رابطه ربا با تورم و فاصله طبقاتی/ در جامعه اسلامی نباید مقروض باشد

حجت الاسلام "علی نصیری" رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در گفتگو با خبرنگار مهر درمورد تعریف ربا در اسلام گفت: شایع‏ترین مورد ربا این است که کسی نیاز مالی پیدا کند و از کسی قرض بگیرد و قرض دهنده چیزی مازاد بر اصل مالی که به او داده بخواهد. حالا این می‎‏تواند کالا، پول و حتی کارباشد.

وی افزود: با رباخواری پولدارها بدون اینکه پول خود را در راه‏های صواب سرمایه‏گذاری کنند و یا کار و ریسکی کنند هرروز بر پول خود می‎افزایند و فقیران به سبب ربا دادن هر روز تنگدست‏تر می‏شوند. در بعد جهانی هم شاهدیم که کشورهای فقیر قادر به پرداخت اصل وام کشورهای شمال نیستند و خیلی که موفق بشوند سود پولها را بپردازند و نمی‎توانند اصل وام را بپردازند و همیشه مقروض مانده و آزاد نمی‏‎شوند.

رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد در مورد اثرات ربا بر جامعه و اقتصاد هم تصریح کرد: ربا خسارت عظیمی بر افتصاد و بعد اجتماعی وارد می‏کند. در قرآن آمده که اگر ربا خواری دست از آن برندارد در حکم جنگ با خدا و رسولش است. در هیچ یک از رفتارهای ناصواب قرآن چنین حکمی نداده است. در روایات هم آمده دریافت یک درهم ربا برابر زنا با محارم خویش در کنار خانه خدا است.

نصیری درمورد وضعیت کنونی جامعه ایران در سطوح فردی و سیستماتیک در خصوص ربا و امکان وجود سیستمهای ربوی در برخی از بخش‎ها نیز یادآورشد: در اقتصاد سالم فاصله طبقاتی وجود ندارد در ژاپن نرخ بهره صفر است و در آمریکا و اروپا یکی دو درصد است. اسلام هم گفته اگر کسی به پول نیاز پیدا کرد نباید بیش از قرضش او را بدهکار کنیم. تازه سفارش کرده اگر بدهکار در زحمت است به او مهلت دهید تا بتواند قرضش را پس دهد و اگر نتوانست بهتر است که قرضش را بر او ببخشیم و از آن صرف نظر کنیم. بنابراین نباید در جامعه اسلامی کسی به قرض کردن بیفتد و اگر مجبور شد نباید بیش از قرضش از او گرفته شود.

وی افزود: تورم مشکلی است که با رباخواری مرتبط است افراد و بانکها به بهانه تورم نرخ بهره را بالا می‏برند البته به میزان تورم پول گرفتن اشکال ندارد و ربا نیست، ولی مثلا به سپرده گذاران 20 درصد سود می‏دهیم و همین پول را 26 درصد به وام گیرندگان می‏دهیم این ربا است زیرا نباید بیش از یکی و دو درصد اضافه تر گرفت البته گرفتن کارمزد قانونی است.

این محقق و پژوهشگر حوزه علوم اسلامی درپایان یادآورشد: تنظیم بازپس گیری وام‏ها هم بی انصافانه است یعنی در سنوات اولیه که فرد توان مالی کمتری دارد بیشترین سود به آن زمان تعلق می‏گیرد. نرخ بهره و جریمه‏های بانکی طوری است که وام گیرنده گاهی باید دوبرابر وام خود را پس دهد و بلکه بیشتر.