و مفهوم پیدا کرده باشد و این ارتباط، مسلما تنها ارتباط کلمه‌ای نیست و بیشتر از آن تعریف می‌شود. شکل نگرفتن نقد هم در کشور ما دقیقا مولود همین موضوع است.
وی ادامه داد: بخش عمده‌ای از نبود جریان نقد در کشور ما به این مساله بازمی‌گردد که زمینه‌های اجتماعی آن تاکنون وجود نداشته است. اجتماع ایران به طور عمده در سال‌های اخیر تک صدایی بوده است، ولی در سال‌های اخیر رفته رفته حرکت‌هایی مشاهده می‌شود که ما را به مفهوم اساسی گفتگو و نقد در تمام زمینه‌ها نزدیک می‌کند.
نویسنده مجموعه داستان «پرتره مرد ناتمام» افزود: بخش عمده دیگری از نبود جریان نقد در کشور ما به پیش زمینه‌هایی برمی‌گردد که به گمانم حتی در سال‌های بعد از مشروطه هم وجود نداشته است و این روزها شاهد هستیم که رفته رفته از دل جریان‌های دانشگاهی در حال تولد است.
یزدان‌بد با اشاره به اینکه تربیت منتقد نیازمند تربیت گوش شنوا در جامعه است، افزود: این موضوع تاکنون در جامعه ما خواهان و خواستاری نداشته است، اما در شرایط کنونی جامعه ما صورتی خودساخته دارد و پاسخ دادن به نیازهایش را از درون خودش جوشیده شده و می‌طلبد.
این منتقد نشست‌های ادبی در ادامه به موضوع فضای رقابتی درعرصه فرهنگ در کشور اشاره کرد و گفت: در چند سال گذشته در بسیاری از عرصه‌های فرهنگی رقابت به وجود آمده است. در حوزه سینما، رفته رفته در حال ورود به عرصه‌های رقابتی با سینمای جهان هستیم. در بحث ادبیات نیزدیگر وقت آن رسیده که به ادبیات جهان و مخاطبان غیربومی خودمان پاسخ دهیم که چه در چنته داریم و این یعنی نقد و نقادی در کشور ما یک ضرورت است.
وی ادامه داد: دیگر نمی‌توان گفت که نیاز صرف در اجتماع پاسخ‌گو است. جامعه در معرض چند صدایی شدن است و این یعنی تولید صداهای متعدد و در معرض دید جهان قرار گرفتن و این موضوع رفته رفته در حال تاثیر بر روی ساخت نیروهای مورد نیاز خودش بوده است. در واقع دیگر می‌توانیم حس کنیم که شرایط اگر تاکنون برای تربیت منتقد اضطراری نبوده است، این روزها دیگر به این وضعیت رسیده‌ایم. جوانان ما گوششان باز شده و آماده شنیدن نظرات و حرف‌های تازه در این عرصه هستیم.
یزدان‌بد در ادامه با اشاره به سیستم‌های تربیت منتقد در کشوراظهار داشت: در سیستم فعلی که قدیمی‌ترین سیستم تربیت روشنفکر در کشور ما نیز به شمار می‌رود، اساس نقد دانشگاهی پذیرفته شده نیست. اکثر جریان‌های روشنفکر چپ در کشور ما ساختار دانشگاهی را قبول ندارند و آن را تحقیر می‌کنند. این باعث شده با وجود حجم بالای مطالعات این افراد و گرایش فکری‌شان و نیز شخصیت کاریزماتیک آنها، تنها مقوله‌ای به نام شبه نقد را این روزها را برای ما به ارمغان بیاورند.
این برگزیده چهارمین دوره جایزه گام اول در ادامه تاکید کرد: الان حس می‌کنم که دانشگاه‌های ما و اساتیدمان رفته رفته به سمت نشر خلاقه در حال حرکت هستند و این برای گریز از جریان روشنفکری سنتی ضروری است.
یزدان‌بد در پایان تاکید کرد: نقد و تربیت منتقد بدون شک نیازمند ایجاد رشته درسی دانشگاهی است و شک ندارم که از الان به بعد حرف آخر را کسانی می‌زنند که تعلیم دیده سیستم‌های علمی تربیت منتقد باشند.
نظر شما