به گزارش خبرگزاری مهر، دنیای پرندگان به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها همچون توانایی پرواز، زیبایی فوق‌العاده، مهاجرت‌های گاه بسیار طولانی، اختلاف شکل و اندازه زیاد همواره مورد توجه انسان‌ها به‌ویژه دوستداران طبیعت بوده و هست.
گیلانشاه خالدار با نام علمی «Numenius tenuirostris» پرنده‌ای است که در سال‌های اخیر جمعیت آن به سرعت روبه‌کاهش بوده است و شاید تا هم‌اکنون بنا به مستندات موجود جمعیت آن در دنیا منقرض شده باشد.
این پرنده از آفریقای جنوبی پرواز می کند و در سواحل مازندران مدتی استراحت کره و دوباره مسیرش را تا سیبری ادامه می دهد.
البته مسیری که گیلانشاه خالدار طی می کند به نسبت مسیر 27 هزار کیلومتری که پرستوی دریایی قطبی از قطب شمال به جنوب طی می کند و رکورددار پرواز در جهان است کوتاهتر است.
Slender billed curlew یا همان گیلانشاه خالدار در تالاب‌های دور از دسترس جنوب غربی سیبری (منطقه تارا در ناحیه نوس بیرسک) در کشور روسیه و همچنین در دریاچه‌های شمال آسیای مرکزی احتمال زادآوری دارد و زمستان‌ها در اروپای شرقی، سواحل دریای مدیترانه و شمال آفریقا و همچنین کشورهای خاورمیانه ازجمله ایران در زیستگاه‌های مناسب تالابی و در علفزارها یا استپ‌های حاشیه آنها دیده شده است. گزارش‌هایی مبنی بر مشاهده این پرنده در کشورهای بلغارستان، اوکراین و رومانی در سال‌های اخیر منتشر شده است.
در سال1994 جمعیت تخمین زده شده بین70-50 مورد بود اما باز هم مشاهدات انجام شده جمعیت آن را کمتر از این تعداد نشان می‌داد و همین امر باعث شد نام این‌گونه وارد لیست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN.red list) با طبقه حفاظتی در آستانه انقراض (Crithcally Endangered) قرارگیرد و تا سال 2010 از این لیست خارج نشود.
تعداد کتب منتشرشده فهرست پرندگان ایران بسیار محدود است ولی همواره نام گیلانشاه خالدار در آنها وجود دارد و این می‌تواند بیانگر حضور این‌گونه در سال‌های نه‌چندان دور در ایران باشد. در سال1970 گزارش‌هایی مبنی بر وجود این‌گونه در ایران در اطراف بندرعباس منتشر شد.
در سال1990 در ایران 4 گزارش مبنی بر مشاهده این‌گونه منتشر شد و پس از آن دو پرنده‌شناس برجسته اروپایی در سال1992 به ایران آمدند اما این پرنده را مشاهده نکردند. یکی از آخرین مشاهدات این‌گونه در سطح جهان سال1999 در کشورهای یونان و عمان بود که مشاهده کننده در کشور عمان موفق به عکسبرداری از گیلانشاه خالدار می‌شود اما در نهایت آخرین گزارش ثبت مشاهده این‌گونه سال2001 در کشور مجارستان مورد تأیید قرارگرفت.
این پرنده از جنس Numenius است که در ایران سه گونه دیگر از این جنس یافت می‌شود. طول آن در حدود 41سانتی‌متر و فاصله بین دو سر بال‌های آن تا87 سانتی‌متر می‌رسد و در بین گیلانشاه‌های دیگر ساختار ظریف‌تری دارد که این ظرافت در منقار آن وضوح بیشتری دارد که کوتاهتر بوده و به سمت انتهای آن باریک‌تر می‌شود. روتنه آن خاکستری و نخودی با لکه‌های قهوه‌ای فراوان است. زیرتنه آن سفید با خال‌های قهوه‌ای تیره در قسمت شکم و سینه است و این خال‌ها به‌تدریج به لکه‌های دایره‌ای مشخص و اشکی‌شکل تبدیل می‌شوند و به‌درستی به‌واسطه همین خال‌های مشخص، گیلانشاه خالدار نامگذاری شده است.
دریای خزر با دارابودن مناطق ممتازی مانند تالاب‌های بین‌المللی گمیشان و میانکاله همچنین کرانه‌های خلیج‌فارس و دریای عمان با دارا بودن مناطق پست گلی، زیستگاه‌های جزر و مدی مانند جنگل‌های مانگرو (حرا) وهمچنین جلگه‌ها و دشت‌هایی که پرندگان کنارآبزی در آنجا حضوردارند می‌توانند از زیستگاه‌های مناسب گیلانشاه خالدار محسوب شوند.
نظر شما