به گزارش خبرنگار مهر، یکی از مسائل عمده و مهم در بحث توسعه یافتگی، توسعه همه جانبه است. این نگاه به توسعه، به توسعه یافتگی در عرصه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... اشعار می دارد.
برای تحقق چنین توسعه‌ای مسلماً علوم انسانی و رشد و پیشرفت آن حائز اهمیت است. برای نمونه با آنکه اتحاد جماهیر شوروی سابق از توسعه یافتگی در برخی عرصه ها برخوردار بود از آن به عنوان "ابرقدرت توسعه نیافته" نام برده می شد.
بارتالامه: تقسیم علوم توسط بشر اشتباه بود/ نقش علوم‌انسانی در توسعه‌یافتگی
پروفسور کریج بارتالامه استاد دانشگاه ری دیمر در کانادا در خصوص نسبت توسعه‌یافتگی و رشد علوم انسانی به خبرنگار مهر گفت: این یکی از پرسشهای مهم در بحث علوم انسانی از یک سو و بحث توسعه یافتگی از سوی دیگر است.
استاد الهیات دانشگاه ری دیمر کانادا تأکید کرد: ما در دنیا و عصری زندگی می کنیم که علم و تکنولوژی مسیر و شیوه زندگی ما را عوض کرده و تغییر داده است. از سوی دیگر میزان تغییر و تحول نیز بسیار شتابان و سریع است.
وی تصریح کرد: معمولاً اینگونه پنداشته می شود که پیشرفت تکنولوژیک فی نفسه چیز خوبی است و بر این اساس از تأثیر مخرب و منفی آن بر انسانها، جوامع انسانی و محیط زیست غفلت می شود. این غفلت بسیار غم انگیز و خطرناک است.
وی افزود: مسلماً چیزهای زیادی در مورد تکنولوژی وجود دارد که خوب و مفید هستند، اما خطری که در مورد تکنولوژی وجود دارد این است که ما ابزار تکنولوژی و در خدمت آن شویم. این در حالی است که تکنولوژی برای خدمت به انسان است.
این الهیدان در پایان یادآور شد: علاج و چاره‌ای که برای این بیماری وجود دارد این است که وحدت علوم در عین کثرت آن دوباره ایجاد شود. وقتی بشر دست به تقسیم معارف زد دچار این اشتباه شد. باید میان علوم و رشته‌های گوناگون گفتگو وجود داشته باشد و مطالعات میان رشته‌ای نیز تقویت شود. علوم انسانی نقش مهمی در این گفتگو ایفا می کند.
اسکانلون: فلسفه نقش مهمی در توسعه همه‌جانبه دارد/ ارتباط علوم‌انسانی با فهم بشر
توماس مایکل اسکانلون فلیلسوف معاصر و استاد ممتاز فلسفه دانشگاه هاروارد در این خصوص به مهر گفت: در وهله اول باید توجه داشت که علوم انسانی با فهم و درک بشر ارتباط دارد. علوم انسانی به معنای عام آن و نه به معنای علومی خاص از ابتدا همراه بشر بوده و در طول تاریخ نیز درک و فهم بشر افزایش یافته است.
مؤلف "ابعاد اخلاقی" در ادامه یادآور شد: اما اگر بخواهیم از حوزه علوم انسانی و رشته‌های آن سخن بگوئیم این رشته‌ها در طول تاریخ بشری تکامل یافته و به شکل امروزی آن درآمده است.
وی در ادامه تصریح کرد: اگر بخواهیم از نقش آن در توسعه یافتگی سخن بگوئیم باید توجه داشت که این علوم نقش مهمی در توسعه همه جانبه دارند. اگر باز بخواهم از رشته خاصی در این علوم سخن بگویم باید به اهمیت و نقش فلسفه در این علوم اشاره کنم که نقش بسیار مهمی در درک و فهم بشر ایفا می کند و در توسعه همه جانبه باید مورد توجه جدی باشد.
لچز: علوم انسانی لازمه شکوفایی جامعه است/ شوروی ابرقدرت توسعه‌نیافته
پروفسور جان لچز استاد فلسفه دانشگاه وندربیلت آمریکا در خصوص نسبت توسعه‌یافتگی و رشد علوم انسانی به خبرنگار مهر گفت: در ابتدا باید مفاهیم را مشخص کنیم. در اینجا علوم انسانی را می توان به معنای ادبیات، فلسفه و ... در نظر گرفت.
وی افزود: باید توجه داشت که بدون ساری و جاری بودن فلسفه، ادبیات و ... در یک جامعه، زندگی مردم آن جامعه از کیفیت مناسب برخوردار نخواهد بود.
مؤلف "ارتباط فلسفه با زندگی" تأکید کرد: به عبارت دیگر بدون علوم انسانی زندگی مردم هر جامعه‌ای رضایت بخش و راضی کننده نخواهد بود. در واقع جوامع بدون رشد علوم انسانی به شکوفایی نخواهند رسید.
وی یادآور شد: اگر علوم انسانی را به معنای عام آن به کار ببریم یعنی به معنای علومی که در طول تاریخ بشر تکامل یافته‌اند در این صورت باید گفت حتی در نظام شوروی هم شاهد چنین علومی بوده‌ایم.
وی تأکید کرد: آنچه در شوروی اتفاق افتاد توسعه نیافتگی علوم انسانی بود. این کشور اگرچه در حوزه های انفورماتیک و فیزیک پیشرفته بود ولی در عرصه علوم انسانی وضع نابسامانی داشت. این نابسامانی به سبب سنخ حکومت این کشور بود.
استاد فلسفه دانشگاه وندربیلت آمریکا در پایان تصریح کرد: اگر چه در اتحاد جماهیر شوروی سابق فلسفه و ادبیات وضعیت تأسف‌باری پیدا کرد، ولی علوم انسانی به معنای علومی که در طول تاریخ بشر شکل گرفته باشد وجود داشت.
هاگ: نسبت توسعه‌یافتگی با رشد فکری جامعه/ توسعه‌نیافتگی چین در علوم‌انسانی
پروفسور سوزان هاگ استاد فلسفه و حقوق دانشگاه میامی آمریکا نیز تصریح کرد: بحث علوم انسانی و توسعه یافتگی از مباحث مهم در توسعه یافتگی به شمار می‌رود.
وی افزود: توسعه یافتگی با رشد فکری مردم یک جامعه پیوند دارد. نمی‌توان توسعه همه جانبه داشت ولی مردم آن جامعه از رشد فکری بالایی برخوردار نباشند.
مؤلف "فلسفه منطق" در ادامه یادآور شد: یکی از عوامل مؤثر بر رشد فکری مرم یک جامعه نیز علوم انسانی هستند. مطالعه علوم انسانی و توجه به آن صرفاً به معنای مطالعه آن در جامعه نیست. بلکه این علوم باید در سطوح مختلف جامعه نهادینه شود و تفکر انتقادی شیوه فکری مردم یک جامعه باشد.
این منطق دان و حقوقدان تأکید کرد: وقتی مردم توانستند فکر کنند و وقتی آنها دارای نگرش انتقادی شدند در این صورت است که می توانند بنیانهای توسعه را بنا نهند و ساختارهای معیوب را کنار گذارند.
وی در ادامه از چین به عنوان یک قدرت توسعه نیافته نام برد و گفت: چین با وجود اینکه دارای قدرت اقتصادی است ولی در زمینه علوم انسانی توسعه نیافته به شمار می‌رود.
کرامر: علوم‌انسانی لازمه توسعه اقتصادی/ نسبت علوم‌انسانی و توسعه همه‌جانبه
پروفسور متیو کرامر استاد فلسفه سیاسی و فلسفه حقوق دانشگاه کمبریج و مدیر برنامه فلسفه سیاسی و فلسفه حقوق در این دانشگاه در اینباره به مهر گفت: در ابتدا باید توجه داشت که برخی از حوزه‌ها و شاخه‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی گرایش به تحقیقات و اکتشافاتی دارند که سهم زیادی در شکوفایی اقتصادی یک کشور دارند.
وی در ادامه تصریح کرد: از جمله این حوزه‌ها و شاخه‌ها می‌توان به رشته‌های زبان شناسی، اقتصاد، روانشناسی و برخی حوزه‌ها و رشته‌های فلسفی اشاره کرد.
کرامر تأکید کرد: از اینرو نه تنها از جنبه فرهنگی بلکه از جنبه اقتصادی نیز هیچ کشوری نمی تواند بدون رشد و توسعه علوم انسانی و علوم اجتماعی به عنوان کشوری برجسته در حوزه اقتصاد مطرح باشد.
مؤلف "محل تلاقی اخلاق و حقوق" یادآور شد: به عبارت دیگر برای قرار گرفتن یک کشور در رده بالای اقتصاد جهانی، آن کشور باید در زمینه مطالعات علوم انسانی و علوم اجتماعی در سطح و رده بالایی باشد.
وی در ادامه افزود: حفظ جایگاه برتر در حوزه اقتصاد نیز به رشد و توسعه یافتگی در علوم انسانی بستگی دارد. تا کشوری در علوم انسانی و علوم اجتماعی توسعه یافته نباشد نمی تواند جایگاه بالای اقتصادی (در صورت دارا بودن) را حفظ کند.
معاون پیشین انجمن حقوق و علوم اجتماعی بریتانیا در ادامه افزود: مسلم است که موفقیت در حوزه‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی به سنخ رژیمهای سیاسی بستگی دارد. رژیمهای سرکوبگر از رشد و توسعه علوم انسانی و علوم اجتماعی جلوگیری می کنند.
استاد دانشگاه کمبریج در ادامه تأکید کرد: از اینرو شاهد هستیم که این علوم در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته رشد و توسعه داشته است.
مؤلف "نظریه حقوق، نظریه سیاسی و شالوده شکنی" در پایان یادآور شد: بر همین اساس مشاهده این موضوع که کشورهایی که در علوم انسانی و علوم اجتماعی سرآمد هستند، دارای اقتصادهای پیشرفته و توسعه یافته باشند چندان عجیب نخواهد بود.
ازونی: علوم انسانی لازمه توسعه پایدار/ توسعه سیاسی و اقتصادی مکمل یکدیگرند
پروفسور جودی ازونی استاد فلسفه دانشگاه تافتس و فیلسوف معروف آمریکایی در این دانشگاه در خصوص نسبت توسعه‌یافتگی و رشد علوم انسانی به خبرنگار مهر گفت: زمانی یک کشور می‌تواند در مسیر توسعه همه جانبه گام بردارد که میزان رشد فکری مردم آن جامعه بالا باشد.
وی افزود: زمانی در اقتصاد، سیاست و ... می توانید توسعه یافته باشید که رشد فکری جامعه نیز بالا باشد. یعنی شرط اینکه بتوانید توسعه پایدار داشته باشید رشد و توسعه فرهنگی و فکری است.
مؤلف "معرفت و مرجع در علوم تجربی" تصریح کرد: برای نمونه وقتی در اقتصاد می‌توان به خصوصی سازی و رقابت آزاد دست یافت که آزادیهای سیاسی نیز وجود داشته باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: این آزادیها نیز در جامعه‌ای با علوم انسانی توسعه یافته و قوی محقق می‌شود. در واقع این عوامل به مثابه زنجیره‌ای هستند که به یکدیگر متصل هستند. نمی توان گفت که توسعه سیاسی داشته باشیم و توسعه اقتصادی نه و برعکس.
مؤلف "گفتگو درباره هیچ" یادآور شد: برای رسیدن به توسعه همه جانبه باید همه بخشها و حوزه‌ها به درجه‌ای از توسعه یافتگی دست یافته باشند.
این فیلسوف آمریکایی در پایان یادآور شد: شاید کشوری مثل شوروی سابق بتواند برای مدتی در بخشی توسعه یافته باشد ولی پاسخگویی به مطالبات مردم و تأمین نیازها و خواستهای آنها نیازمند توسعه همه جانبه است.
نظر شما