به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" دومين هم انديشي نشانه شناسي هنر با همكاري فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران، دانشگاه هنر، دانشكده علوم انساني دانشگاه تربيت مدرس، دانشگاه ليموژ فرانسه و انجمن نشانه - معناشناسي مركز ملي تحقيقات فرانسه امروز صبح در تالار فارابي دانشگاه هنر برگزار شد.
دكتر حميد رضا شعيري، دبير علمي هم انديشي، با ابراز اين مطلب كه اولين هم انديشي نشانه شناسي هنر كه در اسفند 82 برگزار گرديد، نشان داد كه نشانه ها عناصري هستند كه هم نقش پذيرند و هم نقش آفرين. نقش پذيري نشانه ها يعني قدرت ظهور آنها در قالب ها يا گونه هاي از پيش تعيين نشده. يعني كاركردي استعمالي را كه زمان، تاريخ يا تكرار بر آنها تحميل نموده، به واسطه دخالت گفته پرداز و شكل گيري گفتمانه ترك نمودن و كاركردي نو، غير معمول و متفاوت رقم زدن. و نقش آفريني يعني اين كه يك نشانه با توجه به موقعيت، جهت، هدف و قدرت قبض و بسط خود يا اين كه در تعامل با نشانه هاي ديگر مي تواند نقش هاي جديدي را بيافريند كه در اين صورت با زايش و تكثير آن مواجه مي باشيم.
استاد دانشگاه تربيت مدرس عنوان ويژگي هاي گفتمان هنري را براي هم انديشي نشانه شناسي هنر مطرح نمود و گفت : گفتمان، كه آن را عملياتي مي دانيم كه به توليد گفته منجر مي گردد، فرآيندي است پويا، خلاق و فردي كه سرنوشت نشانه در آن رقم مي خورد.
دكتر شعيري در ادامه سخنان خود، پيام كلد زيلبربرك، عضو دپارتمان نشانه - معنا شناسي مركز ملي تحقيقات فرانسه، را كه به اين هم انديشي ارسال كرده بود خواند.
در بخشي از اين پيام آمده است : " نشانه - معناشناسي " نمي تواند مستقيما در خدمت هنرمندان عصر ما قرار گيرد. نشانه - معناشناسي تا آنجا كه خود را وامدار زبان شناسي مي داند، در دو عرصه به فعاليت مي پردازد : يكي نظام هاي جانشيني كه هدف آن توصيف گونه هايي است كه از نظر تاريخي انكار ناپذير مي باشند و ديگري در نظام هاي هم نشيني و دستوري كه نشان مي دهند چگونه يك گونه زباني و بياني جريان هاي مربوط به يك توليد را پوشش مي دهد.
دكتر علي عباسي، استاد دانشگاه شهيد بهشتي، از سخنرانان اين هم انديشي ، درباره تاثيرعميق نشانه شناسي بر علوم انساني گفت : مدت زماني است كه نشانه شناسي تاثير عميق در علوم انساني گذاشته است. كمتر رشته اي را در اين حوزه مي توان يافت كه از نظريه نشانه معناشناسي سود نجسته باشد. نشانه شناسي حوزه مطالعاتي است كه ممكن است در جست و جوي طرحي براي تهيه كاركرد رمز، نشانه و تجلي مادي آن يعني متن باشد.
دكتر بهمن نامور مطلق، دبير فرهنگستان هنر ديگر سخنران اين همايش بود كه به بحث پيرامتنيت و اهميت آن در دريافت متن نزد ژرار ژنت پرداخت و گفت : ژرار ژنت ارتباط ميان متون را در مجموعه اي به نام ترامتنيت مطرح مي كند و بدين وسيله مباحثي را ادامه مي دهد كه تا پيش از او به ويژه توسط كريستوا با نام بينامتنيت طرح شده بود. ترامتنيت به پنج دسته تقسيم مي شود كه يكي از آنها پيرا متنيت است. اين بخش نزد ژنت اهميت ويژه اي دارد.
در ادامه اين همايش، دكتر امير علي نجوميان، استاد دانشگاه شهيد بهشتي، به بررسي نشانه شناختي هزار توي شهر در هزار توي متن پرداخت و گفت : شهر نمونه مهمي از فضاي انساني است. از سوي ديگر، هزارتو يكي از مسلط ترين نشانه ها در گفتمان پسامدرن محسوب مي شود. فضاي شهري در متن پسامدرن به گونه هزار تويي تصوير شده است. هزارتو در اين گفتمان كاركرد چند گانه اي دارد. شهر پسامدرن ساكنان درون خود را در سرگشتگي دائمي نگاه مي دارد. به بيان ديگر، فضاي هزار توي برخلاف آگاهي نقشه وار موقعيت فرد را در فضاي شهري مشخص نمي كند. ساكنان هزار تو در ميان راهروهايي گرفتار است كه ارزش همه آنها يكسان است و امكان نگاه مسلط و از بالاي بر اين فضا وجود ندارد و حركت در اين ساختار هيچ گاه لزوما به سوي پيشرفت نيست. اين خود تصويري از موقعيت ذهني دنياي پسامدرن است. متن ادبي يا سينمايي كه در آن دلالت بينامتنيت مسلط است نيز همين فضاي هزارتويي را مجسم مي نمايد.
نظر شما