بهشت باستان شناسی ایران محلی برای اشیاء باستانی ندارد

خطه خوزستان به استناد منابع روایات و آثار تاریخی بی تردید یکی از کهن ترین و تاریخ سازترین مناطق ایران و در برگیرنده افتخارآمیزترین برگهای تاریخ این مرزوبوم بوده و این استان از زمانهای بسیار دور یکی از ارکان و مراکز مهم اقتصادی جهان باستان به شمار می رفته که شوش یکی از سه مرکز بزرگ اقتصادی روزگاران قدیم بوده است.

چون خوزستان از آغاز گذرگاه و محل استقرار نژادها و قومهای مختلف بوده به همین دلیل عنوان گهواره و یا دروازه ورود تمدن را به آن نسبت داده اند. وجود آثار و محوطه های تاریخی به جای مانده از نحوه زندگی آنان و حتی شناخت مردم دوره باستان خوزستان از کوزه گری و نقاشی و همچنین مسگری و مجسمه سازی و کشف بخشی از هنر به جای مانده باعث شده تا این استان به بهشت باستان شناسان معروف شود.

در دوره های متعدد تاریخی خوزستان برخوردار از تاسیسات اقتصادی فنی و مهندسی ارزنده و قابل توجه بوده که بخشهایی از این نشانه‌ ها به صورت بندها، سدها، پلها و کاخها موجود است.

 

گنجینه جوبجی کشف در رامهرمز

بازدید از عظمت و هیبت بزرگترین زیگورات خشتی و آجری جهان به نام چغازنبیل در خوزستان، مشاهده نقش برجسته ها و سنگ نگاره های اشکفت سلمان، کول فرح، خنگ اژدر و شهسوار در ایذه، مساجد کهن جامع شوشتر و دزفول که بازدیدکنندگان را به حیرت وا می دارد و شاید بتوان آن را دروازه‌ معماری ایران بر روی غرب و یکی از منشاهای سبک گوتیک دانست بخشی از توانمندی های تاریخی خوزستان هستند.

حفاریهای انجام شده در تپه چغامیش که توسط موسسه شرق شناسی شیکاگو در سالهای 1961 تا 1966 میلادی صورت گرفته با کشف آثاری گزارش از شهری باستانی داده اند. این گروه و گروه های بعدی که عازم منطقه شدند با شگفتی تمام از فرهنگ و تمدنی نام بردند که به هشت هزار سال پیش باز می گردد و تاکنون ناشناخته بوده است.

سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان خوزستان در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: یکی از برنامه هایی که برای جلوگیری از تخریب و تسطیح تپه های باستان شناسی خوزستان باید انجام شود همانگونه که در گذشته ها انجام می گرفت حضور هیئتهای باستان شناسی زبده برای شناسایی و مشخص کردن آثار در خوزستان است.

تخریب همیشگی تپه های باستان شناسی

 

مجتبی گهستونی افزود: این اقدام علاوه بر منسجم کردن و بالا بردن توان کارشناسی افراد باعث می شود تا محوطه های تاریخی از گزند تخریب و تعرضهای پی در پی در امان باشند به گونه ای که در یک پروسه زمانی 50 ساله از میان بیش از 400 تپه ای که مرحوم عزت الله نگهبان از وجود آنها در حوزه تاریخی شوش خبر داده بود ده ها تپه بر اثر عملیات پی در پی کشاورزی کاملا تسطیح و تخریب شدند. این موضوع درباره سایر شهرهای استان خوزستان نیز صدق می کند. 

 

گنجینه جوبجی کشف در رامهرمز

وی تصریح کرد: صدها نمونه تپه باستانی دیگر در شهرستانهای شوش، اهواز، شوشتر، مسجدسلیمان، اندیکا، ایذه، رامهرمز، رامشیر، هندیجان و... وجود دارد که با بررسیهای هرچند جزئی به اهمیت تاریخی شان از گذشته تاکنون پی برده شده که هم اکنون به حال خود رها شده اند. هر از چند گاهی تعدادی از این تپه ها شماره ثبت می گیرند و یا حتی تعیین حریم هم می شوند اما از گزند تخریبها و تعرضات دور نمانده اند. 

 

انتقال آثار باستانی خوزستان با تهران

 

گهستونی تاکید کرد: در این میان به دلیل نبود گنجایش کافی و نبود موزه ای مناسب برای نگهداری و حتی به نمایش گذاشتن آثار تاریخی، اغلب اشیاء تاریخی کشف شده در استان به تهران منتقل می شوند و دیگر رنگ موزه های خوزستان را نمی بینند که نمونه منحصر اشیایی که پس از کشف از خوزستان رفتند و دیگر بازنگشتند می توان به گنجینه جوبجی اشاره کرد که این مهم به قول استاندار خوزستان در شان استانی مثل خوزستان با این قدمت بالای تاریخی نیست.

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان خوزستان گفت: این استان با برخورداری از شهرهای مهم تاریخی که بعضی از شهرهایش مثل شوش با نام تاریخی شوش، اهواز با نام تاریخی هرمز اردشیر، رامشیر با نام تاریخی رام اردشیر، رامهرمز بان نام تاریخی رام هرمزد، دزفول با نام تاریخی دژپل، بهبهان با نام تاریخی ارجان، ماهشهر با نام تاریخی مهروبان، هندیجان با نام تاریخی آسک و مسجدسلیمان با نام تاریخی پارسوماش و... است دارای بافتی تاریخی هستند که هم اکنون بعضی از بافتها در شرایط ناگواری به سر می برند. اگرچه برای نگهداری از بافت 250 هکتاری دزفول تلاشهایی هرچند جزئی شده اما در شهرهایی مثل اهواز، هندیجان، شوشتر، رامهرمز و بهبهان تخریب ها رو به گسترش است که متولیان میراث فرهنگی و شهرداری باید در این باره چاره اندیشی کنند.

گسهتونی تاکید کرد: هم اکنون به صورت مرتب اشیا باستانی از دل زمینهای تاریخی استان خوزستان توسط باستان شناسان کشف و بیرون کشیده می شود ولی هیچگاه مراسمی برای رونمایی از آنها برگزار نمی شود و این آثار به سایر شهرهای ایران منتقل می شود تا مردم خوزستان از دیدن آنها محروم شوند.

وی تصریح کرد: انتظار می رود یک موزه آبرومند برای استان خوزستان به خصوص در شهر اهواز احداث شود و آثار باستانی کشف در این محل نگهداری شود تا مردم استان و سایر نقاط کشور با حضور در این موزه با عظمت و قدمت و شکوه خوزستان بیش از پیش آشنا شوند.

گهستونی با اشاره به اشیاء کشف شده در حفاریهای صورت گرفته در استان خوزستان گفت: با توجه به اینکه اشیاء تاریخی نمادی از شکوه و فرهنگ یک منطقه است، انتظار داریم که از این پس با کشف این اشیاء، برای آنها مراسم رونمایی گذاشته شود تا همگان از کشف چنین آثاری مطلع شوند.