حجت الاسلام والمسلمین مصطفی کریمی، استادیار گروه تفسیر و علوم قرآنی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد مشتراکات ادیان الهی از نگاه قرآن کریم گفت: گرچه با تسامح به آنچه پیامبران صاحب شریعت آورده‌اند دین گفته می‌شود؛ لکن از نگاه قرآن کریم، دین الهی یکی بوده و تمام پیامبران مردم را به یک دین دعوت کرده‌اند. این دین واحد در زمان های مختلف مطابق با نیازها و توانایی‌های مردم آن عصر به صورت شریعت‌های گوناگون ظهور پیدا کرده است.
وی افزود: قرآن کریم در این باره در آیه 48 سوره مائده می‌فرماید: برای هر یک از شما [امت‌ها] شریعت و راه روشنی قرار دادم. اگر خدا می خواست شما را یک امت می‌ساخت؛ و لکن می‌خواهد شما را در آنچه به شما داده است بیازماید. به رغم اینکه شرایع الهی تفاوت‌هایی با هم دارند در اصول و برخی امور دیگر مشترکند. محتوای دعوت پیامبران علاوه بر اصول اعتقادی و مبانی اخلاقی، در کلیات احکام فردی و اجتماعی نیز هماهنگی داشتند.
کریمی در ادامه سخنانش اظهار کرد: قرآن کریم تصریح دارد که دعوت به توحید اساسی‌ترین رسالت تمام پیامبران بوده است و در حقیقت در میان هر امتی فرستاده‌ای برانگیختیم تا [بگوید] خدا را بپرستید و از طاغوت بپرهیزید و نیز قرآن کریم اعتقاد به توحید را باور مشترکی معرفی می‌کند.
وی در ادامه سخنانش تصریح کرد: تمام پیامبران خود را بهره‌مند از وحی الهی و واسطه بین خداوند و مردم معرفی کرده‌اند؛ مردم نیز با قبول این ادعا دعوت آنها و احکام و معارفی را که آنها بیان می‌کردند می‌پذیرفتند. به همین جهت قرآن کریم از پیامبران به رسول نام می‌برد.
وی افزود: اعتقاد به معاد و اینکه انسان ها روزی در جهان دیگر به سزای اعمال خود خواهند رسید یکی دیگر از باورهای مشترک شرایع الهی است و همه پیامبران به آن گوشزد کرده‌اند. آیه‌ای دیگر هدف از فرستادن فرشته وحی به پیامبران را ترساندن مردم را روز قیامت می‌شمارد به هر یک از بندگانش که بخواهد آن روح [فرشته وحی] را به فرمان خود می‌فرستد تا [مردم را] از روز ملاقات [با خدا] بترساند.
وی اظهار داشت: قرآن کریم در آیه 25 سوره حدید تصریح می‌کند که خداوند پیامبران را با معجزات و کتاب فرستاد تا مردم را به نحوی تربیت کند که خود برای برپای قسط و عدل در جامعه تلاش نمایند. به راستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار روانه کردیم و با آنها کتاب و میزان فرود آوردیم تا مردم به دادگری قیام کنند.
وی با بیان اینکه شرایع الهی در کلیات احکام فردی و اجتماعی مشترکند، یادآور شد: مثلا نماز در شرایع الهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. حضرت ابراهیم(ع) هدف از سکنی دادن همسر و فرزند خود در سرزمین بی‌آب و علف حجاز را اقامه نماز معرفی می‌کند: پروردگارا من [یکی] از فرزندانم را در دره‌ای بی‌کشت، نزد خانه محترم تو سکونت دادم.
وی افزود: حضرت عیسی(ع) در آغاز تولد خود اقامه نماز را از وظایف خود می‌شمارد: حضرت محمد(ص) در آیات متعدد به اقامه نماز فرمان می‌یابد. قرآن در آیه 54 سوره مریم از سفارش حضرت اسماعیل(ع) به خانواده‌اش در مورد بر پایی نماز و در آیه 87 سوره هود از نماز حضرت شعیب(ع) سخن گفته است.
کریمی در ادامه سخنانش اظهار داشت: زکات از دیدگاه قرآن کریم از اهمیت بالای برخوردار است و در آیات متعدد آن را کنار نماز آورده و ترک آن را از نشانه مشرک می‌شمارد: وای بر مشرکان همان کسانی که زکات نمی‌دهند. زکات همانند نماز در شرایع ابراهیمی وجود داشته است.
وی تأکید کرد: قرآن کریم در آیات متعدد مسلمانان را به دادن زکات فرمان می‌دهد: در آیات متعدد نیز دادن زکات را از صفات مؤمنان معرفی می‌کند و نیز پرداختن زکات را از ثمره برپایی حکومت صالحان و از سفارش‌های حضرت اسماعیل به خانواده خود می‌شمارد و نیز قرآن کریم پرداخت زکات را یکی از کارهای می‌داند که پیشوایان الهی حتماً انجام می‌دهند.
وی در ادامه سخنانش به روزه اشاره کرد و گفت: از جمله عباداتی که قرآن کریم برای شرایع الهی می‌شمارد، روزه است قرآن کریم خطاب به مسلمانان می‌فرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید روزه به شما مقرر شده است همان گونه که به کسانی که پیش از شی [بودند] مقرر شده بود.
در زمان حضرت ذکریا نیز روزه وجود داشته است. به حضرت مریم بعد از تولد حضرت عیسی(ع) فرمان آمد که روزه سکوت بگیرد. پس اگر کسی از آدمیان را دیدی، بگو: «من برای [خدای] رحمان روزه نذر کرده‌ام و امروز قطعاً با انسانی سخن نخواهم گفت.
کریمی یادآور شد: خانه خدا به دست حضرت آدم(ع) بنا شده است. در طوفان حضرت نوح(ع) دیوارش خراب شد. حضرت ابراهیم(ع) به دستور الهی روی پایه‌های پیشین خانه خدا دیوار ساخت. سپس فرمان یافت که مردم را دعوت کند، تا حج گذارند. حج یکی از مسلمات اسلام است و قرآن اعلام می‌دارد به هر کس که بتواند، حج الهی برایش واجب است.
این محقق و نویسنده کشورمان تصریح کرد: قصاص از جمله مسائلی است که در شرایع مختلف بوده است. قرآن کریم در مورد مسأله قصاص در آیین حضرت موسی(ع) می‌فرماید: در تورات بر آنان مقرر کردیم که جان در مقابل جان و جسم در برابر، چشم و بینی در برابر بینی و گوش در برابر گوش و دندان در برابر دندان می‌باشد و زخم ها [نیز] به همان ترتیب قصاصی دارند و نیز قرآن کریم قصاص را برای مؤمنان واجب می‌شمارد و آنرا مایه حیات می‌خواند.
وی افزود: طبق بیان قرآن کریم ربا در شریعت حضرت موسی(ع) حرام بوده است؛ چون قرآن یکی از علل حرام شدن برخی پاکی‌های حلال برای بنی‌اسرائیل را گرفتن ربا معرفی می‌کند.
نظر شما