خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ و ادب: سرزمین هند موزه‌ای زنده از تاریخ تمدن ایران است. رابطه عمیق و خاصی که دو تمدن ایران و هند در ظی تاریخ داشته‌‌اند، به ندرت می‌توان میان دو منطقه مشابه دیگری دید. این رابطه فراتر از یک همجواری جغرافیای بوده و مجموعه‌ای از ارتباطات فرهنگی و تمدنی را در بر می‌گیرد که بسیاری از ویژگی‌ها و تحولات فرهنگی در دو منظقه جغرافیایی را در بر می‌گیرد.
حضور فرهنگ هندی در بسیاری از عرصه‌های فرهنگ مادی و غیر مادی جامعه ایرانی بخشی از ارتباط فرهنگی میان دو کشور را تشکیل می‌دهد و تاثیری که ایران بر سرزمین هند داشته سبب شده در نهایت طی یک دوره هشتصد ساله، ایرانیان مهاجر بخش بسیار مهمی از تمدن اسلامی هند را تحت سیطره خود قرار دهند و زبان فارسی را زبان اصلی نخبگان سیاسی و فرهنگی هند قرار دهند.
کتاب «مناسک و آئین‌های شیعی در هند» نیز بر این مبنا و بر پایه پژوهش جبار رحمانی در ایام تحصیل در هندوستان تالیف شده است. پژوهشی که موضوع آن بررسی سنت شیعی در شمال هندوستان بوده و با تمرکز بر مناسک عزاداری نوشته شده است و یافتن وجوه اشتراک میان آنها بوده است.
نویسنده در بخش اول از کتاب خود نگاهی اجمالی به تاریخ شیعه در هند و سنت‌های عزاداری در آن انداخته است و در ادامه آئین‌هایی چون نیمه شعبان، شهادت حضرت علی (ع) و شب‌های احیاء در ماه مبارک رمضان را در شهر لاکهنو مورد بررسی قرار داده است. همچنین این کتاب در ادامه به بررسی میزان تعامل هندوها با پیروان آئین تشیع و نیز تشریح زیارتگاه‌های شیعی در این منطقه پرداخته است.
با نشر برخی مصاحبه‌ها و یادداشت‌های نویسنده درباره منبع تاریخی مطالعات شیعی در هند و نیز معرفی نمادهای آیینی در تشیع هندی نیز از دیگر بخش‌های مطرح شده در این کتاب هستند.
جبار رحمانی در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب می‌نویسد: انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی ایران برای فراتر رفتن از محدودیت‌ها و تنگناهایی که به آن دچار شده‌اند، نیازمند گفتگو و مبادله با سنت‌های غیرغربی هستند و در این میان نزدیکترین و مهمترین سنت به تفکر اجتماعی در ایران سنت هندی و تفکر اجتماعی و فرهنگی برخاسته از مطالعات هند است. این کتاب گام کوچک و محدودی در این مسیر و بررسی آئین‌ها مناسک شیعی در سرزمین هند است که بررسی محدودیت آنها به خوبی بیانگر تعامل سنت‌های اسلامی ایران با سنت‌های مذهبی و فرهنگی هندی در شکل دادن به تشیع هندی است.
رحمانی کتاب خود را با نگاهی به سنت‌های عزاداری محرم در هند آغاز کرده و در ادامه به موضوع بررسی مراسم نیمه شعبان در شهر لکهنو می‌‌پردازد. بررسی آیین‌های 19 و 21 رمضان در مان شیعیان هند و نیز بررسی امامباره و درگاه و عاشوراخانه به منظور همزیستی میان هندوها شیعیان نیز در دیگر بخش‌های کتاب مورد بحث قرار گرفته است.
بررسی نماد ببر در فرهنگ شیعیان جنوب هند و معرفی کتاب‌های تاریخی در مورد زندگی شیعیان در هند به همراه بیان مشاهدات نویسنده از مسلمانان هند نیز از دیگر عناوین مطرح شده در این کتاب به شمار می‌روند.
کتاب مناسک و آیین‌های شیعی در هند از سوی انتشارات خیمه در شمارگان 1000 نسخه و قیمت 6 هزار تومان منتشر شده است.
نظر شما