میزبانی باشکوه "سپهر سپهران"/ بازدید از شاهکار معماری ایران زمین

مدیر قلعه باستانی فلک الافلاک خرم آباد در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از آغاز فعالیت ستاد تسهیلات سفر در استان بیش از 11 هزار نفر از قلعه تاریخی و باستانی مرکز لرستان بازدید کرده اند.

دیانوش چراغی روز دوم فروردین ماه را اوج بازدید گردشگران از این بنای باستانی طی روزهای اخیر دانست و گفت: با توجه به میزان استقبال مسافران نوروزی پیش بینی می شود امسال در زمینه بازدید از قلعه فلک الافلاک با افزایش بازدید مواجه باشم.

وی با اشاره به تمهیدات اندیشیده شده برای افزایش بازدید گردشگران، یادآور شد: راه اندازی غرفه های صنایع دستی، ایجاد سفره هفت سین در محوطه قلعه فلک الافلاک، تغییر چیدمان موزه های باستان شناسی و مردم شناسی و ... از جمله تمهیدات اندیشیده شده است.

قلعه فلک الافلاک بر بلندای تپه ای باستانی و طبیعی در مرکز شهر خرم آباد واقع شده و دارای هشت برج و دو حیاط مستطیل شکل بوده است.

ارتفاع بلندترین دیوار این قلعه سترگ و باشکوه تا سطح تپه پنج متر و 22 سانتیمتر و مساحت کلی آن پنج هزار و 300 متر مربع و پلان بنای این قلعه تاریخی به صورت هشت ضلعی نامنظم است.

ورودی قلعه فلک الافلاک در جبهه شمالی و در برج جنوب غربی به عرض 10 متر و 20 سانتیمتر و ارتفاع سه متر ساخته شده و در ساخت این بنا از مصالحی چون خشت، آجر (قرمز و بزرگ)، ‌سنگ و ملات استفاده شده است.

ازجمله نکات قابل تامل در این بنای بی نظیر وجود چاه قلعه به عمق 42 متر در حیاط اول و گریزگاه اضطراری در حیاط دوم است.

زیبایی و معماری شگفت انگیز قلعه فلک الافلاک موجب شده که این قلعه تاریخی و باستانی لرستان از سوی بسیاری از کارشناسان به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری دنیا لقب گیرد.

از زمان برپایی بنادر عهد ساسانی تا دوره های متاخر الحاقاتی به آن اضافه شده است (به خصوص در دوره صفوی و قاجار) و این اثر همان دژمعروف شاپورخواست است که در تاریخ ذکر شده است.

این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه در آمد و از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم آباد این قلعه نیز بنام خرم آباد معروف شد و احتمالا نام فلک الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.

از بدو شکل گیری، این بنای عظیم و دیدنی تا به حال کاربری های سیاسی، نظامی، خزانه سلطنتی، مقر حکومتی، پادگان نظامی و زندان سیاسی داشته است و اکنون نیز به عنوان موزه باستانشناسی، مردم شناسی و آزمایشگاه مرمت اشیا و چایخانه سنتی از آن استفاده می شود.

این بنای کم نظیر مربوط به دوره ساسانی است و به شماره 883 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از مهمترین بخشهای قلعه می توان به موزه های باستان شناسی و مردم شناسی قلعه اشاره کرد که مورد استقبال همه مسافران و علاقمنمدان به فرهنگ و تمدن لرستان قرار گرفته است.

این قلعه در برخی منابع به نامهای "شاپور خواست"، سابر خواست" و "فلک الافلاک" نامگذاری شده است. در مجاور این قلعه باستانی چشمه پرآب نیز وجود دارد که زیبایی خیره کننده ای را به این بنای باستانی بخشیده است.

معنی نام "فلک الافلاک" در لغت به معنای "سپهر سپهران" و یا "فلک نهم" تعبیر شده که به واقع نامی است شایسته این شاهکار ساخته شده به دست توانای معماران ایرانی.

این بنای شگرف تاریخی هر ساله همزمان با فصل نوروز مملو از گردشگران و مسافرانی است که برای دیدن یکی از شاهکارهای معماری دنیا لرستان را مقصد سفر خود قرار داده اند.