نزدیکی عذرخواهی به آموزه‏های دین/ وضع بد فرهنگ عذرخواهی در سیاست

دکتر حسین باهر درمورد نهادینه نشدن فرهنگ عذرخواهی بین مردم و مسئولان کشور به خبرنگار مهر گفت: اصولاً در جهان سوم و کشورهای کمتر توسعه یافته این فرهنگ عذرنخواستن در بین مردم و بویژه مسئولان مملکتی وجود دارد. این هم ربطی به دین ندارد بلکه بر عکس دین در مورد صاف کردن حساب مردگان در دنیا اگر بدهکار بوده و یا موجب رنجش کسی شده توسط بازمندگان توصیه شده و یا اگر کسی موجب آزار متوفایی شده حالا که دست او از او کوتاه است برای جبران کارش برای شادی روح او و جبران کار خود برای آن متوفا خیرات باید بدهد.

وی افزود: این از نظر مسائل دینی. ولی در فرهنگ شاهنشاهی فرهنگ عذر نخواستن بیشتر جریان دارد. محمدرضا هم هیچ وقت از ملت ایران عذرخواهی نکرد و وقتی معذرت خواست که دیگر دیر شده بود و در بحبوحه پیروزی انقلاب گفت من صدای ملت ایران را شنیدم.

این استاد جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: اگر او حرف‎های مشاورانش را گوش می‎داد واز اشتباهاتش بر می‏گشت یعنی توبه می‏کرد چرا که توبه بازگشتن و انابه است شاید می‎ماند.

این محقق و پژوهشگر حوزه رفتار شناسی تصریح کرد: آدم توبه کار ذاتاً پشیمان می‎شود و از ته دل عذر خواهی می‏کند حالا چه از خدا و چه خلق خدا. می‎خواهد جبران گناهانش را بکند.

باهر افزود: متأسفانه در جهان سوم بطور کلی و اخص تر در جامعه ما فکر می‎کنیم حرفی که زده‏ایم وحی منزل است. تازه وحی منزل هم یکی نیست خدا حرفش را در جاهایی عوض کرده و آیات ناسخ و منسوخ در قرآن داریم. ولی ما می‎گوییم حرف مرد یکی است و مرغ یک پا دارد. اگر حرفم را عوض کنم به مردی و شخصیت من برمی‏خورد.

این محقق و پژوهشگر اجتماعی و مشاوره و روان درمانی درمورد اینکه در ساختارهای سیاسی اجتماعی کشورهای جهان سوم و یا در حال توسعه آیا فرهنگ عذر نخواستن از سطح بالای قدرت به سطح پایین قاعده تسری نیافته است؟ هم اظهارداشت: الناس علی دین ملوکهم. مردم دیانتشان و نه دینشان آخر کار به حاکمانشان برمی‏گردد. ماهی از سر گنده گردد نی ز سر هم گَنده یعین گندیده و هم گُنده یعنی بزرگ هردو را می‏شود گفت.

باهر یادآورشد: روشی که بعضی از دولتمردان ما پیش گرفته‏اند اینکه حتی نه تنها از بعضی از خطاها و اشتباهاتشان از جمله بی قانونی، ضعف مدیریت و یا اختلاس‏های اخیر که ثابت شده است عذرخواهی نمی‏کنند بلکه معترضین، بدهکار هم می شوند. اینکه چرا در امور دولتی و حکومتی فضولی و دخالت کرده‏اید. به شما این امور مربوط نیست پا را بیشتر از گلیم خود دراز نکنید.

وی درپایان گفت: اینچنین از آرمان‏های مطرح شده انقلاب دور افتادیم. برای مثال شعار نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی در عمل در اقتصاد هم شرقی و هم غربی هستیم و چیزی که مشاهده نمی‏شود اسلامی بودن نظام اقتصاد ماست. در سیاست هم فرقی نمی‏کند اگر به جای پناه بردن به آمریکا به چین و روسیه و برزیل پناه ببریم  این استقلال ما را خدشه دار می‏سازد.