آموزش؛ مهمترین نیاز خبرنگاران اردبیل/ لزوم تحول در نشریات استان

به گزارش خبرنگار مهر، با وجود رشد روزافزون رسانه های دیجیتال در دنیا، رسانه های مکتوب به دلیل ماندگاری، دسترسی آسان و استفاده به عنوان سند تاریخی جایگاه ویژه خود را دارند بنابراین در هر مقطعی به کیفیت اینگونه رسانه ها توجه ویژه ای صورت می گیرد و در صورت لزوم در جهت ارتقای کیفی آن تلاش می شود.

در بررسی مطبوعات و نشریات محلی این استان نیز آنچه که امروز بیش از هر چیزی به چشم می خورد، سطح پایین مولفه ها و شاخصهای کیفی در تمام زمینه های حرفه ای، تکنیکی و فنی است، همین دلیل نیاز به آموزشهای تخصصی برای دست اندرکاران رسانه های جمعی اردبیل را به شدت افزایش داده است.

در این راستا خانه مطبوعات استان اردبیل چندی پیش در اقدامی قابل توجه با حضور اساتید برجسته و بنام حوزه ارتباطات و رسانه مبادرت به برگزاری کلاسهای آموزشی در دو مقطع مقدماتی و تکمیلی برای خبرنگاری استان اردبیل کرده که هم اکنون مراحل پایانی خود را سپری می کند.

به گفته مسولان خانه مطبوعات استان اردبیل، این دوره ها با هدف ارائه آموزشهای تخصصی خبرنگاران و مدیران مسئول نشریات محلی و بروز رسانی اطلاعات آنها در کنار بررسی وضعیت کیفی نشریات موجود در استان برگزار می شود و تاکنون بررسی نشریات اردبیل در این کلاسها عدم وجود تخصص و غلبه نگرش سنتی را در تولید خبر را نشان داده است.

نشریات اردبیل نیازمند تحول 

مدیر خانه مطبوعات استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر نشریات محلی اردبیل را نیازمند تحول جدی و همه جانبه دانست و اظهار داشت: مطبوعات اردبیل در حال حاضر تنها به لحاظ کمی رشد کرده اما به لحاظ کیفی هیچ تغییری نداشته و بی شک نتوانسته نیاز خبری منطقه را تامین کند.

حبیب احمدی برگزاری کلاسهای آموزشی را یکی از راهکارهای ارتقای سطح کیفی مطبوعات و خبرنگاران این استان برشمرد و گفت: برگزاری کلاسها و ارائه آموزشهای تخصصی روزنامه نگاری در استان اردبیل ضرورتی غیرقابل انکار است.

وی با اشاره به کلاسهای برگزار شده در این استان افزود: این کلاسها هم اکنون در سایر استانها نیزبرگزار می شود که تلاش ما برآن بود بتوانیم به علت رفع ضعف کیفی مطبوعات استان که حتی در اصول اولیه ضعف ها دیده می شود بعد از هشت سال زمینه برگزاری مجدد آن را در اردبیل فراهم کنیم.

مدیر خانه مطبوعات استان اساتید حاضر در کلاسها را جزو مدرسان بنام حوزه رسانه خواند و با انتقاد از عدم استقبال خبرنگاران و به ویژه مدیران مسئول نشریات استان از کلاسها اضافه کرد: با وجود تلاشهای صورت گرفته بیشتر از آن که مدیران مسئول و سردبیران در کلاسها حضور یابند خبرنگاران شرکت کرده اند و این موضوع خود جای تاسف  دارد.

وی یادآور شد: مدیران مسئول و سردبیران خود را از آموزش مبرا می بینند در حالیکه نشریه ای که هم از لحاظ لوگو، تیتر، گرافیک، صفحه آرایی، غلط املایی و هم از لحاظ کیفیت مطالب تولیدی زیر سوال است، باید یا مدیر مسئول با حضور در کلاسها به ایرادات وارده پاسخگو باشد و یا آن را پذیرفته و اصلاح کند.

قدرت نشریه در قدرت گردانندگان آن است/صدور مجوزهای فله ای تیشه بر ریشه مطبوعات

احمدی با اشاره به سلسله مراتب تولید یک مطلب وجود پایه های قوی و افراد متخصص در یک نشریه را علت اصلی قوت یک نشریه دانست و عنوان کرد: اهالی فن می دانند که خبرنگار بدون اجازه و نظارت مدیر مسئول و سردبیر مطلبی منتشر نمی کند و ضعف موجود در نشریات دلیل بر ضعف تصمیم گیرندگان آن است.

وی با انتقاد از صدور مجوز های فله ای از سوی نهادهای متولی و هیئت نظارت بر مطبوعات تصریح کرد: بسیاری از افرادی که بی اطلاع از الفبای مطبوعات اخذ مجوز کرده اند با کمک رانتهای سیاسی به این مهم دست یافته اند در حالیکه نه دغدغه خبررسانی به مخاطبان خود و نه دغدغه افزایش سواد رسانه ای را دارند.

احمدی به برخی افراد باسابقه اشاره کرد که سالهاست منتظر اخذ مجوز هستند و بی دلیل در صف اخذ مجوز ایستاده اند و هیچ اقدامی برای بررسی درخواست این افراد صورت نمی گیرد.

وی با اشاره به حمایت مالی ارشاد اسلامی استان اردبیل در برگزاری این کلاسها، لزوم بازرسیهای بیشتر از سوی این اداره در نحوه برگزاری کلاسها را موردی خواند که از آن غفلت شده است.

در عین حال استاد دانشگاه و مدرس مرکز مطالعات رسانه وزارت ارشاد نیز در گفتگو با مهر از رایج بودن یک نوع بی انگیزگی در فضای مطبوعات استان اردبیل خبر داد و گفت: حضور خبرنگاران در این کلاسها نمی تواند تحول عمده ای را باعث شود زیرا نهایتا مدیران تصمیم گیرنده اند و وقتی مدیران بینش و اشرافیت عمیق نسبت به کار خود نداشته باشند مطلب تولیدی هم قابل قبول نخواهد بود.

مهرداد خلیلی که مدرس مدعوی کلاسهای تکمیلی در اردبیل است، با اشاره به تحولات لحظه ای در حوزه مطبوعات دنیا لزوم استفاده از دوره های آموزشی مستمر و کارگاههای آموزشی رابرای مدیران ضروری برشمردو عدم استفاده از این کلاسها را باعث توقف رشد و رکود مطبوعات خواند.

خلیلی بیان داشت: تجربه نشان داده از این دوره ها استفاده خوبی می شود و برگزاری این دست دوره های آموزشی در رشد مطبوعات کشور تاثیر بسزایی داشته است.

نگاه خبرنگاران به کلاسها غیرحرفه ای است

یکی از خبرنگاران با تاکید به اهمیت کلاسهای برگزار شده از استقبال و همکاری کم رنگ فعالان رسانه انتقاد کرد و نگاه خبرنگاران را به این کلاسها را غیر حرفه ای و عاری از هر نشانه ای برای رشد و ارتقای کیفی رسانه های استان دانست.

خدیجه سلمانی کیفیت دوره ها را بسیار خوب اما نحوه استفاده و حضور بی نظم خبرنگاران بخصوص در دوره های تکمیلی را نامناسب خواند و افزود: برای خبرنگاران درآمدزایی از مطبوعات بیش از سواد رسانه ای اهمیت دارد و خبرنگاران با این تفکر  از کلاس بهره ای نمی برند و مشخص نیست افراد به چه انگیزه هایی در کلاسها حضور می یابند که گاها در میان آنها افراد غیر خبرنگار نیز دیده می شود.

وی علت عدم حضور پربار و سازنده را بی مسئولیت بودن نسبت به حرفه خود دانست و اضافه کرد: هدف خبرنگاران استان در وهله اول مباحث مالی بوده و جای تاسف است که از دوره هایی با چنین اساتید مطرح کشوری استفاده لازم به عمل نمی آید.

سلمانی یکی از پیامدهای بی نظمی و حضور افراد غیر حرفه ای در این کلاسها را افت سطح کیفی دوره و نحوه تدریس اساتید برشمرد و تصریح کرد: فضای بیگانه ای که به علت حضور این دست افراد ایجاد می شود باعث عدم استفاده خبرنگاران حرفه ای و خلاصه شدن تدریس اساتید در موضوعات مقدماتی می شود در حالیکه می توان از اساتید استفاده های بیشتری برد.

وی دوره های برگزار شده در سال 83 را یادآور شد و متذکر شد: در کلاسهای سال 83 نیز خبرنگاران حضور منظمی نداشتند بطوریکه استاد متکلم وحده بود و دوره ها قبل از اتمام تعطیل شد.

تبدیل هفته نامه ها به تریبون نامه

این خبرنگار با انتقاد از تبدیل شدن هفته نامه ها و نشریات اردبیل به تریبون نامه بیان داشت: صدور فله ای کارت خبرنگاری از سوی خانه مطبوعات و ورود افراد سود جو که به دلیل استفاده های مالی و سیاسی وارد مطبوعات شده اند در کنار عدم نظارت اداره ارشاد باعث شده مطبوعات محلی هم اکنون عملا حرفی برای گفتن نداشته باشند.

وی تمام این ضعفهای کیفی، فنی، محتوایی و... را دلیلی برای ادامه برگزاری این دوره ها دانست و تصریح کرد: در فضای مطبوعاتی فعلی نباید تر و خشک با هم بسوزند و افراد متعهد از این کلاسها استفاده خود را خواهند برد.

سلمانی با اشاره به  بی مخاطب ماندن رسانه ای که توسط این دست افراد منتشر می شود، تعهدات حرفه خبرنگاری را بالاتر از خلاصه شدن در ذهنیت درآمد زایی و اهداف شخصی برشمرد.

بی مخاطب ماندن نتیجه بی توجهی به مردم

در حالیکه بررسی کیفی و محتوایی نشریات اردبیل بر عدم وجود نیروی انسانی متخصص، آموزشهای تخصصی، برنامه ریزی و... تاکید داشته و موجب کاهش کیفیت و بالطبع تیراژ و جایگاه رسانه های استان در جامعه شده است، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این حوزه یکی از مهمترین ضعفهای نشریات اردبیل بی توجهی به خواسته و نیاز مخاطبان است.

مهرداد خلیلی استاد دانشگاه های کشور با اشاره به این موضوع متذکر شد: علاوه بر ضعف در اصول فنی، گرافیک، صفحه آرایی و حتی تیتر مطبوعات محلی امروزه با اعمال سلیقه به تریبون مسئولان تبدیل شده و اثری از مردم در آن دیده نمی شود.

این استاد دانشگاه خوانده نشدن نشریه را در ادامه باعث قدرت نداشتن یک نشریه برشمرد و علت بی توجهی مسئولان به نشریات را همین یک دلیل دانست.

وی با انتقاد از نگرش سنتی در تولید خبر در مطبوعات این استان افزود: در فضای فعلی نشریات توانمند به جای تولید خبر به تحلیل خبر می پردازند و اخبار در صفحات داخلی با حجم کمی کار می شود و این مسئله در مطبوعات اردبیل برعکس است.

وابستگی بی قاعده مطبوعات به خبرگزاریها

این روزنامه نگار در انتقاد از عدم وجود مطلب تولیدی در هفته نامه های محلی ابراز داشت: مطبوعات اردبیل به جای استناد به خبرگزاریها به شدت وابسته به آن هستند و هیچ نوع تولید و فرآوری در صفحات مختلف دیده نمی شود.

وی با ایراد اهمیت گزارش نویسی در رسانه یکی از ضعفهای کیفی مطبوعات را بی توجهی به تولید گزارشهای خبری و تحلیلی عنوان کرد و استفاده از مصاحبه و یادداشت را نشان دهنده قدرت و کیفیت و گستردگی مخاطبان آن دانست.

خلیلی با قبول برخی مشکلات درون صنفی و امکانات و ابزارهای مالی دلیل مهم در ضعف نشریات را عدم استفاده از پتانسیلهای موجود برشمرد و متذکر شد: در حال حاضر می توان با کمک گرفتن از عکاسان و دانشجویان دانشکده های خبر وضعیت مطبوعات را متحول کرد.

نشریات اردبیل اثری در فضای مطبوعات کشور ندارند

وی با تاکید بر ضرورت برگزاری کلاسهای آموزش تخصصی روزنامه نگاری و خبرنگاری عنوان کرد: از زمان برگزاری آخرین دوره این کلاسها طی هشت سال گذشته در اردبیل، به نظر می رسد تغییر کیفی نشریات را شاهد نبوده ایم و مطبوعات منتشره در اردبیل نه در حجم و کیفیت پاسخگوی نیاز شهروندان اردبیلی است و نه کوچکترین تاثیری در فضای رسانه ای کشور دارد.

طبق اظهارات خلیلی اگر در هشت سال گذشته برخی نشریات اردبیل به نسبت بقیه شاخص تر بودند امروز با بررسی اجمالی دیده می شود که همه نشریات در سطح برابر و با کیفیت بسیار پایین منتشر می شوند.

وی نشر روزنامه را یکی از مهمترین ضروریات رشد، توسعه و ارتقای مطبوعات استان برشمرد و بیان داشت: حتی با چاپ افست هم می توان روزنامه چاپ کرد و ورود روزنامه به اردبیل می تواند تحول مهمی در مطبوعات استان داشته باشد.

تابستان امسال دور مقدماتی کلاسها با پنج سرفصل در موضوعات خبر، گزارش، مصاحبه، نگارش فارسی و روابط عمومی با حضور 82 نفر از خبرنگاران استان تشکیل شد و هم اکنون دور تکمیلی با چهار سرفصل در موضوعات گرافیک در رسانه ها، تیتر و خبر، صفحه آرایی و عکس خبری با حضور 42 نفر در حال برگزاری است.

این دوره ها از سال 72 توسط مرکز مطالعات رسانه معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد به شکل آموزش ضمن خدمت در دو مرحله مقدماتی و تکمیلی در سراسر کشور برگزار می شود. درخواست برگزاری این دوره ها از طریق خود استانها و خانه مطبوعات و با تامین اعتبار از سوی وزارت ارشاد صورت می گیرد.

آخرین دوره برگزار شده در این استان طی سال 83 بوده و امسال با وجود نیاز شدید مطبوعات اردبیل به ارتقا کیفی خود میزان استقبال به خصوص از جانب مدیران مسئول و سردبیران قابل قبول نبوده است.

...........................
گزارش: ونوس بهنود
عکاس: وحید مقدم