کمبود کتابخانه عمومی در دماوند/ تبلیغات تجاری به جای اشاعه فرهنگ

به گزارش خبرنگار مهر، توسعه هر شهرستان، استان و به دنبال آن هر کشوری منوط به رشد و پیشرفت در تمامی ابعاد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و...است، از این رو توجه به بخشهای مختلف به خصوص فرهنگی که زمینه ساز اصلی توسعه است، از نیازهای مهم و ضروری به شمار می رود.

نقش تأثیرگذار رشد مطالعه جامعه در بالا رفتن شعور و آگاهی جمعی و نیز پرکردن اوقات فراغت خانواده ها  به ویژه نوجوانان و جوانان از دیگر کارکردهای توجه به این بخش است.

کتابخانه دروازه ای است به سوی دانش که شرایط اساسی را برای یادگیری مداوم، تصمیم گیری مستقل و توسعه فرهنگی افراد و گروههای اجتماعی فراهم می آورد. علاوه بر اینها، منابع موجود در کتابخانه باید انعکاس دهنده گونه های مختلف فرهنگهای ارائه شده در جامعه باشد و باید مواد خواندنی را به همان زبانهایی ارائه کند که در جوامع محلی به آنها تکلم می شود.

سالانه 250 کتاب جدید باید به کتابخانه ها افزوده شود

بر اساس گزارش ایفلا،‌ به ازای هر یکهزار نفر جمعیت باسواد در منطقه، باید سالانه 250 نسخه کتاب جدید به مجموعه کتابخانه عمومی اضافه شود که این نسبت برای واحدهای کتابخانه‌ای کوچک 300 نسخه در هر سال است.

همچنین برای گروههای کمتر از 500 نفر غیر بومی، باید 100 عنوان، گروههای میان 500 تا دو هزار، یک کتاب به ازای پنج نفر و برای جمعیت بالاتر از دو هزار نفر، یک کتاب به ازای هر 10 نفر به زبان آنها باید در کتابخانه عمومی موجود باشد.

در حالی که در شهرستان دماوند نه تنها این معیارها مشاهده نمی شود، بلکه اعداد و ارقام آن نزدیک به این معیار نیز نیست.

در عصر حاضر کتابخانه سهم بسزایی در توسعه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه داشته و نقش مهمی در حفظ و پیشرفت فرهنگ، آموزش رسمی، خود آموزی و غنی کردن اوقات فراغت ایفا کرده است.

کتابخانه با مبادله دانش سرو کار دارد و با تدارک اطلاعات آماده و بسته بندی شده از طریق ابزاری مشتری پسند به انتقال و مبادله دانش یاری رسانده است. کتابخانه در جامعه ای که دانش و وسایل ارتباطی آن در حال پیچیده شدن است باید نقش وسیعتری ایفا کند. نقش دیگر کتابخانه ارائه خدمات اطلاع رسانی است. کتابخانه های امروزی با به کارگیری تکنولوژی های پیشرفته قادر هستند وظیفه اطلاع رسانی و اشاعه اطلاعات را به بهترین و سریعترین نحو انجام دهند.

خلاصه کلام اینکه در سیاست گذاری و برنامه ریزی ملی ارتباط، توسعه و عمران، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی را چه در بخش عمومی و چه در بخش خصوصی باید مد نظر داشت.

کتابخانه ها از اندامهای پیکر برنامه ریزی ملی هستند. رشد فردی اعضای جامعه در گرو آن است که به چه نحو از دستاوردهای جامعه بشری آگاه شوند و به عنوان افرادی آگاه چگونه در کار جامعه شرکت جویند.

کتابخانه عمومی دماوند پاسخگوی نیاز مردم این شهر نیست

رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان دماوند در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: شهرستان دماوند کتابخانه مرکزی ندارد و کتابخانه عمومی کوثر پاسخگوی نیاز مردم این شهر نیست.

محسن سلطان محمدی با بیان اینکه این کتابخانه 300 متر مربع است، افزود: مخزن 100 متر مربعی این کتابخانه پاسخگوی نیازهای شهرستان نیست.

وی گفت: هر چند که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کتابخانه را یاری می کند، ولی این کتابخانه فضاهای جانبی برای فوق برنامه ندارد.

این مسئول از وجود چهار کتابخانه عمومی، کوثر در دماوند، غدیر در کیلان، بعثت در آبسرد، رضوی در شهر آبعلی و یک کتابخانه مشارکتی در مسجد جامع دماوند خبر داد و افزود: به زودی دو کتابخانه روستایی مشارکتی نیز راه اندازی می شود.

وی یادآور شد: در شهر رودهن کتابخانه عمومی وجود ندارد، ولی شهرداری رودهن کتابخانه بسیار مجهزی دارد و یک قطعه زمین به مساحت یکهزار و 500 متر مربع برای احداث کتابخانه اختصاص داده است.

سلطان محمدی اضافه کرد: برای جبران این کمبودها، با تجهیز یک خودرو تا پایان آذرماه از کتابخانه سیار در سطح شهرستان دماوند برخوردار خواهیم شد، ولی با وجود این، باز هم کتابخانه های عمومی این شهرستان پاسخگوی نیاز مردم نیست.

وی یادآور شد: کتابخانه نهادی اجتماعی است که با گردآوری، سازماندهی و نگهداری دانش مدون بشر امکان رشداندیشه، شکوفایی استعداد و باروری ذهن خلاق انسان پویا وجستجوگر را فراهم می کند.

این مسئول افزود: باتوجه به گسترش روزافزون علوم و فنون در زمانها و مکانهای مختلف تنها کتابخانه است که دسترسی آسان به انبوه دانش آدمی را میسر می سازد و تبادل افکار را به بار می آورد.

امام جمعه شهرستان دماوند نیز در این خصوص گفت: این خطه فرهنگی و متدین با مردمی مستعد از کمبود کتابخانه، کتابفروشی و کتاب رنج می برد.

تبلیغات تجاری به جای اشاعه فرهنگ

حجت الاسلام محمد علاءالدینی با تأکید بر ضرورت اشاعه فرهنگ کتابخوانی در کشور ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر شاهد تبلیغات بسیار گسترده برای کالاهای تجاری کم فایده و بعضاً بی فایده هستیم، اما در راستای فعالیتهای فرهنگی فعالیت چشمگیری مشاهده نمی شود.

وی بر لزوم ایجاد کتابخانه های تخصصی تأکید کرد و اظهار داشت: با وجود جایگزینهای فراوان الکترونیکی و لوحهای فشرده، هنوز کتاب جایگاه خود را حفظ کرده است و به دلیل مزایای فراوان آن، افراد با وجود اطلاعات فضاهای مجازی، انس بیشتری با کتاب دارند.

امام  جمعه دماوند افزود: مسلمانان به داشتن کتاب قرآن به عنوان نخستین معجزه پیامبر(ص) مفتخرند، کتابی که در آن همه احکام سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی برای راهنمایی پیروانش در نظر گرفته شده است.

وی عنوان کرد: کتابخانه از آن جهت حائز اهمیت ویژه است که گنجینه ای است از دانشهای گوناگون و مکانی است برای انجام تحقیقات که محققان در آن به مطالعات علمی و بررسی دانش موجود می پردازند.

علاءالدینی افزود: محتویات کتابخانه نه تنها وسیله دانش اندوزی است، بلکه لذت بخش نیز هست؛ مطالعه، رایج ترین سرگرمی هاست و کتابخانه ها می توانند برای هر نوع سلیقه ای کتابی فراهم کنند؛ اهمیت کتابخانه از آن رو مورد تأکید است که هیچ چیز نمی تواند جای محتویات کتابخانه ها را که شامل کتاب و سایر مواد مکمل کتاب است بگیرد.

وی عنوان کرد: حضور کتابخانه در جامعه یک مرجع فرهنگی برای انسان ها تلقی می شود؛ نقش این مرجع فرهنگی این است که با قرار دادن افکار، عقاید، و حاصل اندیشه های خلاق در کنار یکدیگر، وسیله ای برای ایجاد علاقه به مطالعه و تحقیق برای افراد جامعه پدید آورد. نقش کتابخانه ها را به عنوان یک نهاد فرهنگی در توسعه این بخش نمی توان نادیده گرفت.

کتابخانه های دماوند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد

وی  با اشاره به اینکه تعداد کتابخانه های شهرستان دماوند به تعداد انگشتان یک دست نمی رسد و هیچ یک از کتابخانه های فعلی استاندارد نیست، گفت: کتابخانه های موجود در شهرستان به دلیل کمبود مکان و فضای کافی صرفاً به آقایان اختصاص یافته است.

کتابخانه ها به عنوان جزئی کوچک ولی اساسی از ساختار یک جامعه، همواره مورد توجه بوده و بسط و گسترش این مراکز از اهم برنامه های فرهنگی دولتها به حساب می آید. از آنجایی که خواندن و مطالعه وسیله ارتقا و رشد فردی و فکری و نیز زمینه ایجاد و تولید دانش در افراد است و نیز از آنجایی که کتابخانه در کنار خانواده و مدارس و سایر سازمانها به شکل هم سو و هم هدف،  نقش اساسی در شکل گیری شخصیت و الگوسازی رفتاری افراد دارد، ضرورت توسعه و ایجاد این مراکز به عنوان بستر مطالعه و تحقیق باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

یکی از شاخصهای رشد ملی در هر کشوری توسعه کتاب و کتابخوانی است

چون مطالعه کتاب و دیگر رسانه های انتشاراتی، ایجاد علاقه و عادت به مطالعه، توسعه کتابخوانی و ارائه راهها و مهارتهای مطالعه و یادگیری، در بالابردن سطح آگاهیهای یک جامعه و افراد آن نقش بسزایی دارد. کشور ما علی رغم غنای فرهنگی و داشتن سابقه بسیار طولانی تمدن اسلامی، متأسفانه از نظر میزان مطالعه در سطح پایینی قرار دارد، و این در صورتی است که امروزه یکی از شاخصهای رشد ملی در هر کشوری توسعه کتاب و کتابخوانی است.

بنابراین مطالعه و پژوهش صرفا پیشه ژرف اندیشان، عالمان و استادان نیست، همه اقشار به ویژه دانش آموزان و دانشجویان به نوعی سرگرم مطالعه و پژوهش هستند. البته مطالعه برای دانش آموزان یک وظیفه و شغل است به همین خاطر می بایست برای پیشرفت در درس و نهایتا در آینده برای ایفای نقش در جامعه، به مطالعه بپردازند.

کتابخانه وسیله ای است که شخص با آن قدم به دنیای کتاب گذاشته و از معارف آن بهره می گیرد. کتابخانه ها به طور رایگان و یا با مبالغی ناچیز خدمات باارزشی را ارائه می کنند، به همین دلیل عامل عمده ای در تشویق مردم به مطالعه بوده و هستند.

 پیدا کردن کتاب و دیگر انتشارات مورد نظر خواننده، تشویق و کمک به خوانندگان کم اطلاع، فراهم آوردن امکاناتی که دستیابی خوانندگان به اطلاعات بیشتر را میسر می کند، ایجاد شرایط مناسب برای مطالعه در فضای کتابخانه از جمله خدمات با ارزشمند کتابخانه هاست. کتابخانه ها به طرق گوناگون، مطالعه و ارج نهادن به کتاب را تشویق می نمایند و کتابخانه های مدارس و کتابخانه های عمومی شهر در این زمینه دارای نقش برجسته تری هستند.

نقش کتابخانه در توسعه فرهنگی

مقوله هایی که در بخش فرهنگ برنامه های توسعه همواره به آن پرداخته شده است، مقوله کتاب و کتابخانه است. گردآوری، ذخیره و اشاعه کتاب یا اطلاعات، در کتابخانه ها انجام می شود. هر کتابخانه بسته به وظایف و اهداف خود سعی در برآوردن نیازهای اطلاعاتی مخاطبان خود دارد.

مهمترین نهادی که در هر کشور موظف است به نیازهای فرهنگی و اطلاعاتی همه اقشار جامعه بدون در نظر گرفتن سن، جنس، مذهب، شغل، میزان تحصیلات، و دیگر خصوصیات و توانایی های فردی پاسخ دهد، کتابخانه است. 

ادبیات از ارزشمندترین میراث فرهنگی هر کشور است

از دیگرمقوله های مرتبط با فرهنگ هر جامعه آثار مکتوب به جا مانده از ادبیات و به عبارت دیگر فرهنگ مکتوب آن کشور است. در واقع ادبیات هر کشور یکی از ارزشمندترین میراث های فرهنگی آن کشور است که ترویج و اشاعه آن می تواند نقش مؤثرتری در ترویج فرهنگ کتابخوانی آن جامعه داشته باشد. این آثار و آثار دیگر در موضوعات مختلف در کتابخانه ها حفظ، سازماندهی و اشاعه می شوند. از دیر باز گفته اند که کتابخانه جزو مراکز فرهنگی است و دارای دو وجه فرهنگی و اطلاعاتی است. وظیفه اطلاع رسانی کتابخانه از طریق محلی که کلیه آثار مربوط به کتابخانه در آن وجود دارد، انجام می گیرد.

کتاب و کتابخانه در عصر ما

در عصر ما نیز که دنیا با حرکتی شتابنده به سمت شکوفایی علوم گوناگون در حرکت است و شاید بتوان ادعا کرد هیچ گاه تا بدین سرعت و گستردگی، قطار تند پیمای دانایی، مسیر علم اندوزی را طی نمی کرده، همراهی با کتاب و کتابخانه نیز از ضروریات است.

کتاب را که عمر دوباره خوانده اند، بهترین مونس برای روزهای تنهایی می دانند، دست رنج عمر اهل علم، چراغی برای درنوردیدن ظلمات و شتاب به سمت سعادت و روشنی، موجب سعادت بشر، برترین لذت در میان لذات دنیوی، تغییر دهنده سرنوشت بشر، محملی برای انتقال دانش صاحبان عقل سلیم و دلهای پاک، بال هایی برای پرواز در آسمان خوشبختی، دانایی، شکوه و تعالی، تنها راه مکالمه با شرافتمندان تاریخ ، دست آویزی قابل اعتماد برای نجات از پرت شدن در مخوف گاه نادانی و جهل، تنها لطیفه ای که برای به دست آوردن لطفش باید جور سفر تحمل کرد حتی در دور دستها، همه و همه نشان آشکار از وجودی گرانمایه است که قدرش را بیش تر از همیشه باید دانست.

آنچه که گفته شد را باید به کتابخانه نیز نسبت داد چرا که کتاب را در کتابخانه باید یافت و هم اینکه کتابخانه محلی برای مطالعه و دانش اندوزی است.