نگاهي به زندگينامه نخست وزير سابق لبنان

رفيق حريري درسال 1944 در شهر صيدا درجنوب لبنان متولد شد وتحصيلات خود را در لبنان و تحصيلات دانشگاهي خود را دررشته بازرگاني دردانشگاه عربي بيروت به پايان رساند .

وي به موازت آن به عنوان حسابداردر يكي از شركت هاي خصوصي لبنان به فعاليت پرداخت . حريري سپس به عنوان معلم به عربستان سعودي عزيمت كرد و پس از 6 سال اقامت درعربستان درسال 1970 ميلادي به لبنان بازگشت و شركت سي كونيست را بنيانگذاري كرد.

او سپس با شركت فرانسوي اوجيه درهتل سازي طائف عربستان مشاركت كرد و بعد از آن  نيز شركت سعودي اوجيه سعودي را تاسيس نمود.درسال 1987 وي تابعيت عربستان را دريافت كرد و ازآن سال به عنوان يكي از بزرگترين سرمايه داران عرب فعاليت خود را در زمينه هاي ساختمان سازي و هتل سازي و خريد سهام آغاز كرد.

نخست وزيرمقتول شصت ساله لبنان در دوران حياتش چندين شركت درعربستان سعودي تاسيس كرد و نيز سهام بانك درياي مديترانه، بانك لبناني عربستان و بانك عربي و شركت آندوسويزرا خريداري كرد .وي همچنين درسال 1981 مجله المستقبل، صوت العروبه و النهاررا خريداري كرد و راديوالشرق را نيز تاسيس نمود وبعدها تلويزيون المستقبل را نيزتاسيس كرد.

او ازسال 1982 به موازت فعاليت اقتصادي وارد فعاليت هاي سياسي شد و به عنوان نماينده پارلمان و سپس به عنوان نخست وزير انتخاب شد.حريري اولين باردر اكتبر 1994 ميلادي در دوران رياست جمهوري الياس هراوي به نخست وزيري انتخاب شد كه كابينه وي 30 وزير داشت.

اودرمي 1995 مجددا مامور تشكيل كابينه جديد شد، دولت حريري درپي عمليات "خوشه هاي خشم رژيم صهيونيستي " در نوامبر 1996 استعفا كرد و پس از انتخابات پارلماني در سال 1996 سومين كابينه خود را در 7 نوامبر تشكيل داد كه تا پايان دوران رياست جمهوري هراوي و انتخاب لحود در پائيز 1998 ميلادي ادامه يافت اما چهارمين كابينه وي دوسال پيش ازخروج وي از قدرت و بلافاصله پس از پيروزي وي در انتخابات مجلس در اكتبر 2000 تشكيل شد و پنجمين وآخرين كابينه وي در آوريل 2003 ميلادي شكل گرفت كه در اكتبر2004 استعفا كرد.

وي پس از آنكه اميل لحود درسال 1998 ميلادي به رياست جمهوري لبنان رسيد به مدت دو سال تا انتخابات مجلس درسال 2000 كه پيروزي قاطعي را در بيروت بدست آورد، با وي به معارضه پرداخت.

حريري جائزه افتخاري ويژه سازمان ملل درامربازسازي لبنان را در سال 2004 در جريان همايش جهاني تمدن دربارسلونا اسپانيا دريافت كرد.

نخست وزيرسابق لبنان پس ازقريب به دوازده سال حضور دركابينه هاي مختلف اين كشورازمقام خود كناره گيري كرد ومتن استعفانامه خود را تقديم رئيس جمهور لبنان نمود.استعفاي وي به دنبال يك دوره طولاني از تنش هاي پنهان وآشكارميان وي با رئيس جمهورمسيحي صورت پذيرفت كه آخرين آنها انتخاب مجدد اميل لحود به رياست جمهوري لبنان بود.

تحولات كشور كوچك و درعين حال بسيار با اهميت لبنان ازديربازمسائل مختلف سياسي درمنطقه خاورميانه را تحت تاثير قرار داده است و انظارجهانيان وبويژه كشورهاي عربي را متوجه خود نموده است.

اين كشوركه ازموقعيت استراتزيكي بسيارحساسي درقلب منطقه خاورميانه ودرمجاورت سرزمينهاي اشغالي فلسطين برخوردار است، طي سه دهه گذشته به مثابه ويترين تحولات خاورميانه ومركز به اصطلاح زورآزمايي كشورهاي مهم مطرح درسطح جهاني و منطقه اي بوده است.

دهه 90 و پس ازآن سالهاي اخير منتهي به استعفاي رفيق حريري را مي توان دوران اوج قدرت ونفوذ سوريه درلبنان دانست كه طي آن ضمن حضور رسمي دراين كشوروحمايت از دولتهاي طرفدار دمشق، زمينه تحكيم بيش ازپيش نفوذ در لبنان را فراهم مي ساخت ضمن اينكه ايفاي نقش سوريه دررقابتهاي منطقه اي و بين المللي از طريق حمايت ضمني و آشكار از مقاومت اسلامي لبنان و گروههاي مبارز فلسطيني موجبات خشم و نارضايتي واشنگتن و تل آويو را نيز فراهم مي آورد .

از سوي ديگروبا نزديك شدن به  آخرين ماههاي رياست جمهوري اميل لحود كه ازروابط بسيارگسترده اي با دمشق نيز برخوردارمي باشد زمزمه هاي تعديل جزئي برخي از مواد قانون اساسي لبنان به منظورفراهم شدن زمينه انتخاب مجدد وي به پست رياست جمهوري مطرح شد كه واكنشهاي مختلفي را درميان گروههاي مختلف سياسي و قومي لبنان ايجاد كرد.

طبيعي بود كه در صف اول مخالفان اين طرح گروههاي مختلفي همچون مسيحيان ماروني و بويژه حزب فالانژبه رهبري كريم بقرادوني ، درزي هاي مسلمان به رهبري وليد جنبلاط و بالاخره مهمتر ازهمه نخست وزير قدرتمند ، متنفذ ، باسابقه و ميلياردر اين كشور رفيق حريري كه داراي اختلافات گسترده اي با اميل لحود بويژه در زمينه ادامه حضور نيروهاي سوري در لبنان بود ، قرار داشته باشند . 

از سوي ديگروبه دنبال تحولات سريع بين المللي ناشي ازحمله آمريكا به عراق وقرارگرفتن دمشق درصف مخالفان جنگ ،  آمريكا و رژيم صهيونيستي پروژه گسترده و بين المللي فشار براين كشور ازطريق صدور قانون محاسبه عمومي توسط كنگره آمريكا و نيزانجام تبليغات گسترده توام با تهديدهاي نظامي را در دستور كار خود قرار دادند كه  بتدريج جاي خود را به طرح خواسته هاي رسمي مبني بر لزوم قطع حمايت از به اصطلاح تروريسم ، بستن دفاتر گروههاي فلسطيني دردمشق و خلع سلاح حزب لبنان منتهي شد كه البته با واكنش تند دمشق همراه بود .

نوع واكنش دمشق موضوع را وارد مرحله اي حساستريعني قرارگرفتن به عنوان دستوركارجدي مطرح در شوراي امنيت سازمان ملل نمود كه در اين زمينه نيز با توجه به نفوذ گسترده آمريكا، شوراي امنيت سازمان ملل دراقدامي تقريبا بي سابقه در تاريخ دوم سپتامبر گذشته ( برابربا12 شهريور ماه ) قطعنامه شماره 1559 را پيرامون لزوم خروج نيروهاي خارجي از لبنان ،  خلع سلاح تمامي گروههاي شبه نظامي در اين كشورو مهمتر از همه فراهم نمودن زمينه جهت برگزاري انتخاباتي آزاد را صادر كرد كه نوعي اعلام خطر و يا اخطار جدي به دمشق تلقي مي شد .

دولتهاي لبنان و سوريه نيزدر مقابل با رد اين گام شوراي امنيت، آن را نوعي دخالت جدي در امور داخلي خود تلقي نمودند ضمن اينكه مجلس ملي لبنان نيز با اكثريت دو سوم آراء دوره رياست جمهوري اميل لحود را تا سال 2007 تمديد و پاسخ دندان شكني را به دخالت شوراي امنيت داد.

امري كه البته ازسوي آمريكا و اسرائيل به عنوان فشاروارعاب دمشق برنمايندگان پارلمان لبنان تعبير شد.دراين ميان دولت سوريه نيزبا بيرون بردن بخشي ازنيروهاي نظامي اش از لبنان تلاش نمود تا اين پيام را هم به غرب بدهد كه در صدد تقابل با شوراي امنيت نبوده ، مايل به محدود نمودن دامنه بحران درهمين حد مي باشد . 

ازسوي ديگرو با آغاز دوران جديد رياست جمهوري اميل لحود بحث تعيين نخست وزير آتي اين كشوربعنوان يكي از موضوعات جدي مطرح درصحنه سياسي لبنان بروز نمود كه اين مسئله بويژه با توجه به موضع گيري هاي شديد حريري بر عليه حضور حداقل 16 هزار نيروي سوري درخاك لبنان از اهميت بسزايي برخوردار بود.

دراين ميان بسياري را گمان بر اين بود كه با رايزني ها و مذاكرات وسيع صورت گرفته طي هفته هاي اخيرميان حريري و لحود ، امكان انتخاب مجدد حريري به پست نخست وزيري وجود دارد حال آنكه با استعفاي حداقل چهاروزير كابينه حريري كه در اعتراض به انتخاب مجدد لحود صورت پذيرفته بود ، نارضايتي دمشق از عملكرد حريري و عمق اختلافات چند ساله حريري با لحود، چنين احتمالي بسيارضعيف مي نمود .

نهايتا رفيق حريري چندي پيش با حضوردركاخ بعبدا ودرديدار 5 دقيقه اي متن استعفانامه خود را به اميل لحود ارائه وتصميم بر عدم پذيرش مجدد اين پست را اعلام نمود. وي دراين نامه دلايل استعفاي خود را رويارويي با مسائل سياسي وسيع سياسي شناخته شده وعدم توانايي پرداختن به مسئوليتهاي محوله عنوان نمود .

عدم حضورحريري در كاخ نخست وزيري لبنان اگرچه در نگاه اول تامين كننده منافع بويژه سياسي سوريه خواهد بود ولي بدون شك دردراز مدت در مسيري مغاير با اين پيش بيني حركت خواهد كرد چرا كه طي يك دهه گذشته نقش سازندگي و كمك به احياي مجدد زير بناي اقتصادي  لبنان از طريق جذب سرمايه گزاري هاي خارجي مهمترين وظيفه اي بوده كه حريري براي خود تعريف كرده بود.

علاوه بر اين وجود فردي مخالف سياستهاي دمشق در برابر كاخ بعبدا، اين نكته را در انظار جهانيان به تصوير مي كشيد كه دمشق و بيروت تحمل ديدگاهي مخالف خود را حتي در پست حساسي همچون نخست وزيري لبنان دارند . 

رفيق حريري نخست وزير سابق لبنان سرانجام امروزدرحادثه انفجاريك خودروبمب گذاري شده درمقابل هتل"سن جرج" بيروت درنزديكي ساحل درياي مديترانه كشته شد.