مهرانه رود تبریز چشم انتظار آب/ رویای جاری شدن حیات در شریان شهر

به گزارش خبرنگار مهر، در سال 1314 "ارفع الملک جلیلی" شهردار وقت تبریز پس از جاری شدن سیل مهیب سال 1313، تصمیم به ساخت سدی گرفت که وقوع سیلابهای شهر را کنترل کند.

وی در آن سال ها در نهایت کمبود امکانات و مصالح ساختمانی با کمک معماران و مهندسان اقدام به عریض کردن مسیر 12 کیلومتری رودخانه میدان چایی و قوری چای کرد.

جلیلی با اتمام این طرح پس از سه سال، شهر تبریز را برای همیشه از خطر سیل نجات داد.

رودخانه مهرانه رود که به طول تقریبی 25 کیلومتر از جبهه شمالی ارتفاعات سهند سرچشمه می گیرد و پس از طی مسافت مزبور به رودخانه آجی چای ( تلخه رود) می ریزد، اکنون پس از گذشت بیش از 50 سال علاوه برکارایی گذشته خویش، موقعیت ویژه ای برای شهر تبریز به وجود آورده است.

علیرضا نوین، شهردار تبریز سال 89  را سال مهرانه رود و زیبایی های آن نامیده و گفته بود: "شهرداری تبریز تلاش خواهد کرد با اجرای سریع طرح های زیبا سازی، مسیر مهرانه رود را به زیباترین جاذبه تفریحی. گردشگری تبریز تبدیل کند." امروز با گذشت یک سال و نیم از آن تاریخ، شهرداری تبریز برای اجرای پروژه عظیم ساماندهی مهرانه رود طرح هایی چون فضای سبز، ایجاد باند ویژه دوچرخه سواری، نصب تجهیزات و امکانات ورزش صبحگاهی، نورپردازی، ایجاد زیرساخت های رفاهی تفریحی، اجرای طرح های مبلمان در حاشیه رودخانه، نصب نمادهای فرهنگی مذهبی، اجرای فواره های بلند مرتبه و ... را اجرا کرده است.

مهرانه رود تبریز پیش از بهسازی وضعیتی شبیه این داشت/عکس تزیینی

با اینحال اما "آبدار کردن مهرانه رود" که به عنوان شریان حیاتی کلانشهر تبریز محسوب می شود، بزرگترین رویا و هدف ساماندهی این آبراه بوده هنوز محقق نشده است.

طبق برنامه ریزی های ارائه شده باید با آبگیری سد شهید مدنی در پشت ارتفاعات شمال تبریز در سال۸۹ و ایجاد ایستگاه های پمپاژ آن آبرسانی به مهرانه رود محقق می شد، در آن سال شهردار تبریز عنوان کرد: قرار است در هر ثانیه چهار مترمکعب آب از سد شهید مدنی در رودخانه مهرانه رود تبریز جاری شود که در این صورت آب در پهنای 10 متری رودخانه یاد شده جریان خواهد یافت.

انتقاد شهرداری از تاخیر در عملکرد آب منطقه ای

آبدار شدن مهرانه رود و عاری شدن آن از زباله، نخاله و فاضلاب های جاری، امروز به آرزوی دیرین مردم تبریز تبدیل شده است.

علیرضا نوین، شهردار تبریز درخصوص این طرح اظهار کرد: ساماندهی و پاکسازی مهرانه رود به عنوان آرزو و خواسته 50 ساله مردم تبریز در شرایطی از سال 86 به عنوان یک پروژه مهم عمرانی در دستور کار شهرداری قرار گرفت که حتی خوشبین ترین افراد هم به جهت ریسک بالای این طرح، امیدی به موفقیت آن نداشتند، با این حال با تلاش شبانه روزی توانستیم در مدت زمانی کمتر از زمان اعلام شده، مسیر 18 کیلومتری این رودخانه را که طی دهه های اخیر به محلی برای انتشار آلودگی های زیست محیطی و تجمع حیوانات موذی ناقل بیماری های واگیر تبدیل شده بود، ساماندهی و پاکسازی کنیم و از این تهدید، فرصتی برای توسعه زیرساخت های رفاهی، تفریحی و گردشگری شهر بسازیم.

وی با اعلام این که شهرداری به وعده خود در خصوص اجرای طرح ساماندهی مهرانه رود عمل کرده است خواستار تسریع و جدیت سازمان آب منطقه ای استان در انتقال آب سد شهید مدنی به بستر این رودخانه شد.

مهرانه رود پس از بهسازی

نوین اجرای طرح ساماندهی مهرانه رود و به تبع آن آبدارکردن این رودخانه و در نهایت ایجاد جاذبه های تفریحی و گردشگری در طول مسیر مهرانه رود را از جمله تعهدات و توافقات انجام گرفته میان شهرداری و برخی دستگاه های اجرایی استان دانست و گفت: هم اینک شهرداری تبریز به تعهدات خود که همانا تلاش برای ساماندهی و تغییر وضعیت اسف بار قبلی مهرانه رود بود عمل کرده و با اجرای طرح ساماندهی، فرصتی برای ایجاد زیر ساخت های رفاهی و گردشگری شهر فراهم آورده است.

شهردار تبریز در ادامه مدیریت اصولی و هدفمند شهر 25 هزار هکتاری و 1.5 میلیون نفری تبریز را نیازمند همکاری های بین بخشی و مشارت دیگر دستگاه های دخیل در مدیریت شهری دانست و بیان کرد: شهرداری در حال حاضر منتظر اقدام دولت و سازمان آب منطقه ای استان در احداث و ایجاد ایستگاه های پمپاژ و نیز انتقال آب از سد شهید مدنی و آبدار کردن بستر مهرانه رود است تا با اجرای این دو مرحله اجرایی، شهرداری نیز نسبت به اجرای سریع طرح های زیبا سازی و گردشگری مهرانه رود در طول مسیر 18 کیلومتری این رودخانه اقدام کند.

نوین ابراز امیدواری کرد با تسریع مراحل انتقال آب سد شهید مدنی به مهرانه رود، این طرح به عنوان بزرگ ترین جاذبه گردشگری شهر تحویل شهروندان شود.

مهرانه رود تبریز آبدار می شود؟

ارسلان هاشمی مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با آخرین وضعیت طرح آبدار کردن مهرانه رود تبریز گفت: طول این مسیر 11 کیلومتر است که سال گذشته با مبلغی معادل دو میلیارد تومان حدود دو کیلومتر لوله با سایز دو هزار خریداری شد و با اختصاص اعتبار در سالجاری اجرایی خواهد شد.

وی پیش از این در مصاحبه ای مطبوعاتی ابراز امیدواری کرده بود آبدار کردن مهرانه رود پیش از سال 91 اجرایی شود؛ ولی در حال حاضر با گذشت دو سال از آن زمان، اقدامات آب منطقه ای آذربایجان شرقی تنها به خرید لوله 18 درصد از مسیر این طرح خلاصه شده است.

هاشمی، با بیان اینکه 50 درصد اعتبار این طرح از طرف وزارت نیرو و 50 درصد بقیه نیز از محل فروش 130 هکتار اراضی "کرگج" با تغییر کاربری تامین خواهد شد، گفت: با پیگیری نمایندگان و مسئولان ارشد استان در زمینه آبدار کردن مهرانه رود، 20 میلیارد ریال تخصیص بودجه از محل اعتبارات خشکسالی سال 89 انجام شده است و بقیه اعتبارات نیز از طریق فروش اراضی اطراف نمایشگاه بین المللی تبریز تامین خواهد شد.

نورپردازی مهرانه رود

وی افزود: بر این اساس 50 درصد از 132 هکتار از اراضی نمایشگاه بین المللی تبریز در اختیار سازمان مسکن شهرسازی و مابقی آن در اختیار سازمان همیاری شهرداری های استان قرار خواهد گرفت و از محل فروش اراضی در اختیار قرار گرفته سازمان همیاری برای اجرای این پروژه بودجه لازم تخصیص داده خواهد شد.　

تنها پنج درصد اعتبار مورد نیاز تامین شده است!

هاشمی با بیان اینکه 40 میلیارد تومان بودجه برای اجرای این طرح نیاز داریم اظهار داشت: تاکنون تنها دو میلیارد تومان این این مبلغ تخصیص یافته است.

ارسلان هاشمی با بیان اینکه نقشه طراحی مسیر و اجرای طرح و مابقی برنامه ها آماده است، تاکید کرد: مقرر شده است بعد از تامین سهم بودجه شهرستان از محل فروش این اراضی، 50 درصد سهم بودجه وزارت نیرو نیز اختصاص یافته و مرحله اجرای طرح آغاز خواهد شد.

وی در ادامه با اشاره به طرح آبیاری 40 هزار هکتار از اراضی دشت تبریز از طریق آب جاری در بستر مهرانه رود در تشریح اجرای این طرح اذعان داشت: مسیر لوله گذاری شده نهایتا در انتهای خروجی شهر تبریز از سه راهی اهر وارد مسیر رودخانه شده و پس از طی مسیر مهرانه رود در داخل شهر تبریز با گذر از بندانحرافی میدان آذربایجان برای آبیاری زمینهای کشاورزی دشت تبریز هدایت خواهد شد.

به هنگام بارشهای شدید می توان مهرانه رود را کمی پر آب دید

مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی در پاسخ به انتقادات موجود برای اجرای این طرح، اظهار داشت: بر اساس بررسیهای انجام شده توسط کارشناسان شرکت آب منطقه ای استان این طرح قابلیت اجرایی دارد و با توجه به طول 11 کیلومتری انتقال آب به رودخانه و وجود ایستگاه پمپاژ و نیاز برقی بالای این ایستگاه و سایر ملزومات اجرای این طرح هزینه بر خواهد بود، اما امکان اجرای این طرح طبق روال بوده و نتایج مثبتی دربر خواهد داشت.

هاشمی همچنین ایرادهای گرفته شده بر این طرح را مبنی بر مشکل ساز بودن آب جاری شده در این مسیر به هنگام سیلابهای موسمی شهر تبریز منتفی دانست و گفت: سیلابها در شهر تبریز در فصول و زمانهای خاصی در رودخانه جاری می شوند و با توجه به قابل کنترل بودن جریان این آب از طریق ایستگاه پمپاژ، هیچگونه صدمه ای از این جهت به شهر وارد نخواهد شد.

وی حوزه آبریزی سد شهید مدنی را 220 کیلومتر عنوان کرد و گفت: دو میلیون متر مکعب آب موجود پشت سد شهید مدنی از سرچشمه های ارتفاعات سبلان، شهرستانهای سراب، بستان آباد، هریس به این منطقه جاری می شود.

ارسلان هاشمی اظهار داشت: 5.5 کیلومتر از این مسیر از داخل بستر قانونی منطقه "آرپادره سی" و مابقی از سهم راه عبور داده خواهد شد.

مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ادامه داد: با آبدار شدن مهرانه رود علاوه بر تلطیف چهره ظاهری شهر و زیبا سازی و تمیزی این مسیر، آب عبور داده شده از آن موجب تلطیف هوای شهر تبریز شده و آرامش خاصی را نیز به شهروندان خواهد بخشید.

نورپردازی مهرانه رود

با توجه به آنچه گفته شد اما سالهاست شهروندان تبریزی زمزمه های ساماندهی مهرانه رود را می شنوند ولی عملی شدن این طرح که امروز برای آنها به صورت یک رویا در آمده است، هنوز هم اما و اگر و شایدهای بسیاری پشت سر دارد!

امروزه در بسیاری از کشورها وجود چنین موقعیتی در شهرها موهبتی بزرگ شمرده می شود و دولتها از این موقعیت طبیعی برای جذب گردشگر به منطقه، ایجاد فضایی آرام در شهر و در زمینه های اقتصادی، صنعتی و ... نهایت استفاده را می برند، ولی در ایران عدم توجه مسئولان شهری در سال های گذشته، باعث شده که شهرها از موهبت های چنین موقعیتی بی بهره باشد و مهرانه رود تبریز و زاینده رود اصفهان برجسته ترین گواه این مدعاست!

.............................