خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و ادب: «فرعون؛ پسری که بر رود نیل غلبه کرد» کتابی به قلم جکی فرنچ است که در منطقه‌ای روستایی در نیوساوت ویلز استرالیا زندگی می‌کند و هم برای بزرگسالان رمان می‌نویسد و هم برای کودکان؛ البته برخی کارهایش هم در نشریات ادبی منتشر می‌شود. جکی فرنچ برای تمام رده‌های سنی می‌نویسند؛ از کتاب‌های مصور کودکانه تا داستان‌هایی برای بزرگسالان و حتی کتاب‌های طنز و تاریخی و علمی.
شاید به همین دلیل که او عادت دارد در ژانرهای مختلف قلم‌فرسایی و نویسنده‌ای تخصصی ادبیات کودک و نوجوان نیست، اثر حاضرش گرچه جذاب و خواندنی است، ولی از آنجا که مخاطبش نوجوانان است، ولی برخی نکات را در مواجهه با این مخاطب در نظر نگرفته است.
«فرعون؛ پسری که بر رود نیل غلبه کرد» که به تازگی با ترجمه شهلا انتظاریان در 420 صفحه توسط انتشارات پیدایش منتشر شده است، داستان امیرزاده‌ای به نام نارمر است که در شهری به نام تینیس زندگی می‌کند. این امیرزاده بر اثر خیانت برادر بزرگترش در چنگال یک تمساح گرفتار می‌شود و همین اتفاق او را از ناحیه پا علیل می‌کند و او ناگزیر می‌شود از جانشینی پدر کناره‌گیری کرد و راه را برای برادرش باز کند.
او گرچه توطئه برادر را برای پدر فاش می‌کند، ولی پدر نمی‌تواند سلطنت و دفاع از شهر را به او بسپارد و همین امر باعث می‌شود نارمر جوان با تاجری که یک دختر معلول با نام نیتو و گربه‌ای وحشی به نام بست او را همراهی می کنند، به خواست خود ترک وطن کند.
آنها از بیابان‌ها می‌گذرند و به کنار رود دجله و فرات که جایی متمدن‌تر و دارای ابزارها و صنعت های پیشرفته کشاورزی است می‌روند. نارمر در این مسیر می‌فهمد دنیا خیلی بزرگتر از شهر اوست و مهارت‌های جدیدی را کسب می‌کند.
او پس از مدتی به زادگاهش برمی‌گردد، ولی از شهر او تنها تلی از خاک باقی مانده است. نارمر اینبار برای ساختن دوباره شهرش حکومت‌های محلی را متحد و اولین فرعون تاریخ می‌شود.
همانطور که در مرور داستان آمد، این کتاب روایتی تاریخی و جذاب دارد که بخش‌هایی از آن با واقعیت‌های به دست آمده منطبق است، ولی نکات کلیدی‌ای هم دارد که مستندات تاریخی آنها را تایید نمی‌کنند. به طور نمونه گرچه شخصیت نارمر در مقام نخستین فرعون تاریخ واقعی است، ولی جایی درباره معلولیت او صحبتی نشده و یا نام یکی از همسران وی که جانشین او نیز می‌شود نیتوتپ یا نیتوتپه در تاریخ آمده است.
در سندهای تاریخی اطلاعات زیادی درباره نیتو همسر فرعون موجود نیست، ولی به نظر می‌رسد او یکی از امیرزاده‌های دلتا بوده که نارمر به منظور اتحاد با آن منطقه با او ازدواج کرده است.
نقد اصلی بر این داستان این است که نویسنده در روایت یک داستان تاریخی درباره یک شخصیت مهم و تاثیرگذار تا چه اندازه اجازه دارد عنصر خیال را با واقعیت در هم آمیزد به ویژه وقتی برای مخاطب نوجوان داستان می‌نویسد.
قطعا نوجوانان که در مواجهه با یک داستان درباره یک شخصیت واقعی تاریخی تصویری بر اساس همان داستان در ذهن خود می‌سازند، ماجراهایی که برای نخستین فرعون تاریخ رخ داده مبتنی بر همین داستان تصویرسازی می‌کنند. نارمر شخصیت اصلی داستان فرد معلولی است که همین معلولیت از او فرد خودساخته‌ای می‌سازد و باعث می‌شود او بتواند در آینده فرد موفق‌تری باشد.
به هر حال اگر از دوری زیاد نویسنده از مستندات تاریخی بگذریم، رمان «فرعون؛ پسری که بر رود نیل غلبه کرد» کتاب خواندنی و جذابی است که حتی می‌شود آن را زمین نگذاشت و تا پایان دنبال کرد.
نویسنده با شروع داستان از دوران نوجوانی نارمر و نیتو درس‌های زیادی برای مخاطبان خود دارد. او به بچه‌ها درس استقامت می‌دهد و اینکه چطور می‌توان با هوشمندی و کسب تجربه‌های جدید از دنیای اطراف انسان موفق‌تر بود.
در جای جای داستان تاکید می‌شود که دنیای اطراف نارمر به همان شهر کوچکی که در آن به دنیا آمده منحصر نیست و باید تجربه‌های مختلفی از دنیا داشت البته حرکت قهرمان داستان از زادگاهش شروع می‌شود و به همانجا هم خاتمه می‌یابد و او هرگز عشق به زادگاهش را فراموش نمی‌کند. او همیشه آرزو دارد به مردمش و سرزمینش خدمت کند؛ این هم درس دیگری است برای خوانندگان کتاب.
داستان گرچه شخصیت‌های زیادی ندارد و نویسنده درباره تعدادی از آنها توضیح و تفسیر زیادی هم ندارد، ولی روی هم رفته شخصیت‌پردازی‌ها خوب است و خواننده با رودررویی با هر شخصیت می‌تواند تصویری کلی از او داشته باشد.
یکی از ویژگی‌های مهم کتاب توجه به آداب و سنن مردم سرزمین مصر و خاورمیانه در 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح است. او جزئیاتی درباره خوراک، پوشاک، زبان‌های مختلف، باورهای مذهبی، ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی سرزمین‌های آن روزها و ... تشریح می‌کند که شاید باز هم چندان مستند نباشد ولی باورپذیر و معقول است.
داستان در نقطه‌ای به پایان می‌رسد که خواننده تازه در میانه راه همراهی با داستان است و اساساً داستان به جایی رسیده که گویی فصل مهمی از آن تازه آغاز شده است. حال که نارمر توانسته بخشی از حکومت‌های محلی را متحد کند و به دختر مورد علاقه‌اش بگوید که دوستش دارد و می‌خواهد با او ازدواج کند.
حالا که فصل جدیدی از تاریخ مصر گشوده شده است، داستان به یک باره به پایان می‌رسد بدون هیچ نویدی که کتاب می‌تواند دنباله‌ای داشته باشد. اگر جکی فرنچ قصد نگارش جلد دوم این کتاب را ندارد، شاید بهتر بود داستان را تا میانسالی نخستین فرعون مصر دنبال می‌کرد.
یادداشت‌هایی برمتن، زندگی مصریان در روزگار نارمر و نگاهی اجمالی به تاریخ آسیای میانه عنوان فصل‌های توضیحی و تشریحی است که نویسنده بر خود لازم دانسته آنها را در پایان کتاب بیاورد تا هم برخی از جزییات تاریخی را بیشتر توضیح دهد هم تبیین کند تا کجا از عنصر خیال در داستان‌نویسی و شخصیت‌پردازی استفاده کرده است.
این فصل‌ها به خوبی و اختصار اطلاعات مفیدی را در اختیار خواننده می‌گذارد به این امید که همه مخاطبان کتاب به ویژه نوجوانان این فصل‌ها را هم مطالعه کنند.
شهلا انتظاریان که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان هم می‌نویسد و هم ترجمه می‌کند، ترجمه روان و قابل قبولی ارائه کرده و چاپ کتاب هم از کیفیت‌های لازم برخوردار است.
انتشارات پیدایش قیمت 8500 تومان برای «فرعون؛ پسری که بر رود نیل غلبه کرد» در نظر گرفته است که مبلغ قابل قبولی برای این اثر است و علاقه‌مندان به مطالعه آزاد امکان پرداخت آن را دارند.
نظر شما