دکتر محمد حسین رجبی(دوانی) کارشناس تاریخ اسلام در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد زمانه و شرایط سیاسی و اجتماعی دوران امام هادی(ع) گفت: ائمه بعد از امام صادق(ع) و از عصر امام موسی کاظم(ع) به شدت در تنگنا قرار داشتند و این امامان بزرگوار در حقیقت در زندان بودند.
وی افزود: منتها برخی مانند امام موسی کاظم در بصره و بغداد به صورت رسمی در زندان واقعی هستند یا زندانی که امام هادی و امام عسکری در منطقه‌ای نظامی تحت حفظ و کنترل هستند یا زندانی مانند کاخ مأمون برای امام رضا(ع) و کاخ مأمون و معتصم برای امام جواد(ع).
معاون پژوهشی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه امام حسین(ع) در ادامه سخنانش اظهار داشت: امام هادی برای اکثر مردم شناخته شده بود و مردم داشتند ایشان را به عنوان وارث مکتب پیغمبر(ص) و وارثان راستین ولایت و رهبری جامعه می‌شناختند و عباسیان را غاصب و فاسد تلقی می‌کردند.
رجبی(دوانی) تصریح کرد: به این جهت هست که مشاهده می‌کنیم نمی‌گذارند امام هادی آزاد در مدینه حضور داشته باشند، متوکل آن حضرت را به سامراء احضار می‌کند و به ظاهر ایشان را به سامراء دعوت می‌کند و می‌گوید که تصمیم دارم ولایت عهدی را به شما واگذار کنم، منتها در واقع در منطقه نظامی تحت کنترل مأموران امنیتی امام را حبس می‌کنند.
وی اذعان کرد: بخش مهم دوران امامت امام هادی در حصر می‌گذرد و فرزند عظیم‌الشأن ایشان امام حسن عسکری هم همراه ایشان است که ایشان هم در چنین موقعیت سختی قرار دارند. این امر هم برای جلوگیری از نفوذ گسترده آن بزرگواران و هم برای جلوگیری از پیدایش و تولد آخرین حجت خدا بود.
این کارشناس تاریخ در ادامه سخنانش بیان کرد: به سبب در حصر بودن طبیعی است که ارتباط امام هادی با مردم خیلی کم بود و اطلاعات و شنیدن حدیث از این بزرگوار هم نسبت به ائمه(ع) پیشین قاعدتا اندک باشد؛ مثلا از امام هادی و عسکری نسبت به امامان قبلی احادیث کمتری روایت شده است.
وی افزود: امام هادی بخش اعظم دوران امامت‌شان و امام عسکری در تمام طول امامت‌شان در حصر هستند و مردم ارتباطی با آنها ندارند با این حال از اندک فرصت‌هایی که این بزرگواران به دست می‌آوردند استفاده شده و احادیث آنها جمع‌آوری شده و موسوعه‌هایی در ارتباط با آنچه از وجود مقدس امام هادی و امام عسکری نقل شده، جمع‌آوری شده اما مثلا موسوعه امام هادی(ع) در حد یک جلد، اما موسوعه امام صادق 22 جلد است.
این محقق و نویسنده کشورمان تأکید کرد: این نشان دهنده تفاوت برای این بزرگواران است که امام هادی(ع) به خاطر عللی که بیان شد در محدودیت سخت بودند و امکان نشر معارف دینی و بیان احادیث کم بود ولی برای امام صادق (ع) بیشتر وجود داشت.
رجبی(دوانی) با بیان اینکه باید از ائمه(ع) الگوبرداری شود، تصریح کرد: تاکنون ندیدم که کار اساسی و درستی مثلا در باب آداب رفاقت، آداب هم‌نشینی، دوستی و دوست‌یابی و تربیت فرزند و ... از سیره تابناک ائمه(ع) استخراج شود. جسته و گریخته کارهایی صورت گرفته اما کار مدون و حساب شده‌ای در ارتباط با نیازهای امروز جامعه در زمینه اخلاق و تربیت تعریف شود و الگوسازی شود ندیدم، البته شاید وجود داشته باشد اما من ندیده باشم.
وی تأکید کرد: جا دارد که متخصصان وارد عرصه شوند و کتاب‌ها می‌توان در این مسأله نوشت تا انسان آزاده‌ای که می‌خواهد با اخلاق پسندیده زندگی کند بهترین الگو را داشته باشد و از آن بزرگواران یاد بگیرد.
نظر شما