دکتر مهدی گلشنی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد علوم انسانی موجود غربی گفت: جهان بینی مادی گرا بر حوزه علم و تکنولوژی چند اثر و نتیجه داشته است که یکی از آنها نادیده گرفتن دغدغه ها و نیازهای انسانی است.
وی افزود: فراموش شد که نیازهای مادی فقط بخشی از نیازهای انسان است و کل نیازهای او نیست، نیازهای مادی انسان ها اصولا به اعتقاد بعضی از اساتید حداکثر یک سوم از زندگی شبانه روز بشر را تأمین می‌کند، بقیه نیازهای روزانه یا مربوط به استراحت است و یا کارهایی است که با انسان‌های دیگر سروکار دارد، یعنی کار خاص مورد نظر عمده زندگی شان نیست و عمده حوائجشان را تأمین نمی‌کند.
وی با بیان اینکه این نادیده گرفتن به خاطر تخصص گرایی فوق‌العاده در علوم است، اظهار داشت: وسعت علوم ایجاب می کند که تخصص گرایی باشد، اما منتها چیزی که بعضی از علمای طراز اول زمان می گویند این است که تخصص گرایی نباید منجر به باریک‌‌نگری شود. باریک نگری و تخصص گرایی با هم فرق دارند.
مدیرگروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف در ادامه سخنانش گفت: آنهایی که دارند از وضعیت موجود تخصص گرایی انتقاد می‌کنند، معتقدند که متخصصین نگرششان را وسیع تر کنند و جهان را منحصر به تخصص و گرایش خود ندانند. تکنولوژی که در خلأ انسان ها مطرح نیست، تکنولوژی برای انسان‌هاست و باید برای انسان ها مفید باشد، بنابراین مستلزم این است که دید وسیع تر شود.
گلشنی در مورد اقدامات غرب در این زمینه گفت: اولا یکی از اولین اقداماتی که در غرب بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاد، در امریکا رخ داد که یک انجمن تخصصی تشکیل شد که وظیفه آن این بود که در حوزه‌های بین فلسفه و تکنولوژی بررسی کنند و ببینند که فلسفه چگونه می‌تواند به تکنولوژی کمک کند. به اصطلاح دیالوگی میان فلسفه و تکنولوژی راه بیاندازند.
وی افزود: یکی دیگر از اولین مراکزی که در این امر اقدام کرد دانشگاهMIT بود و مدرسه علوم انسانی و اجتماعی را در سال 1959 راه‌اندازی کرد( چون می‌دانید که غرب علوم انسانی در اصطلاح ما را به دو بخش علوم اجتماعی و انسانی تقسیم می‌کنند، وقتی بنده از علوم انسانی صحبت می‌کنم جامع آنها را در نظر می‌گیرم) و تعداد کثیری رشته و حوزه های بین رشته ای ایجاد کردند که در سال 2002 هم این را تعمیم دادند و رشته های هنری را به این رشته ها اضافه کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: در نیویورک انجمن علوم انسانی و تکنولوژی به راه افتاد که تعامل تکنولوژی و علوم انسانی را بررسی کند. یک کنفرانس سالیانه برگزار می‌کند و همچنین مجله ای دارد که به طور منظم منتشر می‌شود. در آمریکا کمیته ای با عنوان کمیته اعتبارگذاری مدارک مهندسی و تکنولوژی وجود دارد که مدارک مهندسی و تکنولوژی را ارزیابی می کند و اعتبار می دهد. صریحا اعتقاد این انجمن این است که دانشجوی مهندسی حتما باید تعدادی از واحدهای علوم انسانی را بگذارند.
وی در پایان سخنانش بیان کرد: اکنون در بعضی از دانشگاه‌های غرب دروسی در ارتباط با ابعاد فرهنگی تکنولوژی ارائه می‌شود که برای نمونه به برخی از آنها اشاره می کنم؛ در دانشگاه استانفورد درس «علم، تکنولوژی و جامعه معاصر» و درس «اخلاق، علم و تکنولوژی» وجود دارد، همچنین درس «فرهنگ و تکنولوژی» در دانشگاه MIT ، درس «مطالعات اجتماعی، اطلاعات و تکنولوژی» و درس «ارتباطات، فرهنگ و تکنولوژی» در دانشگاه جورج تاون. از این نمونه می توان لیست خیلی وسیع ارائه کرد، چون غرب به دنبال رفع عیوب و اشکالات خود هستند، در تلاش هستند که با این رشته ها نواقص معلوم شود که ما از اینها غفلت داریم.
نظر شما