چرایی جدا شدن اخلاق از اقتصاد/ اخلاق باید در اقتصاد مورد توجه باشد

پروفسور "هیلاری پاتنم" فیلسوف معاصر و استاد فلسفه دانشگاه هاروارد در خصوص این موضوع که چرا علم اقتصاد از اصول ارزشی و اخلاقی فاصله گرفت به خبرنگار مهر گفت: یکی از دلایل اینکه اقتصاد از اخلاق فاصله گرفت حاکم شدن رویکرد پوزیتیویسم بر آن بود.

وی تصریح کرد: این رویکرد معتقد به جدایی علم از ارزش است. بر این اساس آنچه باید مورد توجه پژوهشگر قرار گیرد "هست"هاست و نه "باید"ها.

فیلسوف تحلیلی معاصر تأکید کرد: رویکرد پوزیتیویسم در نتیجه آرای مکتب پوزیتیویسم منطقی در علم نهادینه شد. این رویکرد به عنوان یک رویکرد جدید و نو در فلسفه علم مورد توجه و پذیرش قرار گرفت.

پاتنم یادآور شد: البته باید توجه داشت که به رغم حاکم بودن رویکرد پوزیتیویستی در علم اقتصاد، برخی رویکردهای اخلاقی و فلسفی نیز در این علم وجود دارند. برای نمونه اقتصاددانانی چون استیگلیتز، فرانک، لیتل و ساموئلسن کسانی هستند که به مباحث اخلاقی در اقتصاد توجه نشان داده و می دهند.

مؤلف "فلسفه در عصر علم" در ادامه تأکید کرد: برخی از فیلسوفانی که به موضوع اخلاق در اقتصاد توجه دارند به فلسفه اخلاق آدام اسمیت توجه می کنند. برای نمونه در این طیف می توان به اقتصاددانانی چون گرام، نل، پسینتی و "استید من" اشاره کرد.

وی افزود: تأثیر پوزیتیویسم منطقی بر علم اقتصاد با آثار و کارهای مطالعاتی "لرد رابینز" شناخته می شود. رابینز معتقد بود که قضاوتهای ارزش محور در علم اقتصاد جایگاهی ندارد. به اعتقاد او قضاوتهای ارزش محور در رویکرد پوزیتیویسم منطقی جایگاهی ندارد.

پاتنم در ادامه اظهار داشت: او برای تبیین دیدگاههای خود به آرای دیوید هیوم رجوع می کند. بر این اساس او مانند هیوم معتقد است که ارزشها باید به زندگی خصوصی محدود شود.

مؤلف "پایان اقتصاد ارزش محور" در پایان یادآور شد: بر اساس این دیدگاه ارزشها جایگاهی در علوم از جمله اقتصاد ندارند. این در حالی است که معتقد هستم باید به جایگاه ارزشها و اخلاق در علم اقتصاد توجه شود.
..........

هیلاری پاتنم از تأثیرگذارترین فیلسوفان معاصر است که بر طیف وسیعی از حوزه‌های مطالعاتی و دانشگاهی تأثیرگذار بوده است. پاتنم تقریبا در همه‌ شاخه‌های فلسفه تحلیلی (فلسفه‌ ذهن، فلسفه‌ زبان، فلسفه‌ علم، فلسفه‌ فیزیک، فلسفه‌ ریاضیات و ...)  تأثیرگذار بوده است.