مشهد نیمه وقت روزگار می گذراند/ لزوم تغییر نسخه تعطیلی اصناف

به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس طرح تعطیلی، همه صنوف به غیر از داروخانه‌های شبانه روزی و همچنین منطقه ثامن به دلیل زائر پذیر بودن آن، موظفند از ساعت 12 شب به بعد تعطیل شوند.

ولی این سئوال مطرح است که اصناف شهری که متعلق به همه مردم ایران است و کار و فعالیت کسبه آن با آسایش و رفاه گردشگران، زائران و مجاوران این منطقه زیارتی و سیاحتی گره خورده آیا می توانند نیمه وقت کار کنند.

مشهد در دورنمای تنظیم شده برای آن در افقی که زیاد دور نیست باید چهل میلیون زائر را در دامن مهر خود جای دهد و قطب زیارتی ایران شود با این حال شهری که اصنافش بین ساعت 20 تا 24 ملزم به تعطیل کردن کسب و کار خود هستند چطور می تواند پاسخگوی نیاز میلیونی زائرانی باشد که قرار است از این شهر با کوله باری از خاطرات زیبا و به یادماندنی به دیار خود برگردند.

ارتباط 80 درصد اصناف مشهد با نیازهای زائران

از 1200 سال پیش که امام رضا(ع) در سرزمین توس آرمیدند مشهد حول محوری به نام زیارت شکل گرفت از آن زمان تا کنون خون زندگی در تمامی ساعات در رگ ها و شریان های این شهر جاری است.

می توان گفت زیارتی بودن مشهد باعث شده بیش از 80 درصد از 100 هزار مغازه این شهر به نوعی با نیازهای زوار در ارتباط باشند. پس به صورت طبیعی شهر برای تامین امکانات زائران بایستی بیدار باشد. چرا که آنها شهر را بلد نیستند و در کمترین زمان ممکن باید به کالا و اقلام مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.

یک کارشناس مسائل اجتماعی در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه اقتصاد مشهد بر مبنای پیشه وری است می گوید: زائر امام هشتم (ع) هر لحظه ممکن است وارد این شهر شود، نمی توان طی چند روز اقامت برای او محدویت قائل شد و به او گفت که از ساعت 12 زمان ارائه خدمات توسط کسبه مختلف در رستوران ها، فروشگاه ها و سوپری ها و یا حتی تعمیرگاه ها در نقاط مختلف مشهد به پایان می رسد.

کاهش توان اقتصادی مردم مشهد با تعطیلی اصناف

رضا مرضوی با بیان اینکه تعطیلی اصناف توان اقتصادی مردم مشهد را کاهش می دهد می افزاید: شهرهایی نظیر مشهد، قم، اصفهان و شیراز که در طول سال به طور مداوم پذیرای گردشگران هستند، ویژگی ها و مختصات منحصر به فردی دارند که باید به آنها دقت کرد و برنامه ریزی و اجرای طرح ها را در آنها با دقت و وسواس بیشتری انجام داد و با این حال به نظر می رسد برآورده شدن مطالبات مردمی تجدید نظر در طرح تعطیلی اصناف را می طلبد.

وی عنوان می دارد: علاوه بر اینکه برای برآورده شدن نیازهای زائران و مجاوران لازم است خیابان های اطراف حرم و منتهی به بارگاه رضوی، فرودگاه، ترمینال، راه آهن به صورت مستمر مشغول ارائه خدمت باشند فعال بودن کسبه خیابان های دیگر مناطق شهر بویژه اطراف پارک های سطح مشهد هم ضروری است.

سرگردانی زائران برای تهیه ضروری ترین اقلام مورد نیاز

وی می افزاید: حتی باید گفت شهر به احداث سوپرماکت ها و فروشگاه های شبانه بیشتری نیاز دارد و تعطیلی اصناف موجب کم شدن سطح خدمات به مردم و سرگردانی آنها برای تهیه ضروری ترین اقلام مورد نیاز می شود.

عضو هیئت مدیره اتحادیه فروشندگان پوشاک دوخته مشهدهم در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه اقتصاد مسئله پیچیده ای است اظهار می کند: به طور معمول نباید در روش کسب و کار حلال و مشروع و امور اقتصادی مغازه دارانی که به مشتریان خدمات ارائه می کنند دخالتی بشود چون به طور مستقیم در معیشت و امور زندگی مردم بستگی دارد.

عزیز خانی با بیان اینکه من 60 سال سن دارم و 45 سال است در کار بازار و تولید هستم می افزاید: اعمال محدویت در ساعات کاری طلافروشی ها برای کسبه قابل قبول است ولی فعالیت اقتصادی مغازه های اغذیه فروشی، نانوایی  پوشاک و دیگر اصناف قابل هضم نیست.

وی می افزاید: فعالیت صنف پوشاک به طور معمول در همین ساعات قبل از 12 به پایان می رسد ولی در ایام عید و مناسبت های که مردم جشن و سرور دارند برخی مغازه ها تا ساعت یک هم مشتری دارند ولی با این حال نگرانی بیشتر در مورد کسبه ای است که اقلام ضروری و مواد غذایی را عرضه می کنند.

خانی می افزاید: بیشتر زائران مشهدی معمولا اقامتی 4روزه در این شهر دارند و سعی می کنند حداکثر استفاده را از زمان ببرند در صورتی که اصناف به صورت نیمه وقت کار کنند نمی توانند به صورت شایسته جوابگوی نیازمندی های مسافران در حیطه های مختلف باشد.

مغازه های مشهد به صورت شبانه روزی اجاره می شوند

خانی می گوید: بیشتر مغازه های مشهد به صورت شبانه روزی اجاره می شوند و افراد به صورت شیفتی در آن کار می کنند و نان چند خانواده از این طریق تامین می شود.

کارگری که در یکی از اغذیه فروشی های مشهد کار می کند در گفتگو با مهر می گوید: به خاطر اجرای طرح تعدادی از کارگران این مغازه بیکار شدند چون صاحبکار معتقد است وجود آنها دیگر از نظر اقتصادی توجیهی برای او ندارد.

عباس رضایی می گوید: از این مغازه 8 خانوار نان می خوردند ولی به خاطر اجرای این طرح هم اکنون سه نفر از کارگرها که متاهل هم بودند تسویه حساب شدند و ادامه این روند ممکن است بقیه ما را نیز به عاقبت آنها دچار کند، با توجه به اینکه تخصص ما در این کار است و همه اغذیه فروشی های شهر هم به همین مشکلات دچار هستند نمی توانیم جای دیگری کار کنیم و شاید نهایت کار ما این بشود که برویم کنار خیابان بساط کنیم.

تعطیلی درست در نقطه اوج کار

وی با اشاره به اینکه اجازه این مغازه بیش از یک میلیون  تومان در هر ماه است تاکید می کند: اصل فروش این مغازه ها در دو مرحله است یکی حدود اذن مغرب است و مرحله بعدی فروش از ساعت 10 شب به بعد شروع می شود و معمولا تا ساعت 2 هم ادامه دارد و با تعطیل کردن درست در نقطه اوج کار، فروش ما دقیقا نصف شده است.

این کارگر اغذیه فروشی با یادآوری اینکه کارگران در این مغازه در چند شیفت کاری مشغول هستند می گوید: به طور متوسط هر روز 8 بسته نان می فروختیم که الان میزان فروش ما به چهار بسته کاهش پیدا کرده و این به معنای بیکار شدن نیمی از کارگران مغازه است چون سوددهی اغذیه فروشی به شدت کم شده است.

وی می افزاید: شهروندان در پایان روز وقتی از گردش در پارک ها و اماکن تفریحی بر می گردند برای خوردن آبمیوه، ساندویچ و خرید برخی اقلام دیگر به این منطقه می آیند و باز بودن مغازه ها در راستای نیازی است که در این زمینه وجود دارد.

ابراهیم شریفی که صاحب مغازه سوپری در یکی از خیابان های منتهی به میدان شهداست نیز می گوید که من قبلا ساعت 10 شب تعطیل می کردم و از وقتی این طرح اجرا می شود علاوه بر مشتریان محلی خودم تعداد زیادی مراجع دیگر پیدا کردم که از مناطق خیلی دورتر برای خرید مایحتاج به اینجا می آیند و آن قدر سرم شلوغ شده که ساعت 12 به زور مشتریان را از مغازه بیرون می کنم و درب را می بندم.

بیکاری کارگران به خاطر کاهش سوددهی مغازه ها

سراغ مغازه دیگری در محدوده تقی آباد می روم. سعید .حمیدزاده یکی از کارگران مغازه پیراشکی فروشی می گوید: ما قبل از اجرای طرح اصناف تا ساعت 4 صبح مشتری داشتیم و الان فروش ما به یک سوم کاهش پیدا کرده است.

وی عنوان می کند: با توجه به اینکه ساعات کاری ما تقریبا شبانه روزی بوده و تازه بعد از تعطیلی هم ساعتی را مشغول تمیز کاری مغازه بودیم الان انگار کار و زندگیمان فلج شده وقتی ماموران اتنظامی اخطار می دهند مجبوریم به سرعت مغازه را تعطیل کنیم.

این کارگر با اشاره به ضرر 700 تا 800 هزارتومانی این مغازه و بد اخلاقی صاحب کار به خاطر این موضوع می افزاید: در این مغازه 7 نفر کار می کردند که همین الان دو نفر از آنها از کار بیکار شده اند و بقیه هم با ترس و لزر مشغول کاریم و هر روز منتظریم که عذر یکی از ما را بخواهند.

محمد رئوف صاحب مغازه آبمیوه فروشی در حوالی احمد آباد مشهد با بیان اینکه تا همین الان هم یک بار مغازه مان پلمپ شده و دوبار اخظار گرفته ایم می گوید: برای تعطیل کردن مغازه ها چرا از نیروی انتظامی استفاده می شود ما که خلافکار نیستیم مشغول کسب درآمد حلالیم و حتی اگر تخلفی در ساعت بستن درب مغازه ها داشته باشیم به عنوان کاسب آبرو دار که تا حالا پایمان به کلانتری نیز باز نشده درست نیست با ما مثل افراد خلافکار رفتار کنند.

تعطیلی مغازه ها جلوی تفریح سالم مردم را می گیرد

این کاسب با بیان اینکه کم شدن درآمد باعث می شود که من به عنوان صاحبکار کارگران را بر خلاف میلم مرخص کنم می افزاید: بیشتر مردم در مشهد به خاطر شلوغ بودن شهر در طول روز، رفتن به پارک، گردش شبانه در تفرجگاهها و استفاده از مناظر طبیعی پیرامون شهری، را در زمانی که شب ترافیک کمتری دارد و فارغ از هیاهوی روزانه انتخاب می کنند و به تبع آن برای خوردن آبمیوه به همراه خانواده به اینجا مراجعه می کنند و تعطیلی مغازه ها جلوی تفریح سالم این افراد را می گیرد.

وی با اشاره به رسیدن ایام ماه رمضان می گوید: اگر قرار باشد در این ماه هم بعد اذان شروع به کار کنیم و 12 هم ببندیم کلا بهتر است کرکره مغازه را بکشیم پایین و جلوی ضرر را بگیریم.

وی می افزاید: با این حال فکر می کنم به جای اینکه این شغل را ادامه بدهم مغازه را بفروشم و پولش را در بانک بگذارم آرامش و سود بیشتری نصیبم شود.

تعطیلی اصناف با تکریم زائران مناسبت چندانی ندارد

یکی از مشتریان این آبمیوه فروشی که از زائران امام رضاست می گوید:  به نظر می رسد این طرح با تکریم زائران مناسبت چندانی ندارد و تنها مشکلات آنها را بیشتر می کند.

فرنوش سالارزاده می گوید: مگر حرم رضوی با میلیون‌ها مشتاق و زائر و مجاور تعطیل می‌شود که مغازه دارهای این شهر بخواهند کرکره مغازه هایشان را پایین بکشند، ما موقع اذان برای زیارت و نماز به حرم می رویم و چند ساعتی آنجا هستیم بعد از آن با توجه به خنک شدن هوا و کم شدن ترافیک برای خرید سوغات و گشت و گذار در بازار روانه خیابان می شویم.

وی می افزاید: تعطیلی زودهنگام مغازه ها معمولا در شهرهای کوچک اتفاق می افتد و در شهری بزرگی مثل مشهد که زواری است انجام چنین طرحی به نظر درست نمی آید، من و خانواده ام بارها نیمه شب برای زیارت امام رضا(ع) عازم حرم شده ایم و در بین راه خرید هم کرده ایم.

صاحب یک پیتزا فروشی در منطقه خیام مشهد نیز می گوید: کار ما تازه از ساعت 10 شب به بعد آغاز می شود و معمولا تا 4 صبح هم فروش داریم و اصلا تعطیلی مغازه به معنای تیر خلاص به کسب و کار ماست.

جواد رازقی می افزاید: اجاره این مغازه با توجه به این بوده که ما بتوانیم به صورت شبانه روزی کار کنیم و اگر این طور نباشد حدود 10 تا 15 نفری که از این مغازه نان می خورند باید دنبال کار دیگری باشند.

فعالیت اصناف به صورت زنجیر وار با هم در ارتباط است

وی می افزاید: مغازه های پیتزا فروشی کل شهر و رستوران ها و آبمیوه فروشی های، بویژه بلوار وکیل آباد، سجاد و احمد آباد و مسیر منتهی به طرقبه شاندیز نیز دچار مشکلی شبیه ما هستند.

وی با یادآوری اینکه فعالیت اصناف به صورت زنجیر وار با هم در ارتباط است، می افزاید: کم شدن ساعت کار ما روی کار بقیه مردم از تعمیرگاه، الکتریکی و حتی رانندگان تاکسی نیز تاثیر می گذارد و کم شدن استهلاک وسایل و زمان فعالیت ما درآمد آنها را نیز کاهش می دهد.

وی می گوید: بازبودن برخی سفره‎خانه‌ها، کافه ها و قهوه خانه ها سنتی‎‏ها و برخی مشاغل مانند باشگاه‌های بیلیارد و یا دکه های روزنامه فروشی در نقاط مختلف شهر شاید ضروری نباشد ولی نباید به خاطر بستن این مراکز بقیه را هم از نان خوردن انداخت.

صاحب مغازه جگر فروشی که از کسبه قدیمی خیابان خسروی نیز محسوب می شود درباره تعطیلی اصناف می گوید: این مغازه 4 تا کارگر داشت که همگی متاهل بودند تا الان دو نفر از آنها را اخراج کردم و حقوق دو نفر دیگر را نیز کم کرده ام.

محمدرضا زاهد می گوید: مردم در طول روز که هوا گرم است جگر نمی خورند بلکه در ساعات آخر شب مراجعه می کنند و این مغازه قبلا تا ساعت 4 فروش داشت و خیلی از مردم بعد از زیارت و خرید در شهر به اینجا می آمدند که حالا با درب بسته مواجه می شوند.

پیشنهاد افزایش ساعت تعطیلی به دو بامداد

در حالی که این طرح موافقان و مخالفان بسیاری در مشهد دارد و مسئولین نیز مواضع متفاوتی در این باره اتخاذ کرده اند، فرماندار مشهد در این باره گفته است: به دلیل اینکه در تابستان شب‌ها کوتاه است، ما معتقدیم تعطیلی اصناف در ساعت 24 نیمه شب زود است و پیشنهاد داده‌ایم که ساعت تعطیلی را به دو بامداد افزایش دهیم.

حسن موحدیان اظهار کرده است: افراد به دلایل مختلفی مانند گرمای هوا در روز شب را به گردش و تفریح خانواده خود اختصاص می‌دهند و در حالیکه تا حدود یازده مراجعت این افراد به منزل طول می‌کشد تعطیلی اصناف در ساعت 12 شب سبب می‌شود نتوانند خریدهای خود را انجام دهند.

موحدیان با اشاره به اینکه این تصمیم ‌گیری در حیطه اختیار سازمان صنعت، معدن و تجارت است و برای هر صنفی ساعت خاصی را تعیین کرده‌ است افزوده است: این مصوبه کمیسیون نظارت بر اصناف اعتراض بسیاری از صاحبان واحدهای صنفی را برانگیخته است و صاحبان واحدهای صنفی می‌گویند که واحدها را 24 ساعته اجاره کرده‌ایم و نمی‌توانیم از آنها در همه ساعات استفاده کنیم.

وی افزود: برخی از ایرادهای این طرح را بنده مطرح کردم که مورد تأیید اعضای شورای تأمین قرار گرفته و در نهایت به منظور اتخاذ راه حل منطقی و رفع برخی از ایرادهای اصلی این طرح، کارگروهی تشکیل و بصورت دقیق ابعاد منفی و مثبت مورد بررسی قرار گرفت که گزارش کار بزودی به این شورا ارائه می‌شود.

معاون امنیتی استاندار خراسان‌رضوی نیز در این باره گفته است در دین اسلام بیشتر تاکید بر این است که افراد صبح زود را به کار کردن و شب را به عبادت و استراحت بگذرانند و این قانون به انجام این نصیحت کمک می‌کند.

وی تصریح کرده است که در برخی از نقاط شهر واحدهای تجاری تا حدود ساعت 9 صبح تعطیل هستند و از طرف دیگر تا ساعت‌هایی بعد از نیمه‌شب باز می‌مانند و این برخلاف موازینی است که در شرع آمده است.

این طرح به نفع خانواده و در راستای محکم شدن این نظام است

غفاری با اشاره به این مطلب که این طرح به نفع خانواده و در راستای محکم شدن این نظام است، ادامه داده است: نیروی انتظامی مجری این طرح است و ما با تمام توان از آن دفاع می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه از نخستین روزهای اجرای این طرح قرار نبود در همه نقاط شهر اجرایی شود، اظهار کرد: البته در این میان با توجه به نیاز بخشی از مناطق شهر مشهد در محدوده‌هایی مانند اطراف حرم مطهر، ترمینال، فرودگاه و راه‌آهن می‌توانند به صورت 24 ساعته فعالیت کنند.

90 درصد واحدهای صنفی مشهد مشمول طرح تعطیلی اصناف هستند

علی صفرزاده، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز  ضمن اشاره به فعالیت ۱۹۰ هزار واحد صنفی در استان اعلام کرده است: تعیین ساعت کاری برای اصناف اصلا یک موضوع سیاسی و یا انتظامی نیست بلکه یک رویکرد کاملا قانونی است.

محمدرضا موحد معاون توسعه بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز گفته است: بر اساس بررسی های انجام شده 90 درصد واحدهای صنفی مشهد مشمول طرح تعطیلی اصناف قرار گرفتند و این اصناف باید فعالیت خود از ساعت 24 تا 6 صبح متوقف کنند.

وی با تاکید بر اینکه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی موافق اجرای طرح مذکوراست و آنرا برای شهر مفید می داند حفظ امنیت جلوگیری از هدررفتن انرژی و افزایش بهره وری را ازجمله مولفه هایی دانسته است که در طرح تعطیلی اصناف دنبال می شود.

از طرفی استاندار خراسان رضوی به عنوان رئیس شورای تامین استان، مشهد را شهری زنده و پویا توصیف می کند و تاکید دارد که ساعت کاری برخی اصناف مانند رستوران ها، سوپر مارکت ها برای ارائه خدمت به مردم لازم است بررسی و تجدید نظر شود.

محمود صلاحی تصریح کرده است که مشهد شهری زنده و پویاست که در طول شبانه روز مسافر پذیر است به نحوی که ممکن است یک نفر ساعت یک بامداد و مسافری دیگر ساعت 2 وارد شهر شود.

وی مشهد را شهری زیارتی می داند ولی معتقد است که شاید لازم نباشد مغازه هایی مانند ابزار فروشی تا صبح باز باشند ولی ساعت تعطیلی برخی مغازه ها مانند رستوران ها، سوپر مارکت هالازم است، در برخی خیابان ها بررسی شود.

لزوم تغییر نسخه تعطیلی اصناف

نگاه به اصناف مشهد به عنوان شهری که مرکز و مدار ولایت ایران اسلامی و پایتخت معنوی این مرز و بوم است به دلیل داشتن تعداد زیاد مسافران و زائران بایستی با دیگر مناطق و شهرستان ها فرق داشته باشد.

با کمی تامل و بررسی اثرات اقتصادی حضور زائرین و گردشگران در مشهد و لزوم ارائه خدمات توسط مراکز مختلف و همچنین اصناف به صورت شبانه روزی مشخص می شود و باید گفت پیچیدن نسخه ای این چنینی برای تمام اصناف برای حل برخی معضلات اقدامی نیست که شایسته شرایط و وضعیت خاص مشهد باشد.

یادمان باشد گردشگران و زائران بزرگترین سرمایه اصناف و مایه برکت معنوی و البته مادی در مشهد هستند و رونق زندگی حدود100 هزار واحد صنفی این شهر که هر کدام به طریقی به این مسئله گره خورده در گرو افزایش حضور زائران و زمان ماندگاری آنهاست.

.........................

گزارش: زهراطوسی