به گزارش خبرنگار مهر، نوروز بزرگترین جشن ملی ایرانیان از روزگاران کهن است که آئینهای استقبال از آن در گذشته فراوان بوده و از میان تمام آیینهای برجای مانده، چهارشنبه آخر سال هنوز رایج است اما به دلیل رخنه برخی موارد غیرسنتی به چهارشنبه پرخطر تبدیل شده است.
همدانی ها نیز قبل از فرا رسیدن نوروز با برپایی مراسمی ویژه به پیشواز بهار می‌روند که آیین چهارشنبه آخر سال از مهمترین این مراسم به شمار می رود.
در همدان از اواسط اسفند در هرخانه غوغایی برپاست
در همدان از اواسط اسفند در هرخانه غوغایی است و بی توجه به اینکه این مراسم را سالهای قبل نیز داشته‌اند به تلاش و کار و شستشو و نظافت خانه می‌پردازند.
شاید در شهرها این مراسم با تظاهر و چشم‌هم‌چشمی همراه باشد اما در روستاها نوروز واقعا روزی نو برای آنان است، طبیعتی که جامه سفید می افکند و با قبای سبز بر تن روزی نو به ارمغان می آورد.
خرید چهارشنبه سوری نیز از رسوم این روز در همدان است و از جمله وسایلی که شب چهارشنبه سوری خریده می شود آئینه، مظهر صمیمیت و یکرنگی، کوزه که آب را در خود جای می دهد، مظهر پاکی و اسپند برای دفع چشم زخم است.
به اعتقاد قدیمی ها کوزه شکستن رنج و بلا را از انسان‌ها دور می کند
در بعضی خانه‌ها رسم بر این است که اسپندی دود کرده، در دو طرف در خانه می ریزند تا اهل خانه ازچشم حسود و بیگانه در امان باشد و کوزه شکستن نیز از مراسمی است که رنج و بلا و غم را از انسان‌ها دور می کند.
در روزگاران قدیم، مردم همدان که ظرف آبشان تنها کوزه بود در شب چهارشنبه سوری کوزه ها را می شکستند و کوزه‌ای جدید جایگزین می کردند، چنانکه فرد خسیس را باجمله " کسی که کوزه‌ی دوساله درخانه دارد" وصف می کنند.
مراسم شال‌اندازی نیز سنتی است که در بیشتر مناطق همدان معمول بوده و با پیشرفت تکنو‌لوژی و فرهنگ آپارتمان نشینی این رسم زیبا به فراموشی سپرده شده است.
شال اندازی سنتی شاد برای جوانان همدانی
رسم چنین بود که بعد از مراسم آتش افروزی در چهارشنبه‌سوری جوانان بر بام خویشان و همسایگان رفته و دستمالی را از پنجره و در روستاها از روزن بام‌ها به درون آویزان می‌کردند و صاحبخانه دستمال را از آجیل و میوه پر می‌کرد و می گفت: " برکش؛ خدا مرادت را بدهد ... "
از مراسم بسیار قدیم آخرین چهارشنبه سال در همدان، مراسم بخت گشایی بود که یاد‌آوری این سنت نیز خالی از لطف نیست.
مراسم بخت گشایی شامل گره زدن دستمال یا چارقد بود، به این ترتیب که دختران دم بخت گرهی به دستمال یا چارقد خود می‌زدند و از اولین رهگذر می خواستند تا گره را بگشاید به امید باز شدن گره از کارشان.
بیرون رفتن از خانه در صبح روز چهارشنبه سوری از مراسم بخت‌گشایی بود
گردو شکستن و بیرون رفتن از خانه در صبح روز چهارشنبه سوری و پرکردن کوزه آب از مراسم مرسوم بخت‌گشایی بود.
فالگیری از مراسم دیگر در روز چهارشنبه سوری بود که مردم بر سالی که در راه بود، تفالی می زدند.
یکی از مراسم فالگیری، مراسم فالگوش بود، به این ترتیب که فرد در مکانی که دیده نشوند می ایستاد و کلیدی زیر پای خود قرار می داد و به سخنان رهگذران گوش می داد و تفال می زد.
فال کوزه سرگرم کننده‌ترین سنت چهارشنبه‌سوری در همدان بود
فال کوزه نیز از زیبا‌ترین و سرگرم کننده‌ترین سنتهای چهارشنبه‌سوری در همدان بود.
در این سنت در کوزه‌ای آب ندیده هر کس نشانه‌ای مانند انگشتری، سنجاق، دکمه و ...می انداخت و دهانش را می‌بستند و روی آن سینی محتوی صابون، کیسه حنا، نقل، سورمه‌دان می‌گذاشتند و در روز چهارشنبه‌سوری در خانه‌ای جمع شده و در مراسمی اشیاء را یکی یکی در آورده و دو بیتی‌های محلی می‌خواندند و تفال می زدند.
خرید آجیل چهارشنبه‌سوری، پختن آش و قاشق زنی نیز از سنت های از یاد رفته در روز چهارشنبه سوری است و در آخر پیک های نوروزی و پیکهای خوش‌خبرکه رسیدن نوروز را با پوشیدن لبا‌سهای رنگارنگ و کلاه زنگوله‌دار، با صورت و دست‌های سیاه که یاد‌آور مراسم " میرنوروزی " است به مردم مژده می دادند.
حاجی فیروز مشهور‌ترین پیک نوروز نوید بهار می دهد
حاجی فیروز مشهور‌ترین پیک نوروز با دایره ای زنگی بر دست، نوید آور بهار و نو‌آوری در طبیعت بود.
حال با این تفاسیز به نظر می رسد می توان با برنامه ریزی و با یاد‌آوری گوشه‌ای از سنتهای دیرین و جای گرفتن آن‌ها در میان دانش‌آموزان و دانشجویان و رواج دادن این مراسم زیبا در مراکز فرهنگی، بار دیگر سنتهای اصیل چهارشنبه‌سوری را زنده کرد تا دیگر صدای ترقه و فشفشه و بمب‌های دست‌ساز دل و جانمان را نیازارد.
نظر شما