ماهی‌ها نمی‌خوابند، می‌میرند

به گزارش خبرنگار مهر؛ حامد جابرها و یا به قول خودش "هامد جابرها" عکس‌های خود از ماهی‌هایی که مرده‌اند و یا می‌میرند بر دیوار گالری آتبین آویخته است.

پی بردن به این نکته که دوربین قادر است واقعیت را تفسیر کند، تاریخ عکاسی مستند را وارد مرحله‌ جدید می‌کرد. کشف این توانایی دوربین که قادر است آینه‌ای را در مقابل جامعه قرار دهد و جهانیان نیز می‌توانند بازتاب تصویر آن را بینند. به عبارت ساده‌تر، در این نوع عکاسی تصویر نفش یک شاهد و مدرک را برای اثبات وجود یک وضعیت خاص به عهده دارد. لوییس هین و جیمز ون دو پیشگام در عرصه عکاسی مستند هستند. تمام این ویژگی‌ها را می‌توان در آثار جابرها دید که با نگاهی هنرمندانه به سوژه‌ای تلخ و ناگوار پرداخته است.

کوروش ادیم در مورد آثار جابرها می‌نویسد: می‌خواهد بزند و ندارد! پلک را می‌گویم که در آدمی بسته بودنش به دقایق و ساعاتی نشان خواب است و هنگام که تا ابد باشد، مرگ.

ادیم تصریح می‌کند: ماهی‌های نظام‌دار نگاه حامد اما به طرز تاثرانگیزی محصول نگرش هندسی اشرف مخلوقات به تنهایی و نبودگی ماهی‌هایی است که به نظام درآمده‌اند و فرم ساخته‌اند و او هنگام نگاه و نگره معصومانه‌اش به این آبزی دور مانده از اصل و فراق یافته از قبل، گویی تلاطم دریایی در وجودش است و حزن غروب‌گاه ساحلی آرام. ماهی‌های فراق مایه حیات و فقدان جان گویی تسلیم ترکیب سامان یافته و پیشاساخته  ذهن نگارنده ( هنرمند) هستند و نگرنده، این دستوالعمل را در می‌یابد و همراهی و همدلی عکاسی و گرافیک را نیز به گونه‌ای که نظام نگاه فرمیک و ارج نهادن به حضور امر واقع و عکاسانه در یک قاب، توامانی عکاس و مدیر هنری را عیان می‌کند. به پندار بیننده شاید این سازمان بصری به کار آمده است و او را به اعماق خوابمرگ بی‌پلک این کالبد‌های بی‌جان و غم‌انگیز رهنمون شده است.

آرش یداللهی هم یادداشتی در مورد آثار این هنرمند نوشته‌است: روزگاری که اکسیژن تمام کهکشان را بشر به یغما می‌‌برد و کسری اکسیژن در تراز نامه  زمین منفی‌ است، چگونه می‌‌توان به دنبال رفاه جهانی‌ بود؟ هنگامـی کــه در وال استریت  نفـــس‌ها حبـس می‌‌شود و بحران مالی‌ جهانی‌، یونان را به اعماق اقیانوس اقتصاد جهانی‌ می‌‌فرستد؛ ماهی‌‌ها هم خفه خواهند شد در سینی ما انسان‌ها.

یداللهی در ادامه می‌نویسد: وقتی‌ عکس‌های حامد را نیمه‌های شب چند روز پیش درایمیلم دیدم در همان کسری از ثانیه مرا جذب خود کرد؛ تا به عمق فاجعه بشری که ساختار اقتصاد جهانی‌ بر سر ملت‌ها وارد کرده را از جلو چشم خود به مانند یک فیلم یا "ویدئوآرت" عبور دهم. ترکیب‌بندی عکس‌های حامد بسیار ساده و در عین حال شلوغ است که این پارادوکس خود نقطه ی قوتی به کار‌های این هنرمند داده است. اگر به دقت در کار‌های هامد عمیق شویم،می‌ توانیم به عمق فاجعه‌ای که ولع زیاده خواهی‌ بشر بر سر زمیـن آورده است پی‌ ببریم.

ماهی‌ها در ذات خود مظلومند که در دنیای امروز ما گاه به جور اجبار و گاه به جور تفریح توسط ما آدم‌ها کشته می‌شوند و به راحتی می‌میرند. این سوژه عکس‌های جابرهاست.

تصویر در عکاسی مستند یک سند تاریخی به حساب می‌آید. عکس‌های مستند در کنار محسنات زیبایی‌شناسانه و هنری، بیشتر به منظور تحولات اجتماعی و سیاسی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند چراکه واقعیت را همانطور که هست به ثبت می‌رسانند. به عبارت ساده‌تر، در این نوع عکاسی تصویر نقش یک شاهد و مدرک را برای اثبات وجود یک وضعیت خاص به عهده دارد.

از طریق عکس‌های مستند، بیننده از فرهنگ، سیاست و موقعیت‌های اجتماعی سایر مردم دنیا اطلاعات درستی به دست می‌آورد. بدون شک این شکل از عکاسی با به نمایش درآوردن مشکل فراگیر فقر، نقش بسیار مهمی در آگاه سازی مردم آمریکا از موقعیت اجتماعی کشور در رکود اقتصادی بزرگ سال ۱۹۳۰ داشته‌است.

گالری ابتین در خیابان ولی عصر قبل از چهارراه پارک وی کوچه خاکزاد پلاک 13 میزبان آثار حامد جابرهاست.