فیلمبردار باید همراه کاراکتر رنج بکشد

محمد افسری مدیر تصویربرداری مجموعه‌های تلویزیونی که اخیرا سریال "ششمین نفر" را روی آنتن داشت، درباره ضعف در تصویربرداری سریال‌ها به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه بعد از اینکه به بچه‌هایی که از دانشکده‌ها فارغ التحصیل می‌شدند بی‌وفایی شد، دوستانی در این عرصه شروع به کار کردند که عقبه هنری نداشتند. متاسفانه این افراد با تفکری به نام تاریخ هنر، درک زیبایی شناسی، مجسمه‌سازی، نقاشی و این مقوله‌ها بیگانه هستند و تصور می‌کنند تمام فیلمبرداری اکسپوز کردن (نوردهی) است!

وی افزود: اما در حقیقت اینگونه نیست. ما باید با نور در یک فضای دو بعدی فضای سوم را تشکیل دهیم. این مقوله مگر با یک سابقه ذهنی از مقوله هنر امکان‌پذیر نمی‌شود. درک کنتراست، درک رنگ و درک چیزی به نام فیلمنامه که محور اصلی یک داستان است، در این زمینه بسیار اهمیت دارد.

افسری که تصویربرداری سریال دهه فجر سال گذشته شبکه سوم "ارمغان تاریکی" را نیز عهده داشت، اظهار کرد: متاسفانه اخیرا شاهد پخش کارهایی هستیم که در خانه‌های بزرگ چنان نورافشانی کرده‌اند که مثل خانه 70 متری به نظر می‌آید و عمق و پرسپکتیو در آن حذف شده‌است. تنها یک سری آدم‌ها جلوی دوربین حرف می‌زنند و می‌روند.

وی با بیان اینکه مدیر فیلمبرداری نقش عمده‌ای در هدایت زیباشناسی تصویر دارد، تصریح کرد: درگیری و ارتباط فیلمبردار با کارگردان، طراح صحنه و لباس می‌تواند به حس و حالی که در فضای یک سریال به وجود می‌آید کمک کند. این امر به ویژه در تلویزیون محسوس است. چرا که با وجود پیشرفت تکنولوژی سطح تلویزیون‌ها بزرگ شده است اما هنوز هم ما در یک قاب دو بعدی نهایت 30 اینچ قرار است حسی را القا کنیم.

این فیلمبردار با تاکید براینکه دیگر فعالان این رشته نباید در کارشان کم لطفی کنند، یادآور شد: دوستانی که وارد کار شده‌اند فارغ از سن و سال و میزان تجربه‌شان باید مطالعه کنند، عاشق باشند و درگیر درام شوند. تا فیلمبردار درام را درک نکند و ادبیات را نشناسد نمی‌تواند با فیلمنامه ارتباط برقرار کند و نور مناسب با آن کار را از خود ارائه دهد.

افسری ادامه داد: فیلمبردار باید همراه کاراکتر رنج بکشد تا بتواند کنتراست درست را ارائه دهد. درد کاراکتر باید درد خودش شود و اینجاست که اتفاقی می‌افتد که ما از آن به عنوان زیبایی شناسی تصویر یاد می‌کنیم و از آن لذت می‌بریم.

وی درباره معیار انتخاب یک سریال یا فیلم سینمایی برای پذیرفتن مدیریت تصویربرداری آن، اظهار کرد: مهم‌ترین معیار برای من فیلمنامه‌ای است که بتوانم با آن ارتباط برقرار کنم. تا این اتفاق نیفتد من نمی‌توانم کار درستی انجام دهم. اما دوستانی هستند که به دلیل خواندن فیلمنامه قبل از قرارداد از من دلخور شده‌اند. به من می‌گویند مگر تو بازیگر هستی که فیلمنامه را می‌خوانی؟!

این فیلمبردار ادامه داد: من ممکن است آدمی با روحیات خاص باشم که یک کار آپارتمانی برایم جذاب باشد و بتوانم با آن ارتباط برقرار کنم. یا شاید ممکن است اینگونه نباشد و یک کار تراژیک برایم جذابیت داشته باشد. همینطوری که من معمولا کارهای تراژیک را می‌پسندم و سعی می‌کنم بیشتر در این مقوله درگیر کار شوم.

وی در این باره که آیا سختی‌های بازسازی دهه پنجاه در سریال "ششمین نفر" دامنگیر او به عنوان فیلمبردار شده یا خیر؟ اظهار کرد: بله مطمئنا همینطور است. مثلا فکر کنید ما وارد فضایی می‌شویم که مکان مدنظر نیست و من باید با نوع ترکیبی که در قاب‌بندی‌ام به کار می‌برم، کم و کاستی‌هایی محیط را برطرف کنم و نگذارم حواس بینند به آجر و رنگ جدول و چه و چه پرت شود.

افسری تصریح کرد: من در این کار همیشه با دیاف تخت کار کرده‌ام و فکوس کشیدن برای بچه‌ها خیلی سخت بوده است. چرا که کوچکترین اشتباهی باعث آدافکوس شدن و تکرار پلان می‌شود اما ناچار بودم این کار را بکنم تا از یک سری کم و کاستی‌هایی که در تهران 90 وجود دارد دور شویم.

وی در خاتمه گفت: ما نباید صرفا درگیر یک قصه شویم که آغاز و پایان مشخصی دارد. لحظه لحظه زندگی در یک مقطع زمانی باید با تمام غم‌ها و شادی‌ها به تصویر کشیده شود و مخاطب با آنها بخندد و گریه کند آن وقت است که ما در کارمان موفق می‌شویم.

تصویربرداری فیلم‌های تلویزیونی "اروند"، "اگر تو نبودی" و "هما" و مجموعه‌های تلویزیونی "زخم‌های رویا"، "ترانه مادری"ٰ، "فاکتور8"، "ارمغان تاریکی" و "ششمین نفر" در کارنامه هنری افسری به چشم می‌خورد.