غایت ادبیات انقلاب اسلامی رمان به شکل کنونی نیست

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اختتامیه چهارمین دوره جشنواره داستان انقلاب عصر روز دوشنبه 24 بهمن با حضور محسن مومنی رئیس حوزه هنری و جمعی از نویسندگان حوزه ادبیات انقلاب اسلامی در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

مومنی در این مراسم با تبریک به منصور انوری و منصوره مشکین‌فام به دلیل برگزیده شدن در مراسم جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، گفت: روز گذشته شاهد بودم که همه رسانه‌ها در تدارک انتشار اخبار اختتامیه جشنواره فیلم فجر بودم در حالی که بخش قابل توجهی از خروجی این جشنواره قابل اکران در جامعه نیست اما در مورد نویسندگان و پژوهشگران ما خیلی از اوقات پیش می‌آید که حتی همسایه آنها نیز از حال و روزشان خبر ندارند و این مایه تاسف است.

مومنی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سیر تکاملی انقلاب اسلامی در 30 سال گذشته با بیان اینکه انقلاب اسلامی به طور قطع سبک هنری و ادبی خود را به دست خواهد آورد، گفت: این مشخصه هر انقلابی است که بعد از گذشت مدت زمانی مشخص می‌تواند در هنر و ادبیات به بیان خاص خود برسد. همچنان که در قرن نوزدهم و بیستم با توجه به شرایط روز غرب شاهد اوج رمان بودیم و این نوع از ادبیات توانست به صورت تام و تمام انسان مدرن را به نمایش بگذارد.

وی ادامه داد: انقلاب اسلامی هم به طور طبیعی صورت خود در ادبیات را پیدا خواهد کرد تا انسانی که نماینده آن است در آن تبلور دهد. البته ما در این 30 و چند سال به مدلهایی رسیده‌ایم اما هنوز چیزی را که بتوان به آن ادبیات خاص انقلاب گفت نداریم هر چند که در رمان تصرفاتی کردیم و تغییراتی را در آن بوجود آورده‌ایم که با رمان به معنی عمومی آن متفاوت است اما شاید غایت ادبیات انقلاب، رمان به شکل کنونی نباشد کما اینکه برخی اعتقاد دارند با توجه به بحران مدرنیته رمان نیز به دوران انتهای خود رسیده است.

رئیس حوزه هنری ادبیات انقلاب را رئالیستی واقع‌گرایانه معرفی کرد و افزود: اوایل انقلاب رئالیزم در ادبیات داستانی تحت‌تاثیر مارکسیسم بود. امروز هم برخی‌ها به دنبال گونه‌های دیگری از آن هستند اما آنچه که ادبیات انقلاب اسلامی به‌دنبال آن است رئالیسمی است که با واقعیت انطباق دارد. رئالیسمی که ایمان به غیب یکی از شرایط آن است و آرمانها و اعتقادات ما نیز در آن یک واقعیت محسوب می شود.

مومنی تاکید کرد: رئالیسم آرمانگرایانه به طور حتم مورد استقبال قرار خواهد گرفت و اگر بخواهیم آرمانهای انقلاب اسلامی را در قالب ادبیات مورد پردازش قرار دهیم چاره‌ای جز گرایش به این نوع ادبیات نداریم. شاید به ما انگ بزنند که شعاری‌نویس هستید اما با این وجود هیچ کدام نباید به این بهانه دست از آرمانهایمان و بیان آن در این قالب ادبی برداریم.

رئیس حوزه هنری در بخش پایانی سخنان خود با انتقاد از حضور بیش از اندازه موضوعات سطح پایین زندگی روزمره اجتماعی در ادبیات و سینما  گفت: نگاه ما در ادبیات باید به سمت ارزشهای خلقت خداوندی چرخش پیدا کند و این موضوع است که می‌تواند ادبیات ما را ادبیاتی جهانی و متفاوت کند.

ادبیات استارتزیک اسلامی تدوین شود

در ادامه این مراسم یعقوب توکلی نویسنده، پژوهشگر و تاریخ‌نگار در سخنانی با اشاره به اینکه جهان اسلام در شرایط کنونی مورد هجوم‌های مختلف از سمت غرب است، عنوان کرد: هجوم سرزمینی، عقیدتی و فکری به اشکال مختلف و به صورت فعالانه از سوی غرب به سمت ما روانه شده است که وضعیت کنونی خاورمیانه و فلسطین به روشنی نمایانگر آن است و همین مسئله موجب شده تا مسائل و عرصه‌هایی پیش روی ما باز شود که به دلیل هجوم غرب نیازمند توجه فراوانی است.

وی منطقی‌سازی فرآیند استعمار در جهان اسلام را یکی از این عرصه‌ها عنوان کرد و گفت: عمده ادبیاتی که در این راستا در سالهای اخیر منتشر شده سعی کرده است مسئله اشغالگری را امری عادی و بدیهی نمایش دهد. در کنار آن موضوع ناتوان‌نمایی جهان اسلام نیز در عرصه تئوری و عمل به صورت مداوم در حال مطرح شدن است.

توکلی پذیرش نظام رئالیسم بین‌الملل را در حوزه فرهنگ به معنی پذیرش منطق غرب بر اوضاع فرهنگ عنوان کرد و گفت: متنوع‌سازی اندیشه‌ها و باورها در کنار طرح بحث ادبیات موجب شده طبقه‌ای در جهان اسلام بو جود بیاید که به لحاظ شناسنامه‌ای شیعه باشد اما به لحاظ تفکر به دلیل شیوع  نوع خاصی از اندیشه وهابیت، وهابی به حساب بیاید.

این تاریخ‌نگار با هشدار نسبت به اینکه بخش زیادی از فضای فکری جهان اسلام در حال حاضر به موضوع تفرقه فکری و منطقه‌ای مشغول شده است عنوان کرد: ادبیات وهابیت در محافل مختلف فکری حضوری قابل تامل پیدا کرده است و شاید لازم باشد تا ما این روزها توجه بیشتری نسبت به آن داشته باشیم.

توکلی همچنین گفت: معتقدم هر نوشته‌ای که بتواند واقعیت تقابل میان اسلام و کفر را مورد توجه قرار بدهد و از لزوم وحدت سرزمینی مسلمانان سخن بگوید می توان ادبیات استراتژیک اسلامی دانست که غرب نیز سالهاست به تقابلی استراتژیک با آن مشغول است.

ادبیات انقلاب اولویت اصلی سوره مهر است

همچنین در این مراسم محمد حمزه‌زاده مدیر انتشارات سوره مهر در سخنانی با اشاره به فعالیت‌های موسسه انتشاراتی سوره مهر در ترویج آثار مرتبط با حوزه ادبیات داستانی انقلاب، گفت: از شروع نخستین دوره جشنواره داستان انقلاب یکی از بهترین و پیشروترین قراردادها میان ناشران و نویسندگان در حوزه هنری تدوین شد که هم اکنون میان نویسندگان حوزه انقلاب اسلامی و سوره مهر جریان دارد.

حمزه‌زاده ادامه داد: در این قالب با شمارگان 10 هزار نسخه و با توجه به قیمت پشت جلد با نویسنده قرارداد بسته می شود و پس از آن کتاب نیز در پروسه فروش و بازاریابی موسسه ما قرار می گیرد که حاصل آن تجدید چاپ برخی از این آثار تا شش مرتبه و حضور آنها در جمع پرفروش‌های سوره مهر بوده است.

وی در ادامه با بیان اینکه آثار پرفروش در حوزه رمان به طور عمده آثاری هستند که حجمی میان 250 تا 300 صفحه را به خود اختصاص می‌دهند، گفت: رمان حجیم در حوزه انقلاب اسلامی از کاستی‌های ما در بخش نشر است و یکی از اولویت‌های سوره مهر در امر انتشار نیز به شمار می‌آید و با توجه به حضور کم آثار قابل تامل در این زمنیه و نیز فعالیت مناسبی که در حوزه دفاع مقدس به ویژه نشر آثار در حوزه تاریخ شفاهی انجام شده است، این روزها عمده تلاش ما بر انتشار آثاری در حوزه ادبیات انقلاب معطوف شده است.