عدم برنامه ریزی برای سالمندان بحران آفرین است

این ارقام نشان می دهد که اگر برنامه ریزان و سیاستگذاران کشور از هم اکنون برنامه مدون و خاص برای این قشر عظیم نداشته باشند در 20 سال آینده کشور دچار یک بحران و معضل اساسی برای رفع مشکل و مسائل پیش آمده ناشی از مسائل اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و غیره برای این قشر خواهد شد.

سالمندان کشور ما امروز بیش از پنج میلیون نفر هستند و این رقم در سال 2050 به بیش از 25 میلیون نفر، یعنی معادل 26 درصد جمعیت کل کشور خواهد شد.

در زمان حاضر بالای 63 درصد سالمندان در شهرها و نزدیک به 35 درصد سالمندان در روستاها ساکن هستند. براساس گزارشات اعلام شده بیشترین تعداد سالمندان در استان گیلان با 8.5 درصد و سیستان  و بلوچستان با 2.5 درصد کمترین تعداد سالمندان کشور را در خود جای داده اند که دلایل اصلی این حداقل و حداکثرها وجود بهداشت و سطح رفاهی بالا و همچنین میزان باروری و استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی در دورترین نقاط کشور می تواند باشد.

در این راستا برای ثابت ماندن جمعیت باید به ازای هر زن 2.1 درصد موالید وجود داشته باشد. اما این رقم در بعضی از استانهای کشور زیر 1.5 درصد است؛ یعنی جمعیت ایران به سوی پیر شدن می رود، به طوری که پیش بینی می شود تا سال 2050 یک چهارم جمعیت کشور را سالمندان تشکیل دهند.

طبق سرشماری سال 1355 حدود سه درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می دادند؛ در حالیکه این رقم در سال 85 به 7.5 درصد افزایش یافته و در سرشماری سال 1390 باز هم این رقم افزایش یافته است. این در حالی است که اگر سن امید به زندگی در ایران را 75 سال و آهنگ رشد جمعیت را زیر 1.5 درصد در نظر بگیریم، جمعیت کشور در سال 1405 حدودا 107 میلیون نفر خواهد بود که تا آن موقع حدودا 14 درصد آن یعنی بالغ بر 15 میلیون نفر را سالمندان تشکیل می دهند.

بنابراین می توان گفت تا 20 سال آینده تعداد سالمندان کشور سه برابر خواهد شد یعنی در آینده نزدیک از هر 10 نفر  یک تا دو نفر در سنین 60 سال به بالا قرار دارند و با روند سریع سالمندی جمعیت جهان تا سال 2050 از هر پنج نفر یک نفر در چنین سن و سالی قرار می گیرد.

 سازمان ملل در سالهای اخیر تعداد سالمندان جهان را بیش از 700 میلیون نفر عنوان کردند که این تعداد تا سال 2050 به رقم یک میلیارد و 968 میلیون و 153 هزار نفر خواهد رسید.

در میان کشورهای جهان ژاپن، ایتالیا و آلمان به ترتیب بالاترین جمعیت سالمندی دنیا را دارند؛ در حالی که امارات متحده، قطر و کویت کمترین جمعیت سالمند دنیا را دارا هستند.

سئوالی که اینجا مطرح است اینکه آیا برنامه ریزان ما در حوزه های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی به صورت جدی به موضوع سالمندی و نیازمندی این گروه ارزشمند به خدمات اندیشیده اند.

------------------------------
یادداشت: مهرداد شریفی
رئیس سابق بهداشت غرب اهواز