به گزارش خبرنگار مهر، پروین اعتصامی در سال به بار نشستن نهضت مشروطه در ایران، 1285 شمسی متولد شد. پدرش یوسف خان آشتیانی، ملقب به اعتصام‌الملک نویسنده و مترجم نامداری بود. پروین در خانه‌ای رشد کرد که فضل و دانش در آن منزلت بسیاری داشت و برخی از بزرگان ادب فارسی مانند ملک‌الشعرای بهار، علی اکبر دهخدا و حاجی نصرالله تقوی از دوستان اعتصام‌الملک بودند.
پروین در نوجوانی ادبیات عرب و زبان انگلیسی را آموخت و از همان سال‌ها به سرودن شعر رو آورد و برخی سروده‌های او در نشریه «بهار» که پدرش منتشر می‌کرد، به چاپ رسید. دیوان پروین اعتصامی نخستین بار در سال 1314 شمسی، دو سال پیش از درگذشت پدرش منتشر شد و ملک‌الشعرای بهار، بر این دیوان مقدمه‌ای نوشت. در سال 1316 اعتصام‌الملک درگذشت و تنهایی پروین هم پس از او زیاد طول نکشید. او در شب شنبه 16 فروردین 1320 به دلیل ابتلا به تب و بیماری حصبه درگذشت. پیکر او به قم برده شد و در کنار مزار پدرش در آرامگاه خانوادگی به خاک سپرده شد.
یکی از اشعار معروف این شاعر، قطعه‌ای است که برای سنگ مزار خودش سروده است:
این که خاک سیهش بالین است/ اختر چرخ ادب پروین است/ گرچه جز تلخی از ایّام ندید/ هرچه خواهی سخنش شیرین است/ صاحب آن همه گفتار، امروز/ سائل فاتحه و یاسین است...
پروین اعتصامی در دوره کوتاه حیاتش از جنجال و هیاهوی سیاسی برکنار ماند که این پرهیز و کناره‌گیری برای او مجال مناسب اندیشیدن را فراهم کرد. دیوان او از چند جهت مورد توجه است: هم کمیت و هم کیفیت؛ زیرا خواص، شعر او را پذیرا شده و عموم مخاطبان هم از لحظه‌های شاعرانه‌ای که او آفریده و حکمت‌هایی که عرضه کرده، بهره‌های زیادی برده‌اند.
اعتصامی در قطعه‌ها و مثنوی‌های خود شاعری روایتگر است. این روایت‌ها را در تقسیم‌بندی‌های ادبی گذشته تحت دو عنوان مناظره و تمثیل می‌آورده‌اند، اما امروزه این تقسیم‌بندی چندان رسا و منظم نیست. بخش مهمی از دیوان پروین از حکایت‌ها و روایت‌هایی تشکیل شده است که امروز در مباحث ادبی، فابل یا قصص حیوانات و قصص اشیا می‌نامند. اعتصامی توانسته با هوشمندی به دنیای چیزها گام بگذارد و با خواننده از زبان چیزها سخن بگوید. یکی از رازهای تاثیرگذاری این شاعر همین نکته است. کتاب «تلخی ایام» در 5 فصل اصلی، قطعه‌ها، مثنوی‌ها، قصیده‌ها، غزل‌های حکمی و قالب‌های دیگر اشعار پروین اعتصامی را در بر می‌گیرد. در پایان کتاب نیز مانند دیگر کتاب‌های صد سال شعر فارسی، واژه‌نامه قرار دارد.
قطعه «نیکی دل» را از این کتاب با یکدیگر می‌خوانیم:
ای دل، اول قدم نیکدلان/ با بد و نیک جهان ساختن است / صفت پیشروان ره عقل/ آز را پشت سر انداختن است/ ای که با چرخ همی بازی نرد/ بردن این‌جا همه را باختن است/ اهرمن را به هوس دست مبوس/ کاندر اندیشه تیغ آختن است/ عجب از گمشدگان نیست، عجب/ دیو را دیدن و نشناختن است/ تو زبون تن خاکیّ و، چو باد/ توسن عمر تو در تاختن است/ دل ویرانه عمارت کردن/ خوش‌تر از کاخ برافراختن است
کتاب «تلخی ایام» با 160 صفحه، شمارگان 3 هزار نسخه و قیمت 2 هزار و 500 تومان منتشر شده است.
نظر شما