مکتب اجتهادی نجف بررسی شد

به گزارش خبرنگار مهر، در این نشست که شامگاه شنبه در این موسسه برگزار شد حجت الاسلام محمد قائنی از استادان و محققان حوزه علمیه قم در سخنانی با اشاره به تفاوت‌های میان مکتب فقهی قم و نجف تصریح کرد: آیت الله العظمی بروجردی نصوص را در سایه کلمات فقها اعم از علمای اهل سنت و شیعه تفسیر می کرد چون معتقد بود فقها از بطانه ائمه(ع) بوده اند.

وی ادامه داد: او با کلمات بزرگان معامله نص و روایت می‌کرد و با وجود اتفاق علما بر متونی خاص جرئت مخالفت با آن متن را ولو براساس اطلاق نمی فرمود.

استاد حوزه علمیه اظهار داشت: اما آیت الله خویی در مسائل پایبند کلمات فقها و مجتهدان گذشته نبود و معتقد بود که آنان فهمی داشته اند و ما هم فهمی داریم و فهم گذشتگان ولو بر این که در موضوعی اتفاق داشته باشند برای ما حجت نیست.

قائنی در عین حال تاکید کرد: این به معنای آن نیست که آیت الله خویی برای نظرات فقهای گذشته ارزشی قائل نبود بلکه در مواردی که نصی وجود نداشت به راحتی نظر فقهای گذشته را به عنوان حجت نمی پذیرفت.

محقق حوزه علمیه با اشاره به دیدگاه مرحوم صدر مبنی براینکه فهم فقهای سابق به لحاظ اهل لغت و محاوره قابل چشم پوشی نیست اضافه کرد: آیت الله خویی فهم فقهای سابق را به ملاک اجتهاد حجت نمی‌دانست نه به ملاک لغت و محاوره و از حیث اجتهاد به سادگی و راحتی نظرات فقهای گذشته را حجت نمی‌دانست.

وی بیان داشت: موارد اختلاف میان مکتب اجتهادی آیت الله بروجردی و خویی یکی در موارد منصوصی است که کلمات سابقین درباره آنها اظهار نظر کرده و دیگری در مواردی است که کلمات مجرد از نص به دست ما رسیده باشد.

قائنی تصریح کرد: رویه مرحوم حکیم تقریبا با رویه مرحوم آیت الله بروجردی در اجتهاد مطابق است ضمن اینکه مرحوم حکیم تلمذی در نزد آیت الله بروجردی نداشته است.

محقق حوزه علمیه ادامه داد: تبلیغ از دیگر موارد اختلاف میان مکاتب فقهی قم و نجف است؛ در نجف به علت محدودیتهایی که از سوی حاکم عراق اعمال می شده است تبلیغ رونق زیادی نداشته و بخش تبلیغ از اجتهاد جداست.

وی ادامه داد: در این مکتب عده ای دنبال تخصص تبلیغ رفته اند و عده ای هم مراحل اجتهاد را طی کرده اند و این دو بخش تخصصی دنبال شده است اما در قم این دو بخش جدا نبوده و نیست.

قائنی اضافه کرد: در مکتب قم حتی مجتهدان خود را بی نیاز از معلومات عمومی تبلیغ ندانسته و این باعث شده تا بخشی از وقت آنان صرف این موضوع شود و از تمرکز بر اجتهاد کاسته شود که نتایجی بر آن مترتب است.

استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: بحث تبلیغ در حوزه لازم و از اوجب واجبات است اما من معتقدم همان طور که تبلیغ برای حوزه لازم است ورود متمرکزانه در عرصه اجتهاد نیز لازم و تکلیف است.

وی با اشاره به رواج تقریرنویسی در حوزه تصریح کرد: نوشتن و تقریر عمده متن و کلمات استاد اشتباه است زیرا طرف را از تمرکز در مباحث منصرف می‌کند.

حجت الاسلام قائنی اظهار داشت: بسیاری میان تقریر و املاء خلط می کنند در حالی که مقرر خوب کسی است که با هنرمندی بتواند قرائن حالیه را هم به متن ضمیمه کند زیرا برخی تقریرات بدون قرائن حالیه قابل فهم نیست.

وی با اشاره به تقریرات مقرران آیت الله خویی تاکید کرد: آنچه باعث شد تا تقریرات این مقرران گل کند بیش از آن که مدیون مقرران باشد به علت سحر بیان آیت الله خویی بود.