نکاتی در باب اعتکاف

تعریف اعتکاف

اعتکاف، در لغت ‏به معناى توقف در جایى است و در اصطلاح احکام، عبارت است از ماندن در مسجد به قصد عبادت خداوند با شرایطى که خواهد آمد. انسان مى ‏تواند، در حال اعتکاف، بنشیند، بایستد، بخوابد، یا راه برود.

 

اقسام اعتکاف
اعتکاف بر دو قسم است، مستحب و واجب، که در اصل یک عمل مستحبى است، ولى ممکن است ‏به سببى واجب شود که از جمله اسباب وجوب اعتکاف این امور است:

 

نذر، عهد یا قسم، مثلا انسان نذر کند یا با خداى خود عهد کند یا قسم بخورد که اگر در فلان کار موفق شد، یا از فلان بیمارى شفا پیدا کرد چند روز در مسجد معتکف شود.(حداقل مدت اعتکاف سه روز است.)

 

شرط ضمن عقد، مثلا هنگام قرارداد اجاره منزل، صاحب خانه شرط مى ‏کند که مستأجر هر سال پنج روز در مسجد معتکف شود و مستاجر نیز این شرط را مى ‏پذیرد.

 

اجاره، مثلا شخصى اجیر مى ‏شود که با دریافت مزد - یا بدون دریافت مزد - از طرف میت در مسجد معتکف شود.(مانند نماز استیجارى)

 

زمان اعتکاف

در طول سال در هر زمانى که انسان بتواند، حداقل سه روز در مسجد بماند و روزه بگیرد صحیح است (تفصیل این مسأله در بحث مدت اعتکاف و روزه اعتکاف خواهد آمد.) ولى بهترین زمان براى اعتکاف ماه مبارک رمضان و در ماه رمضان، دهه آخر آن است.

 

شرایط اعتکاف

در صحت اعتکاف، امورى شرط است که برخى از آنها مربوط به شخص معتکف و برخى مربوط به خود اعتکاف است که در اینجا به بیان آن شرایط و احکام لازم آنها مى‏پردازیم.

 

شرایط معتکف
1-عقل (از دیوانه صحیح نیست)

 

2-ایمان (از غیر مؤمن صحیح نیست)

 

3-قصد قربت (هر گونه ریا و خودنمایى، اعتکاف را باطل مى‏کند)

 

4-روزه دارى در ایام اعتکاف

 

5- اجازه گرفتن از کسى که اجازه او لازم است.

 

شرایط اعتکاف

1- از سه روز کمتر نباشد (زمان)

 

2- در مسجد جامع باشد (مکان)

 

3- ادامه ماندن در مسجد و خارج نشدن از آن.

 

نیت اعتکاف

اعتکاف، همانند سایر عبادات، باید با نیت و قصد قربت ‏باشد و هرگونه ریا و خودنمایى و قصد غیر الهى آن را باطل مى‏کند. در نیت اعتکاف، قصد وجه شرط نیست، یعنى لازم نیست قصد کند که اعتکاف واجب است ‏یا مستحب.

 

کسى که بخواهد در نیت اعتکاف، قصد وجه کند، در اعتکاف واجب نیت وجوب و در اعتکاف مستحب، نیت استحباب مى‏کند و واجب بودن اعتکاف در روز سوم ضررى ندارد، هرچند بهتر است که از روز سوم نیت وجوب کند.

 

از آغاز تا پایان اعتکاف، باید با نیت و قصد قربت ‏باشد، بنابراین اگر به همین قصد، اعتکاف را شروع کند صحیح است، همچنین اگر به قصد اینکه فردا معتکف شود به مسجد برود و از اول وقت(طلوع فجر) در آنجا باشد صحیح است.