بن بست ایجاد شده در شناخت نظریه فقهی، شکسته شود

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام دکتر احمد مبلغی در نشست تخصصی همایش بین المللی "نظریه و نظام فقهی" در موضوعی تحت عنوان " فقه، فقیه و نظریه فقهی" که در کشور عمان برگزار شد، گفت: ما می‌توانیم دو گرایش را در تعریف نظریه فقهی تصور کنیم که یک گرایش بر صرف "اعتبارات و احکام شارع" تمرکز می کند و در چارچوب آن نظریه ای را بنا می‌سازد.

وی ضمن بیان این که نظریه فقهی بر اساس این گرایش، عبارت است از تلاش برای بازسازی احکام و ارایه آنها به صورت منظومه ای، گفت: این گرایش را بسیاری از عالمان، و در صدر آنها شخصیت معروف، مصطفی زرقا ارایه داده است. تعریف ایشان از نظریه فقهی متمرکز بر احکام شرعی است و معتقد است که در زیر پوست فقه، مجموعه هایی از احکام نهفته هستند که اینها با نظریه های فقهی واقعیت آنها کشف، سازمان دهی و ارایه می گردد.

رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی یادآورشد: بر اساس دیدگاه ایشان، مجموعه های احکام - که کشف و بازسازی می‌شوند - نظام‌های حقوقی را تشکیل می‌دهند.

وی گفت: گرایش دوم در تعریف نظریه فقهی این است که برای نظریه پردازی باید میان سه حوزه، مرتب رفت و برگشت داشت تا نظریه شکل گیرد.

حجت الاسلام مبلغی گفت: این سه حوزه عبارتند از: معتبرات شارع ( یعنی احکام شرعی)، ملحوظات شارع که در مرحله قبل از احکام، جای گرفته اند و سوم، آن دسته از مفاهیم "مسائل نهفته در زندگی بشر" هستند که برخوردار از ربط و ارتباط با دو مقوله یاد شده می باشند.

وی گفت: در نتیجه این رفت و برگشت، نقطه ای که نظریه آن را متحول می کند، احکام است نه ملحوظات ما قبل حکم، و نه مفاهیم زندگی، البته نظریه که شکل گرفت در صورت فعال شدن بر زندگی تاثیر می گزارد.

مبلغی ادامه داد: تحولی که در احکام رخ می دهد، عبارت است از سازماندهی احکام با نگاهی تکمیلی و تعمیقی، و رویکردی در جهت بازتولید یک مجموعه و منظومه.

وی افزود: قرار دادن وصف " فقهی" از همین جا نشات می گیرد که این احکام هستند که عمل سازماندهی نسبت به آن ها انجام می‌گیرد و نه ملحوظات ما قبل حکم و نه مفاهیم زندگی.

 این شخصیت حوزوی، تصریح کرد: این عمق دهی در نگاه به حکم، امری است که از پرداختن به ملحوظات شارع در مرحله پیشین، و برآمدن از آن (ملحوظات) به سوی معتبرات شارع حاصل می ‌شود.

حجت الاسلام مبلغی ضمن بیان این که مجموعه حکم، در این صورت است که به صورت دقیق و آنچنان که هست، شناخته خواهد شد، گفت: اگر غیر از این باشد ما با نقص و فقر ادبیات و فقر نگاه های نظم بخش مواجه خواهیم شد و نظریه فقهی کاری بیش از یک درجازدن نخواهد بود و مفاهیم اسلامی خارج از احکام در دست نیز کشف نشده باقی می مانند.

وی اظهار داشت: به نظر می‌رسد تنها با این نگاه است که می‌توان بن بستی که در شناخت نظریه فقهی بروز پیدا کرده را شکست و آن را وارد مرحله جدیدی کرد.

وی همچنین گفت: به زودی این مقاله را با تفصیلات آن در یکی از نشریات علمی قم ارائه خواهم کرد.

گفتنی است همایش بین المللی نظریه و نظام فقهی در کشور عمان و به مدت چهار روز برگزار شد.

در مراسم افتتاحیه این همایش بین المللی علاوه بر حجت الاسلام دکتر مبلغی، شیخ خلیلی مفتی عمان، دکتر علی جمعه مفتی مصر و وهبه زحیلی از علمای سوریه سخنرانی کردند.

حجت الاسلام مبلغی در این همایش علاوه بر سخنرانی در مراسم افتتاحیه و جلسات تخصصی، مصاحبه های متعددی را با رسانه‌ها، جراید نشریات کشورهای مصر، عمان و لبنان ارایه داد.

دیدار و تبادل نظر با برخی چهره ها و شخصیت های برجسته جهان اسلام، مصاحبه با نشریات، جراید و مطبوعات کشورهای اسلامی از دیگر فعالیت‌های دکتر مبلغی در این سفر علمی بود.