دکتر "حسن فتحی" درمورد این نظر محمد عابد الجابری فیلسوف مراکشی که معتقد است فلسفه اسلامی ادامه فلسفه یونانی است و ذات مستقلی برای آن قائل نیست به خبرنگارمهر گفت: اینکه فلسفه اسلامی در ادامه فلسفه یونان است هیچ تردیدی در آن نیست. اما اینکه برای فلسفه اسلامی ذات مستقلی را قائل نشده است این نظر قابل پذیرش نیست.
وی افزود: فلسفه یونان این استعداد را دارد که بدانگونهای که در فلسفه اسلامی بسط و تفسیر شد بسط و تفسیر یابد. به جای فلسفه اسلامی هم بهتر است بگوییم فلسفه دینی از نوع ادیان ابراهیمی. از نظر تاریخی هم اولین مواجهه مثبت را در فیلون یهود و سپس در مکاتب مسیحی میبینیم. جهان اسلام وارث تفسیرهای نو افلاطونی مسیحی از فلسفه یونان است.
استاد گروه فلسفه دانشگاه تبریز ادامه داد: بنابراین استمرار فلسفه اسلامی از فلسفه یونان صحیح است اما اینکه عین فلسفه یونانی باشد این دقیق و درست نیست.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه در مورد تفاوتهای هستی شناختی فلسفه یونان با فلسفه اسلامی هم گفت: وقتی میگوییم فلسفه اسلامی تفسیری از فلسفه یونان است آنچه که در عرف گفته میشود باید با احتیاط گفته و تعدیل شود. مثلا گفته میشود در فلسفه یونان فاعلها، فاعل طبیعی هستند اما در فلسفه اسلامی فاعلهای الهی مدنظر فلاسفه اسلامی است. آنجا (فلسفه یونانی) بیشتر محور طبیعت و حرکت است ولی اینجا محور بیشتر خدا و خلقت است.
این نویسنده و مترجم یادآورشد: اینها همه یک کمی ساده سازی بیش از حد است. همین چیزهایی که فاعل است و الهی مینامیم یا وجود محوری یا موجود محوری یا اعطای وجود از طریق علیت مینامیم اینها دستکم در فلسفه ارسطویی افلاطونی میشود برای آن گونهای ریشه دید ونوعی پروراندن و تفسیرکردنِ الهیِ بازبان دینی ِفلسفه یونانی دانست. بنابراین تفاوت آنها بیشتر صبغه قالبی دارد.
وی درپایان تصریح کرد: در فلسفه اسلامی بیشتر از آن چیزی که در فلسفه یونانی به چشم میخورد رنگ دینی کلامی حتی به صورت پنهان و قابل تفسیر حضور وجریان دارد.
نظر شما