نفوذ انديشه هاي علمي ايزوتسو در هيچ جا به اندازه ايران نبوده است

دكتر مهدي محقق، رئيس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي و استاد فلسفه اسلامي، در گفت و گو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" درباره انديشه و زندگي ايزوتسو سخن گفت.

وي در ابتدا با اشاره به زندگي ايزوتسو گفت : پروفسور توشي هيكو ايزوتسو استاد ممتاز دانشگاه كيو ژاپن در سال 1914 در توكيو به دنيا آمد و تحصيلات خود را در آنجا به پايان رساند. او نخست به تدريس متون فلسفي يوناني و لاتين پرداخت و مدتي نيز به تدريس مباحث علم زبان شناسي و معني شناسي مشغول شد و از اين راه به زبان عربي كشيده شد و براي نخستين بار قرآن كريم را از زبان اصلي به ژاپني ترجمه كرد. ممارست در فلسفه و تسلط در زبان عربي او را با آثار غزالي و كلام اشعري و همچنين آثار ابن سينا آشنا ساخت و در موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مك گيل كانادا به عنوان استاد مهمان، "نجات" ابن سينا، "الاقتصاد في الاعتقاد" غزالي آثار سهروردي و محيي الدين ابن عربي را تدريس مي كرد. او چهره اي سرشناس در مجامع بين المللي بود و در بسياري از انجمنها مانند: موسسه بين المللي فلسفه، انجمن كانادايي مطالعات تاريخ و فلسفه علوم و فرهنگستان زبان و ادب عرب عضويت داشت.

دكتر محقق درباره نحوه آشنايي خود با ايزوتسو گفت : آشنايي من با ايشان به سال 1344ش بر مي گردد كه براي تدريس زبان فارسي در موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مك گيل واقع در شهر مونترال به كانادا دعوت شده بودم. من متن "اسرار نامه" عطار را براي تدريس برگزيدم و ايشان در همان روزهاي اول به صورت مستمع آزاد در درس من شركت مي كردند و من نيز براي غني تر كردن بحث به مطالب فلسفي "منظومه حكمت" حاج ملاهادي سبزواري رجوع مي كردم. من شرح منظومه را براي فلسفه و شرح باب حادي عشر را براي كلام برگزيدم و تا آن زمان دانشجويان و استادان آن دانشگاه حتي نام سبزواري و علامه حلي را نشنيده بودند و اين اصل كه فلسفه اسلامي با يعقوب بن اسحاق كندي آغاز شده بود و با ابن رشد اندلسي پايان يافته است براي آنان خدشه ناپذير مي نمود. در يكي از روزهاي تدريس ايزوتسو به من گفت باعث تاسف است كه شما چنين بزرگاني داريد و دنياي علم از آنان بي خبرند. چرا كسي آثار ايشان را به زبانهاي اروپايي ترجمه نمي كند؟ من نيز به او كتاب شرح منظومه را دادم و گفتم اگر نظرتان را جلب كرد مشتركا ترجمه مي كنيم. پس از چند روز اعلام آمادگي كردند و آن كتاب را ترجمه كرديم.

رئيس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ايزوتسو را خستگي ناپذير دانست و اظهار داشت : ايزوتسو دقيقه اي از آموختن غافل نبود و لحظه اي را بدون يادگيري مطلب تازه اي سپري نمي ساخت. در تهران در جلسه درس مرحوم فروزانفر حاضر مي شد و از كلاسهاي كفاية الاصول دكتر ابوالقاسم گرجي نيز بهره مي برد. ايزوتسو به پايمردي دكتر نصر و كربن از دانشگاه تهران موفق به دريافت درجه دكتراي افتخاري شد. او مردي متواضع بود و از خود نمايي و اظهار فضل نفرت داشت.

دكتر محقق در پايان تاكيد كرد: ايزوتسو شهرت بين المللي داشت و شايد در ميان اسلام شناسان معاصر يگانه فردي بود كه از مذاهب مسيحي و يهودي و هندويي و بودايي و مكتبهاي گوناگون فلسفي معاصر اطلاع و در فن مقايسه و تطبيق استادي و تبحر داشت. ولي به طور قطع مي توان گفت كه تاثير و نفوذ انديشه هاي علمي ايزوتسو در هيچ جا به اندازه ايران نبوده است و آثار او تا كنون به هيچ زباني به اندازه  آنچه در زبان فارسي ترجمه شده ترجمه نگرديده است.