احساس عدالت مهمتراز عدالت/ پرخاشگری کودکان درتهران کمترازنرم معمول است

به گزارش خبرنگار مهر، این روزها کافیست پای درد و دل خانواده هایی بنشینید که فرزندان کودک و نوجوان دارند برخی از آنان از پرخاشگری کودکانشان ناراحت هستند و به کرات این جمله را می شنوید که پدرها و مادرها می گویند در گذشته نه چندان دور کودکان اصول اخلاقی را بسیار بیشتر رعایت کرده و در مقابل والدینشان به هیچ عنوان پرخاشگری یا حاضر جوابی های تند نمی کردند اما امروزه فرزندان بدون در نظر گرفتن برخی از اصول روابط خانوادگی و اجتماعی به رفتارهای پرخاشگرانه می پرداند.

بسیاری از والدین حسرت گذشته را خورده اما به نظر بسیاری از صاحب نظران حسرت دردی را دوا نکرده و برای رفع مسائل و مشکلات موجود باید به بررسی عوامل بروز این گونه رفتارها پرداخته و گامی در جهت کاهش آسیبهای رفتاری و اجتماعی برداشت.

برخی میزان وقوع آسیبهای رفتاری را در خانواده ها بسیار بالا تلقی کرده و از حد طبیعی بیشتر می دانند، برخی نیز محیط اجتماعی را موثرترین عامل بر بروز این گونه رفتارها دانسته و بعضی ها نیز ‍ژنتیک و ابعاد شخصیتی فرد را عامل اصلی پرخاشگری در کودکان می دانند اما برای آنکه بتوان جواب این مسائل را بدرستی یافت و راهکاری برای کاهش این آسیب رفتاری و اجتماعی یافت باید از زاویه نگاه متخصصان به بررسی موضوع پرداخت.

دکترای جامعه شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهار داشت: روانشناسان پرخاشگری را از ابعاد شخصیت فردی، تاثیر مباحث ژنتیکی بر روح و روان فرد، نقش دوران کودکی در زندگی آینده شان و ... بررسی می کنند و برخی از آنان معتقدند که انسانها از بدو تولد در سه دسته آرام، متوسط و خشن قرار می گیرند و سایر عوامل در کاهش و افزایش این ویژگی های فردی موثر است.

محمدمهدی لبیبی ادامه داد: اما جامعه شناسان با نگاه جامع و کامل به پدیده ها نگاه کرده و تاثیر معلولها را بر علتی بررسی می کنند و در بحث پرخاشگری وضعیت کودکان و نوجوانان را در سه شرایط خانواده،‌ مدرسه و جامعه پیگیری می کنند.

وی در خصوص عوامل ایجاد حس پرخاشگری در این رده سنی عنوان کرد: در اکثر مواقع بروز بی عدالتی و بی تفاوتی در خانواده و اطراف کودک باعث می شود که فرد با پرخاشگری خواهان جلب توجه باشد و بی عدالتی در مفهوم واقعی یعنی آنچه حق است، ازآن فرد نشود اما گاهی این است که فرد تنها دچار یک احساس غلط می شود و احساس بی عدالتی بر آن غلبه می کند.

این کارشناس تاکید کرد: احساس بی عدالتی کردن با بی عدالتی دیدن بسیار متفاوت است و گاهی فرد به هر آنچه سهم و حقش است می رسد اما باز هم حس خوبی ندارد.

لبیبی به تفاوتهایی که در دوران کودکی در خانواده بر فرد تحمیل شده است اشاره کرد و ادامه داد: خانواده طبق تعریف برخی از جامعه شناسان مجموعه ای از روابط و گفتمان است و اعضای خانواده نرمال دارای ارتباطهای صمیمانه و درستی هستند که بر پایه گفتگوهای مطلوب شکل می گیرد و اگر در یک خانواده در گفتگو توازن نباشد فرد عکس العملهای خاص از خود نشان می دهد که یکی از این رفتارها پرخاشگری است.

مدیرکل پژوهشهای رادیو ادامه داد: ورود رسانه ها، رایانه ها و بازیهای رایانه ای به منازل و جذب افراد خانواده به سوی این امکانات، اشتغال زنان در بیرون از منزل، مشکلات اقتصادی باعث شده که اعضای خانواده که مانند اتمهای یک سلول هستند از یکدیگر جدا شده یا ارتباطشان ضعیف شود و زمانی که این ارتباطهای درون خانوادگی ضعیف می شود فضای شکل گیری تربیت صحیح کودک اتفاق نمی افتد.

پرخاشگری در خانواده های تهرانی اصل نیست

این مسئول عنوان کرد: در خانواده ایرانی پرخاشگری اصل نیست اما منطقی است که نگذاریم زمینه مساعد گسترش پرخاشگری در خانواده ها فراهم شود.

وی بیان کرد: در فضای مدرسه نیز برخی از معلمان تفاوتهای فردی دانش آموزان را درک نکرده و مقایسه ای با آنان برخورد می کنند که این امر نیز می تواند در خانه دوم کودک باعث بروز پرخاشگری در دانش آموز شود.

این جامعه شناس در خصوص وضعیت ورود فرد به جامعه نیز اظهار داشت: برای کاهش پرخاشگری در بین کودکان و نوجوانان احساس عدالت مهم تر از خود عدالت است و اگر بتوان در کنار ایجاد عدالت، احساس عدالت را نیز در جامعه تقویت کنیم اختلافات و پرخاشگری کم تر می شود.

امنیت واقعی در تهران بیش از لندن است

لبیبی یادآور شد: تهران از نظر امنیت واقعی در درجه بالاتری از شهری همانند لندن قرار دارد اما احساس امنیت در لندن بسیار بیشتر از تهران است.

دکترای جامعه شناسی بیان کرد: حس عدالت را با استفاده از شیوه های صحیح تبلیغات و با استفاده از رسانه و آموزش باید در جامعه درونی کرد و نباید بگذاریم یک حادثه که در یک نقطه از کشور اتفاق می افتد آنقدر به آن پرداخته شود که احساس امنیت را در کل کشور از بین ببرد.

وی تاکید کرد: یکی از جامعه شناسان بزرگ دنیا به نام دورکیم می گوید اگر میزان انحراف در جامعه در حد معقول باشد بسیار طبیعی است، به طوری که در هیچ کجای دنیا نمی توان گفت جرم وجود ندارد و برای مثال اگر کشوری اعلام کرد که میزان طلاق در کشورش صفر است اتفاق بدی افتاده است زیرا یا قانون آن کشور طلاق را ممنوع کرده یا فشار اجتماعی بر زوجها بسیار زیاد است که این امر نیز می تواند عواقب دردناک خود را داشته باشد و اگر هم در کشوری از هر 100 ازدواج 50 مورد طلاق اتفاق بیفتد جامعه دچار بحران است.

میزان پرخاشگری در تهران از نرم معمول بالاتر نیست

این جامعه شناس تاکید کرد: در حال حاضر میزان پرخاشگری کودکان و نوجوانان در جامعه فعلی از نرم معمول خودش بالاتر  نیست و نمی توان گفت همه فرزندان پرخاشگر هستند و نیاز فعلی جامعه آن است که علل گسترش پرخاشگری شناسایی و راه کارهای مقابله با آن نیز مورد بهره برداری خانواده ها و مسئولان قرار بگیرد.

وی به نقش رسانه ها و صدا و سیما در کاهش بروز آسیبهای اجتماعی و فردی اشاره کرد و گفت: تلاشهای انجام شده از سوی آنان قابل تقدیر است اما شاه کلید ساخت برنامه ها که همان همزبانی با افراد است نباید در صدا و سیما گم شود به طوری که برنامه سازان باید بدانند زمانی که مخاطبشان کودکان و نوجوانان است مجری نیز باید هم سن و سال آنان بوده تا بتواند شرایط مخاطب را به خوبی درک کرده و بر اساس نیاز آنان برنامه اجرا کند.

وی تاکید کرد: مجری های برنامه های رده سنی کودک و نوجوان باید مسائل و مشکلات این قشر را به خوبی احساس کرده و با زبان آنان به ارائه راهکار بپردازد زیرا تا زمانی که فرد کلامی را از عمق وجود و دل خود مطرح نکند به دل مخاطب نیز نمی نشیند.

وی افزود: کاهش تفاوتها، ارتقا سطح آگاهی مردم از طریق آموزش به معنای عام و توضیح علت کارهایی که خانواده ها انجام می دهند برای کودکان می تواند تاثیر زیادی در کاهش بروز پرخاشگری داشته باشد برای نمونه کودکان انگلیسی زمانی که پدر یا مادرشان از آنان کاری می خواهد به طور حتم می پرسند چرا؟ و خانواده در کنار توضیحی که به کودک می دهد او را مجاب به انجام کار می کند اما در کشور ما والدین از فرزندانشان می خواهند کاری را انجام دهند کمتر پیش می آید توضیح قانع کننده ای به آنان ارائه دهند.

همان طور که بیان شد بسیاری از رفتارهای ناهنجار در جامعه قابل پیشگیری یا اصلاح است اما برای رسیدن به این مهم باید عوامل ایجاد آن رفتار شناسایی و در جهت رفع کاستی ها و نواقص گام برداشت.

گزارشگر- سیما حریان