به گزارش خبرگزاری مهر، مجله زمانه در این پرونده، حساس ترین بحث نظریه ولایت فقیه، یعنی حوزه اختیارات ولی را مورد بررسی قرار داده است.
«طرفدارن ولایت فقیه» عنوان اولین مقاله این پرونده است که بیاناتی از 11 فقیه نامی شیعه را درباره ولایت مطلقه فقیه عنوان می‌کند و به نظرات محقق کرکی، ابن ادریس، ملا احمد نراقی، صاحب جواهر، فیض کاشانی، مقدس اردبیلی، شیخ انصاری، سید ابوالقاسم خویی، شیخ عبدالله ممقانی، شیخ محمدرضا مظفر و سید مصطفی خمینی می‌پردازد.
در دومین مقاله حجت‌الاسلام محمد اکرم‌عارفی «ولایت فقیه» را از منظر آیت‌الله خویی مورد کنکاش قرار می‌دهد و می‌نویسد امور حسبی از نظر آیت‌الله خویی تمام آن امور لازم اجرای متعلق به حوزه عمومی و خصوصی را در بر می‌گیرد که شریعت ترک آنها را وانمی‌دارد. یک چنین برداشتی وسیعی از مفهوم امور حسبی، به وی اجازه داده تا اجرای حدود، فرماندهی جنگ در دوران غیبت و مدیریت حفظ نظم و امنیت را از شئون اختیارات فقیه بر شمارد.
در ادامه حجت الاسلام و المسلمین شیخ محسن اراکی دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در گفتگویی در این باره اظهار می‌دارد: اطلاق از لوازم حاکم است. حال اگر دلیل شرعی برای ولایت وجود داشته باشد، اما این دلیل اطلاق نداشته باشد، ما با دلیل التزامی عقلی این اطلاق را اثبات می‌کنیم. اما اگر دلیل اطلاق داشته باشد، دیگر به دلیل التزامی عقل نیاز نیست. حال چه دلیل آن لفظی باشد و چه دلیل غیر لفظی که دلیل عقلی قدر متیقین نمونه‌هایی از ان است. مثل آنچه شیخ انصاری و آقای خویی در اثبات ولایت فقیه بیان کردند.
وی در ادامه این گفتگو به اختیارات ولی فقیه اشاره می‌کند و بیان می‌کند: اختیارات هر نهاد قانونی در مملکت از اختیارات ولی فقیه منشعب شده است؛ در قانونیت قانون و اختیارات حاکمیتی، ولی فقیه مرجع نهایی است و هیچ نهاد حاکمیتی نمی‌تواند اختیاراتش را بر ولی فقیه اعمال کند. مگر آن نهاد که تشخیص صلاحیت فقیه برای حکومت را بر عهده دارد. اصل فقیه بودن یا عادل بودن فقیه وابسته به چنین نهادی است.
حجت الاسلام والمسلمین اراکی در بخشی دیگری از سخنان خود، تصریح می‌کند: در تاریخ فقه شیعه، فقیهی را نمی‌توان یافت که حدود اختیارات فقیه در زمان غیبت را به حدودی غیر از حدود حاکمیت محدود کرده باشد. اگر کسی معتقد باشد که حاکمیت فقه و اختیارات او کمتر از حد نیازمندی جامعه به حاکم است، در واقع به دنبال ولایت غیر خدا در محدوده فراتر از اختیارات ولی فقیه است.
چهارمین مقاله به بازخوانی نظرات و اقدامات انقلابی آیت‌الله خویی با عنوان «سرقت تئوریک فقیه» به قلم علی فروغی اختصاص دارد. وی در این مقاله به برهه‌ای از زندگی آیت‌الله خویی که کمتر به آن توجه شده است اشاره می‌کند و سپس به ابهام زدایی از اندیشه وی درباره ولایت فقیه به همراه دقت نظر در شرایط زمانی و مکانی و احوالی ایشان نیز می‌پردازد.
نگارنده در بخشی از این مقاله اظهار کرده است که ولایتی را که آیت‌الله خویی می‌فرماید ولایتی است که شان معصوم را نیز در بر می‌گیرد. در واقع استعمال ولایت مطلقه در کلام آیت‌الله خویی با امام خمینی متفاوت است. امام ولایت فقیه را همان ولایت رسول الله (ص) می‌دانست. اما نه در اموال و انفس. به این ترتیب ولایت مطلقه در اندیشه بنیان گذار انقلاب به ولایت جزئیه در اندیشه آیت‌الله خویی نزدیک تر است.
حجت‌الاسلام علی اصغر سهرابی مقاله‌ای با عنوان «اقتدار منعطف» نگاشته است که نگاهب تحلیلی به تقریر آیت‌الله خامنه‌ای از ولایت مطلقه فقیه دارد. نویسنده در بخشی نظر رهبری را بیان می‌کند که: نظام سازی یک امر دفعی و یکباره نیست، معنایش این نیست که که ما یک نظامی را بر اساس فقه کشف کردیم و استدلال کریم و این را گذاشتیم وسط، و این تمام شد، نه، اینجوری نیست. نظام سازی یک امر جاری است، روز به روز بایستی تکمیل و تتمیم شود.
ششمین مقاله با عنوان «مطلقه‌ای که مقید است» به قلم محمد کرمی نگاشته شده است. وی در این مقاله به اینکه آیا ولایت مطلقه باعث دیکتاتوری می‌شود پاسخ می‌دهد و ابراز می‌کند که نظام حقوقی اسلام برای حاکم اسلامی سه دسته منبع قانونی مطرح نموده است، احکام اولیه، احکام ثانویه و احکام حکومتی . منشا اختیار صدور حکم حکومتی مفهوم اطلاق در باب ولایت یا حکومت است.وی در ادامه با مقایسه حکومت اسلامی با حکومت‌های دیگر به ویژگی‌های احکام اولیه، احکام حکومتی، و مصلحت می‌پردازد.
الگوی اعمال «اختیارات مطلقه ولایی فقیه»، عینیت پذیری «نظام ولایی» آخرین مقاله این پرونده به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح‌الله نعیمیان عضو هیئت علمی پژوهشگاه اندیشه اسلامی است. وی در این نوشتار به واکاوی اختیارات ولی فقیه پرداخته و بحث خود را با مسئله ولی فقیه و حق صدور احکام ولایی آغاز می‌کند، سپس به تبیین یکپارچگی حکومت و تعدد ناپذیری آن، فرض‌های گوناگون نص فقیه توسط امام معصوم (ع)، نسبت ولایت‌های تدبیری و غیر تدبیری، مشکل مقتضیات نصب مجتهدان، فرض‌های گوناگون ولایت فقها، اشکال تفویض ولایت به فقها، و در آخر به تداخل دایره اختیارات مراجع صدور احکام حکومتی همت می‌گمارد.
وی در بخشی از این مقاله آورده است: در دوره‌های گذشته امکان عملی برای تحقق نظام سیاسی اسلام با محوریت ولایت فقیه نبوده است و ولایت آنها تنها در قلمروهای محدودی امکان ظهور داشته است. اما برپایی حکومت اسلامی به زعامت ولی فقیه در ایران، می‌تواند این مسائل نظری گوناگون را وارد میدان بحث‌های نظری کند.
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه اندیشه اسلامی در بخشی دیگری عنوان می‌کند: اگر به بحث تداخل حوزه نفوذ فقهای پیشین و راه حل رایج نگاهی تاریخی داشته باشیم، می‌بینیم که هم تصور مشروعیت در ولایت فقیه در یک زمان و هم امکان حل تداخل آن ممکن است؛ زیرا هم تحقق تاریخی داشته است و هم راه حل آن، با تعریف و تفکیک قلمرو نفوذ زمانی و مکانی هر کدام معرفی شده است.
آخرین شماره نشریه زمانه به صاحب امتیازی کانون اندیشه جوان و مدیر مسئولی محمد رحیم عیوضی و سردبیری علی رمضانی به قیمت 2500 تومان چاپ و منتشر شده است.
نظر شما