مرمت مسجد جامع یزد پس از 50 سال/ بلندترین مناره‌های جهان باز هم در اوج

به گزارش خبرنگار مهر، مرمت و بازسازی کاشی کاریهای سر در تا ساقه مناره و پس از آن گلدسته های مسجد جامع در حالی پایان یافت که حرف و حدیث های بسیاری راجع به کاشی های قدیمی و جایگزینی کاشی های جدید به دنبال داشت.

یکی از کارشناسان میراث فرهنگی که خواست نامش افشا نشود، در این زمینه به خبرنگار مهر گفته بود که کاشی های قدیمی به طور کامل جدا شده و کاشیهای ماشینی جایگزین آن شده اند که البته گزارش آن پیش از این در خبرگزاری مهر منتشر شده است.

وی افزود: این کاشی های قدیمی حداقل صد سال قدمت دارند و اکنون از پیکره مسجد جدا شده و در انباری در میراث فرهنگی یزد نگهداری می شوند.

اما مسئول مرمت و بازسازی مسجد جامع یزد این امر را تکذیب کرد و گفت: کاشی های قدمت دار پس از استحکام بخشی سر جای خود قرار می گیرند و تعویض نمی شوند.

کاشی های قدمت دار پس از استحکام بخشی سر جای خود قرار می گیرند و تعویض نمی شوند

مسئول مرمت و بازسازی مسجد جامع یزد

این امر در حالی مطرح می شود که به نظر می رسد استفاده از تنها برخی از کاشیهای قدیمی در کنار کاشی های ماشینی جدید، یکدستی کاشی کاری منحصر به فرد مسجد جامع یزد را از بین ببرد.

مسئول مرمت و بازسازی مسجد جامع یزد در زمینه فاز نخست مرمت این مسجد اظهار داشت: کار مرمت سر در تا ساقه گلدسته های مسجد از 13 فروردین ماه سال جاری آغاز شد و با پایان یافتن این فاز از کار، مرمت گلدسته ها از مهرماه آغاز شده است.

علومی عنوان کرد: آخرین بازسازی انجام شده بر روی کاشی های مسجد جامع در دهه 40 صورت گرفته و این کاشی ها از آن زمان تاکنون در معرض فرسایش قرار گرفته اند.

طوفان شن، آفتاب شدید و گرد و غبار به کاشی های مسجد جامع آسیب وارد کرد

وی افزود: طوفانهای شن سبب آسیب رساندن دانه های شن به کاشی ها شده از سوی دیگر گرد و غبار دائمی و تابش مستقیم و شدید آفتاب بر روی کاشی ها به لحاظ موقعیت جغرافیایی یزد سبب فرسوده شدن و تخریب برخی از کاشیها شده است.

علومی یادآور شد: برخی کاشی ها نیز به دلیل تخمیر ملات پشت کاشی ها کنده شده است.

وی عنوان کرد: کاشی های جدید در دو مرحله در ساقه های مناره ها مرمت شد و مقرنسهای زیر گلدسته و نقشهای گل و آیات آن نیز به پایان رسید.

علومی با اشاره به کاشی های قدمت دار این مسجد که توسط اساتید برجسته و هنرمند طراحی و ساخته شده است، افزود: کاشی های قدمت دار با استحکام بخشی سر جای خود قرار می گیرند.

وی هزینه مرمت کاشی های مسجد جامع در فاز اول را 100 میلیون تومان اعلام کرد.

علومی ادامه داد: مرمت گلدسته ها نیز با 342 میلیون ریال به اتمام رسیده که این عملیات شامل مرمت کتیبه معلقی بسم ‌الله گلدسته ‌ها، مرمت کاشی‌ های معلقی ساقه گلدسته جنوبی سردر، نصب مجدد کاشی‌ ها، تقویت ملات و زیرسازی کاشی ‌های طبله کرده بوده است.

مسجد جامع کبیر یزد که یکی از شاهکارهای معماری و تاریخی جهان به شمار می‌رود به دستور گرشاسب از نوادگان علاء‌الدوله کالنجار ساخته شده و بنای اصلی مسجد کنونی از آثار سید رکن الدین محمد قاضی است.

از امتیازات هنری و معماری این مسجد می‌توان به قدرت و استواری کاشی ‌کاری‌ های نفیس و زیبای لاجوردی آن اشاره کرد.

در زیرگنبد این مسجد بخشی قرار دارد به نام تابستانه که دارای پنجره‌های آجری مشبک است و داخل آن محرابی با کاشی‌کاری زیبا و دو نقش جالب قرار دارد؛ یکی از این نقش‌ها از ترکیب دو کلمه علی و محمد (علی به رنگ سفید و محمد به رنگ آبی) که هر کدام شش بار تکرار شده است به صورت قرینه در دو طرف به وجود آمده است و نقش دیگر که نشانه و آرم مسجد است گنبدی کوچک و چسبیده به دیوار است؛ این نقش تنها در این مسجد دیده شده است.

زیباترین بخش این بنا را می ‌توان مجموعه ایوان و گنبدخانه و فضای پیرامون آن نام برد که نمای ایوان بلند با مجموعه‌ای از زیباترین تزئینات کاشی معرق و نقوش اسلیمی و گیاهی همچنین گره‌ چینی پوشانده شده است.

محراب اصلی یا محراب واقع در گنبدخانه، ‌مزین به انواع کاشی معرق و کتیبه و آجر ضربی است و بر دو کاشی ستاره ‌ای شکل منصوب در آن، نام استادکار و تاریخ ساخت محراب نقش بسته است همچنین گنبد زیبای مسجد از نوع دو پوسته پیوسته بوده و بر آن، نقش گل صابونکی معقلی با ظرافت اجرا شده است و بر ساقه آن عبارت الملک ‌الله به خط کوفی تکرار شده است.

مناره های مسجد جامع یزد 52 متر ارتفاع دارد و بلندترین مناره های جهان به شمار می روند

از امتیازات منحصر به فرد دیگری که در این بنا به چشم می‌خورد، وجود دو مناره مسجد است که ارتفاع تقریبی آن از کف تا نوک به بیش از 52 متر می ‌رسد و دارای قطری در حدود هشت متر است که در دوره صفوی به بنا افزوده شده اما در سال 1313 هجری شمسی فرو ریخت و دوباره تجدید بنا شد.

بلندای این مناره‌ ها و اینکه کاشی‌ کاری منحصر به فردی حتی در اوج مناره‌ها انجام شده، تعجب همگان را بر می‌انگیزد زیرا این مناره‌ها هرچه به سمت بالا رفته باریکتر شده و تنها یکی از آنها نیز دارای دو پلکان است از اینرو ظرافت کاشی‌کاری در این ارتفاع به واقع قابل تحسین است.

قدمت این مسجد به قرن هشتم هجری قمری بر می ‌گردد و به شماره ثبتی 206 در سال 1313 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.