آینده نگری تقریباً معادل لفظ "تدبیر" در زبان عربی است. در اصطلاح آینده نگری یعنی گسترش افق دید خود و دیدن پشت پرده مسائل و هم چنین زمانی که شخص در آن است؛ یعنی در زمان حال، آینده را دیدن که نتیجه آن، چاره اندیشی برای رخدادهای احتمالی است. امام علی(ع) در بیان تعریف دوراندیشی می فرمایند: "الحزم، النظر فی العواقب ومشاورة ذوی العقول: دوراندیشی، نگاه کردن به عاقبت های کار و مشورت کردن با خردمندان است."
آینده نگری نیز مانند اکثر امور از قاعده (خیرالامور اوسطها) پیروی می کند. مهم ترین ملاک در آینده نگری، اعتدال است. گاهی تأمل و به قول مردم این پا و آن پا کردن، ناشی از ترس شخص از آینده می باشد. خارج شدن از حد اعتدال، در آینده نگری آفاتی را نتیجه می دهد. گاهی انسان به جای ترسیم آینده خویش، اسب خیال را زین کرده و به (ناکجاآباد) می رود. به یقین آینده نگری با خیال بافی دو چیز متفاوت است، ولی گاهی امر بر انسان مشتبه می شود. خیال بافی از ترس درونی شخص نشأت می گیرد.
| امروزه تدبیر فقط یک مهارت ذاتی نیست که بسته به میزان تمایل، استعداد و تجربه افراد کمابیش با موفقیت توام باشد، بلکه به خاطر فعالیتهای اندیشمندان در دهه های گذشته، تدبیر به صورت بخشی از بدنه علم و دانش درآمده است. |
از دیگر آفات آینده نگری، به فعل نرساندن برنامه ریزی هاست. توجه به این نکته ضروری است که صِرف آینده نگری ارزشی ندارد، بلکه عمل به آن و یافتن راه حل های مناسب و رفع موانع و مشکلات است که آینده نگری را عینیت می بخشد و نتیجه آن را تضمین می کند. اگر آینده نگری طبق معیارهای اسلامی نباشد، پیامدهای نامناسبی را خواهد داشت، تا جایی که می تواند سبب هلاکت فرد باشد.
بهره مندی انسان از زاویه ای روشن و کم ابهام، با استفاده از تدبیر و جامع نگری شدنی است. داشتن افق روشن، ثمره انسان در اصل برنامه ریزی بهینه و کارآمد برای آینده است.
دوراندیشی و آینده نگری یکی از بهترین مزیت های انسان است. انسان با استفاده از دوراندیشی از کارهایی پرهیز و کارهایی را انجام می دهد تا آینده بهتری برای خود فراهم سازد. همه انسان ها برای آینده خود می کوشند تا بتوانند آنرا مفرح و زیبا و بدون عیب بسازند حتی بعضی از انسان ها برای نسل های بعد از خودشان نیز افکاری در ذهن دارند و برای آینده بشری برنامه ریزی می کنند و در حال تلاش هستند تا ارزش هایی را که امروز در اختیار دارند را پیشرفته تر در اختیار نسل های بعدی قرار دهند.
کسانی که در حال زندگی می کنند و برای آینده خود هیچ برنامه ای ندارند زندگی موفقی نیز نخواهند داشت آنها از ذهن خود استفاده نمی کنند و ممکن است همیشه درگیر یک مشکل باشند هرچند کوچک. تدبیر و دوراندیشی در زندگی انسان بسیار بااهمیت بوده و هر کاری بدون تدبیر و دوراندیشی ممکن نیست و اگر هم ممکن باشد آینده و نتیجه خوبی در پیش نخواهد داشت.
انسانی که در زندگی تدبیر و آینده نگری داشته باشد فردی مفید و پرثمر در زندگی خود و همنوعان خود می شود. باید بدانیم که انسانی که تدبیر و درایت و دوراندیشی را سرلوحه کار خود قرار دهد علاوه بر آنکه می تواند روز به روز نتایج موفقیّت خود را مشاهده کند به جایی می رسد که جامعه و افراد درون آن نیاز مبرمی به او پیدا می کنند و افراد جامعه اگر او و اثرش را در بین خود لمس نکنند احساس تنهایی و کمبود را کاملاً حس خواهند کرد.
دانشمندان، مخترعین، شعرا، نویسندگان و پژوهشگران با تدبیر و دوراندیشی خود توانسته اند نیازهای حال حاضر و حتی آتی را پیش بینی و برطرف کنند؛ چنانکه که اگر در جامعه واقعاً چنین شخصیت هایی نباشند ما احساس کمبود را خواهیم دید. معمولاً زندگی انسان ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که شاید چشم انداز یکی از مهمترین آنها باشد.
تدبیر و تدبر برای جلوگیری از بحران های غیرقابل پیش بینی یا پیش بینی نشده بسیار مؤثر است. انسان ها با در نظر گرفتن این که ممکن است آینده چه اتفاقی بیفتد، همواره به طور نا محسوس نگرا ن آینده اند. با این وجود اگر انسان ها تدبیر و تدبر را با دوراندیشی و نگاه به آینده در آمیزند، قطعاً پیشرفت های شایانی در زندگی خواهند داشت. تدبیر و دور اندیشی امروزه لازمه هر کاری است؛ زیرا که در جوامع متلاطم امروز ریسک پذیری گاهی موجب پیشرفت اما اکثراً باعث شکست و نابودی می شود.
تدبیر جمیع ملزوماتی است که شما را از میان تمام مشکلات عبور داده و به سرمنزل مقصود رهنمون می شود. تدبیر تضمینی است معتبر برای انجام کارها در شرایط گوناگون. تدبیر، یک مهارت قابل یادگیری است و سودمندى آن تقریباً از هر مهارت دیگرى بیشتر است.
تدبیر ما را قادر مىسازد که خطرات و فرصتهائى را که در آینده با آنها مواجه مىشویم، پیش بینى کرده و بدین ترتیب زمان لازم براى تفکر و تصمیمگیرى پیش از برخورد با آنها را داشته باشیم. تدبیربه ما کمک می کند اهداف بلندمدت و ارزشمند را به همراه استراتژی هاى لازم برای دستیابی به آنها طراحى کنیم.
امروزه تدبیر فقط یک مهارت ذاتی نیست که بسته به میزان تمایل، استعداد و تجربه افراد کمابیش با موفقیت توام باشد، بلکه به خاطر فعالیتهای اندیشمندان در دهه های گذشته، تدبیر به صورت بخشی از بدنه علم و دانش درآمده است.
امروزه در نتیجه تلاش های بسیاری از پیشگامان این عرصه روش ها و فنون تدبیر به صورت سازمان یافته توسط شرکت ها، سازمان های دولتی، اندیشکده ها و آینده نگرهای حرفه ای در سراسر جهان استفاده می شوند. ما نیز می توانیم این روش ها و فنون را بیاموزیم و از آنها به صورت سازمان یافته استفاده کنیم تا زندگی خود را بهتر بسازیم.
دانستن اینکه چگونه به آینده فکر کنیم، با توجه به سرعت تغییرات در جهان، به شکل فزاینده ای ضرورت یافته است. شکی نیست برای گرفتن تصمیم های عاقلانه درباره زندگی و کسب و کار خود باید بدانیم که دنیای ما چگونه در حال تغییر است و احتمالا در آینده چگونه خواهد بود، البته درک آینده به معنی غیب گوئی یا پیش گوئی آینده با جزئیات زیاد نیست چرا که توانائی ما برای حدس زدن درباره اکثر اتفاقات آینده بسیار محدود است.
هدف از تدبیر، پیش بینی آینده نیست، بلکه بهتر ساختن آینده است. ما فرصت های بسیار زیادی برای بهتر ساختن آینده خود داریم و اگر آینده را مد نظر داشته باشیم، می توانیم جلوی ظهور بسیاری از مشکلات را بگیریم.
نظر شما